Profesör Oliver Leaman Adü’de ‘islamiyet Ve Farabi’yi Anlattı

University of Kentucky Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Oliver Leaman, Osmanlı’da cami ve bezer inşaatları yöneten Mimar Sinan’dan etkilenmemenin mümkün olmadığını belirterek, “Günümüzde birçok cami inşası yapılmakta ancak bunların çoğu hayal gücünden yoksun” dedi.

University of Kentucky Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Oliver Leaman, Adnan Menderes Ünivesitesi’nde (ADÜ) “Politika Dili, İslam ve Al- Farabi Testi” konulu konferans verdi. ADÜ Atatürk Kongre Merkezi’nde düzenlenen konferansa ADÜ Rektörü Prof. Dr. Mustafa Birincioğlu, ADÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ali Belge, Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Adnan Erdağ, İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Halil İbrahim Aktemur, Çevirmen Metin Bal, Öncer Sencerman, öğretim üyeleri, öğrenciler ve davetliler katıldı.

Etkinlik Koordinatörü Doç. Dr. Talip Kabadayı, yaptığı açılış konuşmasında, “Aristotales birinci öğretmen ve Farabi önemli bir Türk İslam Filozofudur. Mantık ve din felsefesi üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı ikinci öğretmen unvanını da almıştır. Yunan Felsefe düşüncesi ve mirasını İslam konteksine oturtan düşünür ve filozoftur” dedi.

“Politika Dili, İslam ve Al- Farabi Testi” konulu sunumunu yapan Prof. Oliver Leaman da; “Farabi’ye göre tüm peygamberler politikacıdır. Peygamberlik ise kuramsal hakikatleri mümkün olduğu kadar geniş dinleyici kitlesine erişilebilir kılmak için hayal gücüne dayanan ve canlı bir dil kullanma meselesidir. Özellikle, İslami devlet, İslami mimari ve İslami ekonomi hakkındaki düşüncelerin bir kısmını ele alacağım ve bu düşüncelerin Farabi’nin tutarlılık testinde başarılı olmadıklarını öne süreceğim. Sonuç şu olacaktır ki bin yılı aşkın süre önce Farabi tarafından kurulmuş yaklaşıma geri dönmeye ve bugün epeyce aşina olduğumuz İslam hakkındaki basit açıklamaları reddetmeye ihtiyacımız vardır” diye konuştu.

“BİR DEVLETİ İSLAMİ YAPAN NEDİR?”

Leaman, sözlerine şöyle devam etti; “Politik İslamcılığın gerçek dinsel doğası üzerinde çok durmayacağız. ‘Yanıt İslam’dır; popüler bir slogandır. Fakat aslında hiçbir anlamı yoktur. ‘Yanıt İslamdır’ın aslında anlamı, cevabın İslam’ın özel bir yorumu olduğudur. Devletin yalnızca bu yoruma uygun bir şekilde düzenlenmiş olduğunda her şeyin yolunda gideceği fikri anlaşılması güç bir düşüncedir. Bu yalnızca gülünç bir düşünce değil aynı zamanda İslam’a karşı bir düşüncedir. Dinin iki yanı vardır; biri kamusal ve diğeri özel yan. Hükümet yalnızca kamusal tarafı yansıtabilir. Kendilerini Allah’ın temsilcileri olarak ya da Allah’ın planlarını gerçekleştirenler olarak düşünenler için, bu düşünceyi halkın desteğine sahip ancak uygun dinsel yoldan sapmış ötekilere kabul ettirmek her zaman için kolay değildir. Böyle düşünen kimseler Farabi testinde başarısız kalırlar. Bunun nedeni onların demokrasi hakkında isteksiz olmaları değildir gelgelelim Farabi’nin kendisi de demokrat değildir fakat İslam devletine özgü ayırt edici özelliği ve din tarafından bildirilmiş olan görüşü ortaya koymakta başarısız olmalarıdır”

“OSMANLI’NIN SİNAN’I VARDI”

“Osmanlı İmparatorluğu’nun birçok cami ve benzer binaların inşasını tasarlayan ve yöneten muhteşem bir mimarı, Sinan’ı vardı ve böyle bir kişinin etkisinden uzak durmak çok zordur. Günümüzde birçok cami inşası yapılmakta ancak bunların çoğu hayal gücünden yoksun” diyen Leaman; “Kocatepe Camisi Farabi testinde başarısız kalır. Bu cami, modern çağdaki fiziksel bir yapı içine dini yerleştirebilmenin uygun yollarını tasarlama konusunda başarısız olur. Tasarım zamanla değişmek zorundadır. Bu konu, kendisine seslenilen nüfusun yerel koşullarına ve zihniyetine daha iyi oturması için dinin zamanla nasıl değiştiğini tartışılırken, Farabi’nin kendisi tarafından çok sağlam bir şekilde ortaya konulmuştur” şeklinde konuştu.

Prof. Oliver Leaman, konuşmasının sonunda Farabi testini başarmada iki aşamanın söz konusu olduğundan bunlardan ilkinin ne yapmak ve neye inanmak gerektiğiyle ilgili yaratıcı ve ikna edici bir dil üretmekten geçtiğini ifade etti: Leaman, sözlerini şöyle tamamladı: “İslami yönetim, inşaat ve ekonomiyle ilgilenen dilin büyük kısmı yalnızca bu şekilde belirlenir. Üstesinden gelinmesi gereken diğer zorluk ise, bu dilin nasıl davranmamız gerektiğiyle ilgili bir kılavuz olmasıdır, çünkü bu dil kim olduğumuz ve niçin yaratılmış olduğumuz hakkındaki hakikatler üzerine temellenmiştir. Buna rağmen, görmüş olduğumuz gibi, bu pratik ilkeler epey bulanıktır ve böylece temel bir hakikati gerçekten yansıtıyor olarak görülemezler. Farabi testi dinsel hakikatin açıklanmasında tutarlılık sağlamak amacıyla bir ölçüt kurmak için yararlıdır ve görmüş olduğumuz gibi İslam hakkında geçerli olan bugünkü söylemde aşina olunan şeylerin çoğu ölçütün altına düşmektedirler”

Konferans soru -cevap bölümünün ardından ADÜ Rektörü Prof. Dr. Mustafa Birincioğlu’nun Prof. Oliver Leaman’a teşekkür plaketi takdimi ve toplu fotoğraf çekimiyle sona erdi.