Prostatite dikkat; tanı ve tedavisi zordur
Prostatit, erkeklerin sıkça karşılaştığı bir prostat problemidir. Bazı tahminlere göre genital veya üriner problemlerle doktora giden erkeklerin 1/4'ünde neden prostatittir. Bu durum sadece sık olmayıp aynı zamanda tanısı ve tedavisi zordur. Hattat Hastanesi Üroloji Bölüm Başkanı Cerrahpaşa Tıp Fak. Androloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Halim Hattat, Mynet okurları için yazdı.
Prostatit, prostat bezi inflamasyonu için kullanılan genel bir terimdir. İnflamasyon enfeksiyon veya bezi irrite eden başka bir faktöre bağlı olabilir. Hastalık hakkında çoğu şey açık olmamakla birlikte kesin tedavi için doğru tanının gerekliliği açıktır. Çünkü prostatit en az üç formla ortaya çıkabilir:
Akut bakteriyel prostatit
Hastalığın en az yaygın fakat en ciddi formudur. Ciddi ve sıklıkla ani semptomlara neden olan prostat bezi enfeksiyonu nedeniyle oluşur. Bu semptomlar şunlardır.
- Ateş
- Üşüme
- Grip benzeri durum
- Sırtın alt kesimi ve genital bölgede ağrı
- İdrar yaparken ağrı ve yanma
- İdrar yapma esnasında mesaneyi tam boşaltmam hissi
- Sık ve acil idrar yapma ihtiyacı
- Kanlı idrar
- Ağrılı ejekülasyon
Üriner trakt veya kalın barsaklarda sık bulunan bakteriler prostatitin bu tipinden sıklıkla sorumludur. Eğer semptomlarınız ciddiyse iyileşe dek birkaç gün hastanede kalmanızı gerektirebilir. Çünkü akut bakteriyel prostatit idrar yapamama ve kan dolaşımına enfeksiyon yayılması (bakteriyemi) gibi ciddi problemleri içerebilir, bir doktora görünmenizi gerektirecek kadar önemlidir.
Kronik bakteriyel prostatit
Bu durum da bir bakteriyel enfeksiyon nedeniyle olur. Her ne kadar akut prostatin aksine semptomlar tipik olarak yavaş gelişse ve daha az olsada şunları içerebilir.
-Sık idrara çıkma
-Ani veya zorlu idrar yapma durmu
-İdrar yaparken ağrı yanma
- Nictüri
- Sırtın alt kısmı ve genital bölgede ağrı
- Azalmış idrar akımı
- Ara ara semende kan görülmesi
- Ağrılı ejekülasyon Hafif ateş
- Rekürren mesane enfeksiyonu
Kronik bakteriyel enfeksiyona neyin neden olduğu açık değildir. Akut bir enfeksiyon gibi üriner traktınızdaki bakterilere bağlı olabilir. Diğer nedenler mesane veya kan enfeksiyonuna bağlı olabilir. Enfeksiyon travmayı veya genellikle katater gibi bir enstrümanın üriner traktınıza sokulmasını takip edebilir. Doktorların üriner katater sonrası rutin olarak antibiyotik yazmalarını sebebi budur.
Bazen prostat bezinde kalsifiye taşlar oluşup bakterileri çekebilir. Nadire enfeksiyon bakterilerin toplanacağı bir alana neden olan altta yatan bir prostat strüktürel defektine bağlı olabilir.
Prostatin bu formu genellikle kroniktir çünkü enfeksiyonun temizlenmesi güçtür. Alınan antibiyotiklerin prostat dokularına yayılması uzun zaman gerektirir.
Kronik non-bakteriyel prostatit
Çoğu erkekteki görülen prostatit tipi budur. Ne yazık ki tanı ve tedavisi en zor prostatit tipi budur. Hastalığı tamamen ortadan kaldırmaktan ziyade semptomların rahatlatılması ana amaç olmalıdır. Kronik Non-bakteriyel prostatitteki semptomlar kronik bakteriyel prostatitle hemen hemen aynıdır. Fakat bu tipte doktorunuz idrarınızdaki veya prostat bezi sıvınızda bakteri tespit edemez. Ancak idrar örneklerindeki lökositler inflamasyon varlığını işaret eder. Nedeninin bilinmiyor olması tanı ve tedavisinin zor olmasına yol açmaktadır. İnflamasyonu tetikleyen bir takım teoriler de ileri sürülmüştür.
Bunlardan bazıları:
Seksüel aktivite: Üretrit veya cinsel yolla geçen gonore, klamidya gibi bir enfeksiyonu olan seksüel olarak aktif genç erkeklerde kronik nonbakteriyel prostatit daha sık gelişir. Bazı erkeklerde cinsel ilişki sıklığının azalması iyileştirici bir faktör olabilir.
Diğer enfeksiyöz ajanlar: İnflamasyon, günümüz teknikleriyle saptanamayan diğer ajanlara bağlı olabilir.
