Premenstrual Sendrom (adet öncesi gerginlik) nedir?
Premenstrual Sendrom (PMS) ritmik olarak genellikle ayda bir tekrarlayan, fiziksel ve duygusal belirtilerle kendini gösteren bir durum olarak bilinir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Tuba Tarhan Gümüş, kadınlarda meydana gelen adet öncesi gerginlik (PMS) hakkında detaylı açıklamalarda bulunarak, oldukça faydalı önerilerde bulundu.
Belirtiler, adet döneminden günler öncesinde başlayarak adet başlangıcı ile sonra erer. Ancak bazen şiddetli ataklarda daha erken başlayarak adet döneminin ilk günlerine dek uzaması da mümkündür.
SOSYAL HAYATI CİDDİ BİR ŞEKİLDE ETKİLİYOR
PMS belirtilerinin bazıları, hafif veya orta düzeyde formları ile kadınların yaklaşık %80’i tarafından yaşanmakta fakat, yaklaşık %20-30’unda PMS tanımına tamamen uyan bir klinik tablo karşımıza çıkmakta, %1-3 kadarında ise kadının günlük hayatını ciddi şekilde etkileyen ağır formları da görülebilmektedir.
Neyse ki hafif şiddette deneyimlenen PMS bulguları ile başa çıkmak veya bunları azaltmak, bazı yaşam tarzı değişiklikleri veya tıbbi tedavilerle mümkün olabilmekte.
PMS nedenleri arasında beslenme şekli, stres düzeyi, vitamin-mineral dengesi gibi etkenler araştırılmış olmakla birlikte hiçbirinin direkt etkisi gösterilememiştir.
Genetik yatkınlığın mümkün olabileceği düşünülmekle birlikte PMS’de temel neden, kadının ayın belli dönemlerinde değişen hormon düzeylerine karşılık vücudunda oluşan cevaplardır.
BELİRTİLERİ
Kadınlarda bu tabloyu farklı şekillerde ve şiddette gözlemleyebiliriz. Birçok kadın adet döneminden birkaç gün öncesi ve sonrasını kapsayabilen süreçte, hafif veya orta şiddette şu belirtileri yaşamaktadır:
- Karın şişkinliği, hazımsızlık
- Duygu durum değişiklikleri (ani hüzün atakları)
- Yorgunluk, kas ve eklem ağrıları, baş ağrıları
- Uykuya meyil veya uykuya dalmakta güçlük
- Meme dokusu hassasiyeti
- Kalp çarpıntısı veya sıcak basması atakları
- Unutkanlık, konsantrasyon güçlüğü
- Barsak alışkanlıklarında değişiklikler
Premenstrual belirtilerin önlenmesi veya yaşamınızı daha az etkiler hale gelebilmesi için yapabileceğimiz bazı hayat tarzı değişikleri şunlar olabilir;
Şişkinlik hissinin azaltılması için daha sık ve daha küçük öğünler almaya çalışın, ödemlenmenin önüne geçebilmek için tuz tüketiminizi kısıtlayın, meyve-sebze ve çekirdekli/taneli besinlerin kompleks karbonhidrat içeriği yüksektir ve lif kaynağı olarak zengin besinlerdir, son olarak alkol ve kafeinden uzak durmaya çalışın.
EGZERSİZ YAPMAYI İHMAL ETMEYİN
Egzersiz, özellikle yoga veya aerobik egzersizler adet dönemindeki ağrı ve krampları azaltmasa da birçok kadın tarafından diğer premenstrual belirtileri azalttığı ve iyi hissetme oranını arttırdığı bildirilmiştir. Bu dönemde kalsiyum, magnezyum ve düşük dozda B-6 vitamini desteği almak belirtilerinizin azaltılmasında yardımcı olabilir.
Bunun yanı sıra özellikle duygusal değişkenliklerin çözümü için davranışsal terapiler ile yardım alınması en az ilaç tedavileri kadar etkin hatta daha kalıcı olabilmekte.
Yaşamı ciddi şekilde etkileyen daha ağır PMS tiplerinde öncelikle hekiminizle görüşmelisiniz. Klinik muayeneniz ve tiroid hastalıkları veya depresyon/anksiyete gibi PMS’ye benzer şekilde belirti verebilecek diğer klinik durumları dışlamak için gereken testler yapıldıktan sonra, hekiminiz gerekli ise sizi uygun olan ilaç tedavi seçenekleri hakkında bilgilendirecektir
Op. Dr. Tuba Tarhan Gümüş
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
