Prof. Metin Toprak'dan çok özel açıklamalar!

Rekabet Kurumu Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Metin Toprak, ekonomik ve sosyal kalkınmada yerel aktörlerin önemine dikkat çekti.

Ankara’da Ardahan Mynet Sorumlusu Özkan Karakaya’nın kendisini ziyareti esnasında Prof. Toprak, önemli açıklamalarda bulundu.

Ardahan’da yerel iç dinamikleri harekete geçirmek ve var olan potansiyeli değerlendirmek gerektiğini belirten Prof. Dr. Toprak, Ardahan, Kars ve Iğdır’ın, Cumhuriyet döneminde nispi olarak sürekli irtifa kaybettiğini dile getirdi. Prof. Dr. Metin Toprak; “Bölgemizin yerel yönetimleriyle, merkezi yönetimin yerel uzantılarıyla ve en önemlisi ekonomik ve kültürel alanda öne çıkan değerleriyle envanterinin çıkarılması, potansiyelinin tespit edilmesi; öncelikli kalkınma alanlarının ve zayıf noktalarının tespiti gerekiyor. Bu noktalar, önemli ölçüde bilinmekle beraber, sistematik bir düzenlemeden yoksun olduğu için projelendirme için etkin olarak değerlendirilemiyor. Bölgemizin, ülkemiz bakımından “yük” olarak telakki edilmesinin ardalanına bakmamız gerekiyor. Bölgemizden 1970’li yılların başından itibaren sistemli bir şekilde sadece eğitimli ve sermayedar insan kaynağının kaçışı olmamış, aynı zamanda maddi sermaye de Batıya büyük şehirlere gitmiştir. Kuşkusuz, bölgenin maruz kaldığı bu durumu organize bir operasyon olarak değerlendirmek mümkün.

Bugün, el yordamıyla da olsa, artık yeni bir bakışaçısının geliştirildiğini görüyoruz. Hemen her ilde merkezi yönetimin ekonomik ve sosyal altyapı yatırımlarına giriştiğini, ülkenin her köşesine gönderilen kamu idarecilerine yöneticilik yapma vasfından ziyade hizmet etme fonksiyonunun hatırlatıldığını, en azından söylem düzeyinde de olsa fark ediyoruz.

Ardahan özelinde konuyu belki şöyle ele almak isabetli olabilir. Ardahan'ı ilçeleri ile birlikte ele alırsak eğer, tarım ve ticaret potansiyeli bakımından envanterinin çıkarılması, buna göre öncelikli yatırım alanlarının belirlenmesine yönelik proje çalışmalarının başlatılması, etki analizlerinin gerçekçi biçimde yapılması gerekiyor. Ardahan'ın, özellikle Batıdaki şehirlerde kayda değer bir insan ve sermaye gücünün olduğu bilindiğine göre, bu potansiyelden yararlanma ile ilgili hem insan kaynakları hem de yatırım imkânları bakımından somut projelere ihtiyaç var.

Kalkınma ajansı, il özel idaresi, belediye, üniversite, bakanlıkların il-ilçe teşkilatları birlikte değerlendirildiğinde; gerçekte birlikte çalışma bakımından ciddi bir orkestrasyona ihtiyaç olduğu anlaşılıyor. Bugüne kadar gerçekleşmeyen de budur işte. Bölgemize gelip, öğretmen, kaymakam, vali, müdür veya mühendis düzeyinde bireysel veya kurumsal olarak yararlı işler yapan kişileri üzerinden çeyrek asır da geçse hala hatırlarız, bunun birçok örneği eminim hepimizin aklına geliyordur. Bölgemizdeki yatırımları kamu yöneticileri yönlendirdiğine ve yönettiğine göre, bu kişilerin başarılı, diğerkâm ve hizmet etme kültürüne yatkın insanlar olması gerekiyor. Ne yazık ki, genelde ilk görev yeri olma veya cezalandırma yeri olma bakımından bölgemizin yerleşik bir sicili var.

Türkiye bir dönem ulusal kalkınma planlarını etkin olarak uyguluyordu ve bu planlar sistemli kaynak israfına yol açıyordu, şimdi ise bölgesel kalkınma öne çıkarılmış durumda. Kuşkusuz bugünkü bölgesel kalkınma da esasında il bazında kalkınma öncelikli bir anlayışa dayanıyor. Bu çerçevede, il bazında analizlere öncelik vermek gerekiyor. Sonuçta, Türkiye'de ekonomik ve idari bakımdan il düzeyinde bir ayırım sözkonusu. Sivil toplum örgütleri, kamu kurumlarının yöneticileri, kanaat önderleri ve esnaf ve tüccar odaları kendilerine performans kriterleri koymalı ve faaliyetlerini ölçülebilirliği, karşılaştırılabilirliği ve şeffaflığı esas alan bir anlayışla sürdürmeliler. Bu yöneticiler artık “durumu idare etme”meli, sorumlu yöneticilik yapmalılar. Bu bahsettiğim trend, gelişmiş dünyanın takip ettiği trend elbette.

