Propolis, bal arılarının bir türünün bal mumu ve arılara özgü salgısıyla karıştırılıp getirilir ve kovana taşınır. Propolisi arılar birçok amaç için kullanabilir. Arılar kolonisinin hastalıklardan korunması, kovan duvarları ve petek gözlerinin kaplanarak hijyenik bir yaşama ortamı sağlanması için propolisi kullanır. Kovan içerisindeki organik atıkların kokuşmasının önlenmesi için atıkların kaplanmasında da kullanılır. Ayrıca bal arıları kovanın mimarisindeki değişikliklerde de sıklıkla propolisi kullanır.
Arıların yanı sıra insanlar da propolisten çeşitli şekillerde faydalanır. Eski Mısırda mumyalanma işlemlerinde, Antik Yunan ve Antik Roma da sağlıkçıların, yaraların enfeksiyon kapmaması için ve iyileşmesi için propolis kullandığı biliniyor. Ayrıca İnkalar da propolisi ateş düşürücü olarak kullandıkları keşfedilmiştir. Besin değeri çok yüksek olmadığı için propolis direkt takviye gıda olarak kullanılmaz. Bunun yerine ilaç ve kozmetikte günümüzde dahi sıklıkla kullanılır.
Uygun tüketim hâline gelmesi için propolisin bir dizi işlemlerden geçmesi gerekir. Bu işlemlerle beraber farklı formlarda propolis elde edilir. Örneğin damla formunda propolis ürün olarak satılmaktadır. Propolisin damla formu içecekler içerisine katılarak tüketilmeye oldukça uygundur. Süt, kahve, çay, su benzeri içeceklere damla şeklinde konularak içilebilir.
Damla propolis kolaylıkla diğer gıdalara ve içeceklere katılabileceğinden en pratik yöntemdir. Fakat herkes damla propolisi kullanamayabilir. Cerrahi ameliyat olacak bireyler ameliyattan önce kan akışını durdurmakta zorluk oluşturacağından propolis kullanmamalıdır. Bununla beraber arı ürünlerine alerjik reaksiyon gösteren bireylerin de propolis kullanması yan etkilere ve beraberinde sağlık problemlerine sebebiyet verebilir.
Propolis mideye iyi gelir mi?
Propolis çeşitli sindirim sistemi rahatsızlıklarına ve mide ülserine iyi geldiği bilinir. Mide ülseri, ülseratif kolit gibi hastalıklarının yanı sıra mide ve bağırsak kanserlerinin tedavisinde ve koruyucu tedavisinde kullanılır. Ancak propolisi fazla tüketmek mideye iyi gelmesinden ziyade zarara sebep olabilir.
Propolis çok fazla çeşitlilik gösterir. Genellikle içeriğinde yüzde 50 civarında reçine, yüzde 30 mum, yüzde 10 civarında uçucu ve aromatik yağlar, yüzde 5 polen yine yüzde 5 civarı vitamin ve mineraller bulunmaktadır. Ham propolis bozulmaz ancak işlemden geçerek tüketime hazır hâle getirilen propolisler bozulabilir. Tüketilebilen propolisler, propolis ekstratı olarak da bilinir. Bu ekstratının raf ömrü 36 aya kadar çıkabilir. Propolisin bozulup bozulmadığının anlamanın en kolay yolu, porpolisin kendisine has olan kokusunda bir değişiklik olup olmamasıdır.
İnsan sağlığına birçok faydası bulunmakla beraber propolis belirli miktarda tüketilmesi gereken bir gıdadır. En fazla gün içerisinde 3 defa propolis içerikli ürün alınması tavsiye edilir. Propolis kullanımı kış aylarındaki hastalıklar öncesinde bağışıklığı güçlendirmek için en ideal zaman olarak belirtilir. Bunun dışında sürekli tüketimi olabilir ancak aşırıya kaçmamak gerekir.
Propolisin yan etkileri de gösterebilir. Özellikle propolis kullanmaya uygun olmayan kişilerde bu yan etkiler daha sık gözükebildiği gibi uygun kişilerde de propolisin yan etkileri olabilir. Propolis ağız yoluyla alındığında ya da cilde uygulandığında güvenlidir. Ancak arı ve arı ürünlerine alerjisi olan kişilerde propolisin yan etkileri olabilir. Propolisin yan etkileri dolayısıyla propolisi kullanmaması gereken kişiler:
Hamileler propolis kullanabilir mi?
Genellikle propolisin hamileler ve anne karnındaki bebeklere bir zararı yoktur. Fakat hamileler ve emziren anneler kullanmadan önce doktorlarına mutlaka danışmaları gerekir.
Propolis tansiyonu yükseltir mi?
Yeterli ve düzenli tüketimi propolisin yüksek tansiyonu önlemesine yardımcı olur ancak aşırı tüketimi tansiyon yükseltebilir. Tansiyon hastalarının doktorlarına danışmadan propolis tüketimi tavsiye edilemez.