Anksiyete veya stres: Bu durum idrar akımını kontrol eden üriner sfinter kasının kasılmasına neden olur. Bu kaslar mesane ve rektumu destekleyen pelvik taban kaslarıdır. Kasılmalar, kasların düzemli gevşemelerini önler ve üretradaki idrarın prostata geri dönüp bez dokusunu irrite etmesine neden olur.
İdrarını bitirme ve yeniden başlama: Bazı erkekler idrar yaparken sık sık durup tekrar başlarlar. İdrar akımını durdurmak üretradan prostat eri idrar kaçışına neden olur ve buda prostatı irrite eder.
Ağır kaldırma: Mesane doluyken ağır kaldırma idrarın prostata geri kaçışına neden olur.
Meslek: Kamyon şoförlüğü gibi meslekler kronik non bakteriyel enfeksiyonla ilişkili olabilir.
Bazı aktiviteler: Bisiklete binme veya jogging gibi aktiviteler bezi irrite edebilir.
Sizinki hangi tip ?
Prostatit tanısındaki en önemli iki adım benzer semptomlara neden olan diğer durumların ekarte edilmesi ve hangi tip prostatitiniz olduğunun saptanmasıdır.
Bunu anlamak için doktorunuz bazı sorular soracaktır: Şikayetiniz nedir ? Ne zaman ortaya çıkar veya devamlı mıdır ? İlk kez ne zaman oldu ? Rutin hayatınızı etkiliyor mu ? Doktorunuz ayrıca size geçmiş medikal tedaviler, geçirilmiş enfeksiyonlar, cinsel yaşamızın, mesleğiniz ve aile hikayenizle ilgili sorular soracaktır.
Ardından yapılan fizik muayene karın ve pelvik bölge hassasiyetinin araştırılması ve rektal digital muayeneyi içerir. İnflame bir prostat büyük ve dokunmakal hassatır.
Digital muayane esnasında doktorunuz prostat bezinden sıvı alabilir. Bunun için bezinizi güçlü bir şekilde ovacaktır ve sıvınızın retraya akmasını sağlayacaktır. Bu sıvı enfeksiyon veya inflamasyon bulguları açısından mikroskop altında incelenecektir. Bu prosedür prostat masajı veya stripping olarak adlandırılır.
Bakteri ve lokosit araştırması için bir idrar örneği ayrıca gereklidir. Lokositler inflamasyonu, bakteriler enfeksiyonu gösterir. İdrar testiniz ikisi için de pozitif ise bakteriyel enfeksiyonu gösterir. İdrar testiniz ikisi için de pozitif ise bakteriyel prostatiniz vardır. Eğer lokosit var ve bakteri yoksa bu nonbakteriyel formdur. Bakteri veya lokosit yoksa semptomlarınız başka rahatsızlıklarla ilgilidir. Bu durum prostatodini ile ilgili olabilir ki bu ileride tartışılacaktır.
Tedavi planın düzenlenmesi
Kronik nonbakteriyel prostatitin nedeni genelde bilinmez. Ancak bazı erkekler durumu idare edecek ve günlük yaşamlarını etkileyecek çözümleri deneyimleriyle üretirler.
Medikal tedaviler
Aşağıdaki ilaçlar semptomlarınızı gidermede veya kontrol altına almada yardımcı olabilir:
Antibiyotikler: Tüm prostatit tiplerinde antibiyotikler geleneksel olarak ilk tercih ajanlarıdır. Enfeksiyona neden olan spesifik bakteri tipi saptanana kadar doktorunuz size geniş spektrumlu bir antibiyotik başlayacaktır. Antibiyotiğin kullanım süresi enfeksiyonun ilaca verdiği yanıta göre değişir. Akut prostatitte birkaç haftalık bir tedavi yeterlidir. Diğer yanda kronik nonbakteriyel form dirençli olup tedavi süresi uzundur, bazen tedavi edilemeyebilir. Ek olarak ilaç kesilince relapslar görülebilir. Relaps olursa enfeksiyonu kontrol edebilmek için günlük düşük doz antibiyotik kullanımı gerekebilir.
Alfa blokörler: Zor idrar yapma şikayetiniz varsa bu durum üriner sistemdeki bir obstrüksiyona bağlı olabileceği için doktorunuz alfa bloker başlayabilir. Bu ajanlar mesane boynu ve prostatı rahatlatabilir ve idrar akımını sağlar.
Ağrı kesiciler: NSAID ajanlar veya asetaminofen ağrı ve rahatsızlığı azaltabilir. Ancak yan etkiler açısından doz ayarlaması doktorunuz tarafından yapılmalıdır.
Önemli olan bu inatçı hastalığın doktorunuz tarafından dikkatli takibidir, bu takiplerle tedavinin doğru şekilde ayarlanması sağlanacaktır.