Kuşkusuz, başta kalkınma ajansları ve üniversiteler olmaz üzere bölgemizde de bu yeni eğilimin izlerini görüyoruz. Başta kamu yönetimleri olmak üzere ekonomik ve sivil toplum örgütleri olarak bölgemizden para ve nitelikli insan göçünü önlemek için ve orada yaşayan insanların moralini yüksek tutmak için somut projeleri hayata geçirmeliyiz. Sahip olduğumuz uzman kaynakları marifetiyle potansiyeli yüksek ekonomik ve sosyal sorumluluk projelerini ortaya koymalı, insanlara yol gösterici olmalıyız.

İnsan kaynaklarını en iyi şekilde değerlendirip, sosyal ve ekonomik alt yapı gelişmelerine özen gösterip, yerel sivil toplum önderlerinin liderliğinde ve öncülüğünde çözüm üretmeliyiz. Yerel aktörlerin varlığı bölgede güçlü bir şekilde hissedilirse ekonomik gelişmişliğin yanı sıra yatırımların adaletli bir şekilde dağıtılması söz konusu olur” dedi.

Bölgeyi yerel aktörlerin daha iyi tanıdığını dile getiren Prof. Dr. Toprak; “Bölgelerde Kalkınma Ajanslarının yönetiminde bölgeyi tanıyan, orda yaşayan sorunların özünü bilen, vatandaşın beklentilerini daha yakından bilen yerel aktörlerin etkin rol alması gerekir. Ardahan’da tarım ve hayvancılığın profesyonel işletmecilik anlayışı doğrultusunda etkin bir şekilde yapılması durumunda bölgenin nispi üstünlüğe sahip olabileceğini de açıklayan Prof. Toprak; “Yatırım desteklerinin israf edilmemesi için, insan kaynağı potansiyeli yüksek, eğitimli ve bu işi yapabilecek aileler ve işletmeler tespit edilerek daha modern bir şekilde tarım ve hayvancılık yapılmalıdır. İnsan kaynağı zayıf olan, işletmeci olamayacak kişilere veya ailelere krediler ve hibeler gelişi güzel dağıtılırsa profesyonel anlamda ne hayvancılık gelişir ne de beklenilen başarı elde edilir” dedi.

Ardahan’da eğitim sorununa da ciddi anlamda vurgu yapan Prof. Dr. Toprak; “Ardahan’daki üniversitenin stratejik planında meslek, üniverister eğitim ve ihtisas alanları bakımından kendine öncelikler tespiti gerekiyor. Muhtemelen bu çalışmaları yaptıklarını da tahmin ediyorum. Elbette özellikle lise eğitimi bakımından da benzer bir yaklaşım gerekiyor. Dolayısıyla milli eğitim müdürlükleri ile üniversitenin birlikte ele alınması icap ediyor. Bu işbirliği sayesinde bölgede entegre bir yaklaşım mümkün olabilir. Ayrıca, uluslararasılaşma bugün bütün dünyanın gündeminde. Ardahan, İstanbul ve Ankara'daki üniversitelerle aynı bölümleri kurarak aynı nitelikleri kazandırmaya çalışarak rekabet edemez. Kendisine ayrıcalık kazandıracak hususları tespit etmeli. Ardahan Üniversitesinin öncülüğünde geliştirilen Kafkas üniversiteleri birliği inisiyatifi güzel bir başlangıç olabilir. Bölgemiz Kafkasya’nın bir parçası. Bu tür projeler kâğıt üzerinde kalmamalı ve öğrenci-hoca değişimi, ortak diploma programları, birden fazla dilde eğitimler yaygınlaştırılmalıdır” dedi.

Bir zamanlar Türkiye’de eğitimde başarılı iller arasında yer alan Ardahan'ın bugünkü halinin temel sorumlusunun kuşkusuz il ve ilçedeki her düzeydeki kamu yöneticisi olduğunu söyleyen Toprak; performans değerlendirme sisteminin işletilmesi gerektiğine ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun da buna uygun olduğuna vurgu yaptı.

12 Haziran 2011 Genel seçimlerinde AK Parti’den Ardahan milletvekili seçilen Prof. Dr. Orhan Atalay’a bireysel özel sorunlarımızdan ziyade, bölgemizi ilgilendiren toplumsal sorunları ulaştırmamız gereklidir diyen Toprak; “İstişare kültürümüz gelişmeli. Sorunlarımız üzerine çeşitli toplantılar, paneller, brifingler hazırlamalıyız. Bu hazırlık aşamasında sorunların çözülmesi için, yönetimdekilerin uzman kişileri davet etmeleri, kendilerine performans ve başarı kriterleri belirlemeleri, toplantıların ve çalışmaların sonucunda ulaşılan sonuçları kamuoyuyla paylaşmaları ve somut projelere dönüştürmeleri gerekir” dedi. Prof.Toprak, yeni milletvekili Orhan Atalay'ın akademi kökenli olmasının bu bakımdan bir şans olduğunu, bölgedeki kamu ve sivil yöneticilerin bir orkestra uyumuyla çalışmasında şefliğin kendisine düştüğünü söyledi.