PORTRE - Bolu'yu Bolu yapan değer: İzzet Baysal

ZAFER GÖDER - Bolu'ya eğitim ve sağlık alanında kazandırdığı çok sayıda tesisle halkın gönlünde taht kuran hayırsever iş insanı İzzet Baysal, vefatının 22. yılında minnetle anılıyor.

Bolu'da 1907'de dünyaya gelen İzzet Baysal, ilk ve orta öğrenimini bu kentte tamamladı. Dar gelirli bir ailenin çocuğu olan ve lisans eğitiminin ikinci yılında babasını kaybeden Baysal, okurken ve tatillerde çeşitli işlerde çalışarak öğrenimini devam ettirip 1931'de İstanbul Güzel Sanatlar Akademisinden mimar olarak mezun oldu.

İş hayatına devlet memuru olarak başlayan Baysal, 1949'da Temper Döküm Fabrikası'nı kurarak sanayiciliğe başladı. Türkiye'de döküm sanayisinin gelişmesinde öncü rolü oynayan Baysal, yıllarca İstanbul'da en fazla gelir vergisi veren ilk 10 iş insanı arasında yer aldı. Yaptığı hayırlar, köy sağlık evlerinden tam teşekküllü hastanelere, camilerden huzurevlerine, kreşlerden üniversiteye kadar uzanan Baysal, yardımseverliğiyle halkın gönlünde özel bir yer kazandı.

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından 1994'te "Devlet Üstün Hizmet Madalyası" ile onurlandırılan Baysal, "En büyük eserimdir" dediği İzzet Baysal Vakfını, vergisi ödenmiş kazançlarından tahsis ederek 1987'de kurdu. Boluluların "Bolu'nun Babası" olarak tanımladıkları Baysal'ın adı, şehrin en işlek caddesi ile Bolu ve Gerede'de birer mahalleye, çeşitli kurumlara verildi.

Hayatı boyunca yaptığı hayırlardan hangisinin daha anlamlı ve değerli olduğu sorulması üzerine, "Halkımızın ve gençlerimizin bakışlarında hissettiğim sevgi, bunların hepsine bedeldir." cevabını veren, iş hayatından 1994'te çekilerek çalışmalarını İzzet Baysal Vakfında yoğunlaştıran Baysal, 5 Mart 2000'de 93 yaşındayken hayatını kaybetti. Baysal'ın cenazesi, kendi arzusu ve Bakanlar Kurulu kararıyla Abant İzzet Baysal Üniversitesi Gölköy Kampüsündeki anıtmezara defnedildi.

- "İzzet Baysal adeta bir farklılıklar adamı olmuştur"

İzzet Baysal Vakfı Başkanı Ahmet Baysal, AA muhabirine, kentin İzzet Baysal'ı daha ziyade hayırseverliğiyle tanıdığını ancak kendisinin hayırseverliğinden de üstün hasletleri olduğunu söyledi. Merhum iş insanının, tasarruf dostu, mücadeleci, girişimci, başkalarının hakkına saygılı, araştırmacı ve sanatsever gibi yönlerinin bulunduğuna işaret eden Baysal, şöyle konuştu:

"Kanımca bunlar daha da önemlidir; zira yaptığı hayırlar, bu hasletler vesilesiyle ulaşılan başarı neticesinde meydana gelmiştir. Kendisinin bile farkında olmadığı, insan olmanın gereğini yansıtan bu davranışlarıyla İzzet Baysal adeta bir farklılıklar adamı olmuştur. İnsana verilen itibar ve saygı, günümüzde ne yazık ki kişiye değil, kişinin servetine ve zenginliğine gösterilmektedir. Oysa itibarın ölçüsü, kişinin varlığını edinmedeki ve onu harcamadaki davranışları olmalıdır. İzzet Baysal, servetini edinmede de o serveti harcamada da gösterdiği davranışlarıyla günümüzde unutulma eğiliminde olan 'itibar ölçüsü'nün ne olması gerektiğini hatırlatan nadir örneklerden biridir."

İzzet Baysal'ın hayatı boyunca vergisi ödenmiş kazançlarla kurduğu vakfın senedinde, "Bolulular bu vakıf sizindir, ona sahip çıkınız." dediğini aktaran Baysal, "Bu vakıf, bir şehre adanmış ilk vakıf örneğidir. Bolulular adına vakıf 28 Bolulu mütevelli üyesine emanet edilmiştir. Varlık da yönetim de onlara bırakılmıştır." dedi.

Baysal, vakfın öncelikle Bolu şehrine ve Bolu halkına olmak üzere Türkiye'de her yere ve her vatandaşa imkanlar ölçüsünde ulaşarak bilimsel, sosyal, kültürel ve sağlık hizmetlerinde bulunmayı amaçladığını ifade etti.

İzzet Baysal'ın "planlı, programlı olma, çok çalışma, tasarruflu olma ve israftan kaçınma" şiarını, amaçlarına ulaşmada rehber kabul ettiklerini anlatan Baysal, vakfın, zeki, çalışkan ve maddi desteğe muhtaç çocuklara eğitim bursu vererek onların vatana ve millete hizmet için yetişmelerini sağlamayı da amaç edindiğini dile getirdi. Ahmet Baysal, şunları kaydetti:

"Kurucusu İzzet Baysal olan vakıf aracılığıyla bugüne kadar eğitim, sağlık ve sosyal tesisler olarak 146 kalıcı eser, donanımlar ve sosyal yardımlar alanında bugünkü değeriyle 1 milyar 231 milyon 822 bin 633 lira harcandı. Yatırım ve hayırlar bu mal varlığının gelirleriyle yapılmaktadır. Her sene gelirin yüzde 80'i bahsedilen amaçlara sarf edilmekte, kalanı mal varlığını artırıcı ve gelir getirici değerlere yatırılmakta. İzzet Baysal Vakfı, Bakanlar Kurulu kararıyla 'Kamuya Yararlı Vakıf' olarak tescil edilmiş ve kendisine vergi muafiyeti tanınmıştır. Yaptığı karşılıksız hizmetler ve yatırımlar nedeniyle birçok kuruluşlardan takdirname almış, iki kez Vakıflar Genel Müdürlüğünce 'Yılın Vakfı' seçilmiştir."