PTH (Parathormon) nedir? PTH değeri kaç olmalıdır? Düşüklüğü ile yüksekliği nedenleri ve belirtileri

Paratiroid bezleri tiroit (guatr) bezinin iki yanında bulunur ve kandaki kalsiyum seviyesini dengeler. Testlerde PTH olarak gösterilen Parathormon değeri de bu seviyeyi gösterir. Hormonun ne kadar çalıştığını kandaki PTH değeri gösterir. Bu değere bakarak kişiye uygun tedavi uygulanabilir.

PTH Neden Önemlidir?

PTH yani Parathormon değeri kandaki kalsiyum seviyesini gösterir. Bu değer; birincil, ikincil ve üçüncül hiperparatiroidi tanısında, hiperkalsemi tanısında, hipoparatiroidizm tanısında ve son zamanlarda da böbrek yetmezliği olan kişilerde renal osteodistrofi takibinde kullanılır. Kan testi ile ölçülür. Her yaştan kişide görülebilir. Fakat 50 yaş ve üzerinde daha yaygındır. %85 oranla Paratiroid bezlerinde bulunan tümör (tıptaki adı ile adenom), bu hormonun fazla salgılanmasındaki en büyük etkendir. Hormonun olması gerekenden çok ya da az salgılanması kandaki kalsiyum miktarını etkileyeceğinden dikkatli olunması gerekir. Kalsiyum miktarındaki değişim farklı rahatsızlıkları da tetikleyebilir. PTH kaç olmalı, yüksek ya da düşük olması ne anlama gelir? Kandaki kalsiyum miktarı; böbrek taşı oluşumundan kalp ve beyin fonksiyonlarındaki düzensizliğe kadar birçok farklı sorunu beraberinde getirebilir.

PTH Değeri Kaç Olmalı?

Kan testi ile ölçülebilen parathormon değerinin yüksek ya da düşük olması farklı sağlık sorunlarını tetikleyerek soruna sebep olabilir. Parathormon düzeyinin ölçümünde hem parathormon değeri hem de kalsiyum seviyesi bir arada ölçülür. Bunun yanı sıra fosfor ve magnezyum düzeyleri de tanı öncesi ölçülüp tüm veriler bir arada değerlendirilebilir. Doğru tanı koymak için bu ölçümler birlikte yapılmalıdır. Peki, normal seviyedeki PTH değeri kaç olmalı? Test sonucunda 1 mililitre kanda 10-55 pikogram arasında bir değer görüyorsanız bu kanınızdaki kalsiyumun normal seviyede olduğunu gösterir. Seviyenizin bu değerlerin altında ya da üstünde olması durumunda size uygun bir tedavi olmanız gerekir. Bunun için doktora başvurmalısınız. Tanı konulurken hastaların var olan hastalıkları da göz önünde bulundurulur ve kalsiyum seviyesindeki değişmenin sebebi olabilecek hastalıklar ayrıca değerlendirilir.

PTH Yüksekliği Neden Olur?

Kandaki kalsiyum seviyesinde yükselmenin en önemli nedenlerinden birisi hormon fazlalığıdır. Fakat hiperkalsemi olarak adlandırılan bu durumun farklı sebepleri de olabilir. Tedavisi için öncelikli olarak bu nedenler belirlenmelidir. Bunun için de doktorunuz ile görüşmeniz gerekir. PTH seviyesindeki yükselmeye neden olan durumlar şunlardır:

• D vitamini eksikliği ya da fazlalığı
• Vücutta bulunan fosfor düzeyindeki artış ya da magnezyum seviyesinde düşüş
• Paratiroit bezinde hastalıkların meydana gelmesi, bezin büyümesi ya da bezdeki tümör oluşumu
• Hamilelik
• Böbrek hastalıkları
• İlaçların yan etkileri
• Genellikle kemoterapi ilaçları sonrası görülen hücre yıkımının hızlanması
• Ağır ve bulaşıcı hastalık geçirmek
• Yiyecekler ile birlikte kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi maddelerin fazla alınması

PTH Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

PTH değeri yüksekliği hiperkalsemi olarak adlandırılır ve parathormon seviyesinin arttığını gösterir. Bu artış yukarıda bahsedilen nedenlerden kaynaklanabilir. Tedavi süreci yükselişin nedenine bağlı olark değişir. Kan testi yaptırmadan önce kanında kalsiyum oranı yüksek olan hastalarda görülen şikayetler şu şekildedir:

• İştah kaybı
• Bulantı ve kusma
• Kabızlık
• Aşırı susama
• Aşırı yorgun olma durumu
• Kemik ağrısı
• Sık idrara gitme
• Yüksek tansiyon
• Büyüme geriliği
• Kalp ritminde bozukluk

Bunların dışında böbreklerde bozulma, romatizma şikayetleri, fosfor düşüklüğü gibi durumların yanı sıra magnezyum seviyesinde artış da şikayetler arasında yer alır. Bol hidrasyon tedavisi ile hiperkalsemi tedavi edilebilir. Gerekli görülen durumlarda damardan sıvı takviyesi yapılabilir, kalsiyum seviyesini düzeltmek için ilaç desteği verilebilir.

PTH Düşüklüğü Neden Olur?

PTH değerinde olan düşüklük hipokalsemi olarak adlandırılır. Genetik olabileceği gibi sonradan oluşan bir durum da olabilir. Nedenleri arasında paratiroit bezlerindeki hasarın düzeltilmesi ya da bezlerin ameliyat ile alınması olabilir. Bunun yanı sıra radyoterapi olarak adlandırılan ışın tedavisi ve magnezyum azalması nedenler arasında sayılabilir. Bu hastalığın tedavisi ömür boyu sürer. Bu nedenle hastanın böbrekleri sürekli olarak kontrol edilir. Aynı zamanda hiperkalsemi riskine karşı hastaların yakından takibi yapılır. Kandaki kalsiyum seviyesinde düşüklüğe neden olan diğer durumlar şunlardır:

• Vücuttaki demir seviyesinde artış
• D vitamini eksikliği ya da fosfor seviyesi artışı
• Çölyak hastalığı (Gluten hassasiyeti)
• Böbrek hastalıkları
• İnce bağırsaktaki emilim bozukluğu
• Karaciğer rahatsızlıkları
• Alkol kullanımı

PTH Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

PTH normal değeri nedir? Eğer değerleriniz 10 pikogramın altında ise hipokalsemi tanısı konulacaktır. Hipokalsemi kaslarda ve sinirlerde uyuşmaya neden olabilir. Halsizlik, uyku eğilimi, hareket bozuklukları gibi fiziksel sorunlar görülebilir. Cilt kuruluğu, kemik ağrısı, aritmi ve düşük tansiyon görülen diğer fiziksel sorunlar arasında bulunur. Bunun yanı sıra depresyon ve psikoz gibi ruhsal problemlere de yol açabilir. Bu tip hastalıklar hafif ya da şiddetli görülebilir. Bu da tedavi sürecini değiştirir. Kalsiyum düşüklüğü fazla ise damar yolu ile kalsiyum takviyesi verilebilir. Eğer kritik seviyede bir düşüş görülmemişse kalsiyum ilaçları ve D vitamini takviyesi ile tedavi yapılabilir. Tedavi sürecinde farklı dozlarda alınan kalsiyum ile kandaki seviye yükseltilmeye çalışılır. PTH seviyesindeki değişime ve bu değişimin fazlalığına bağlı olarak doktorunuz size uygun tedaviyi uygulayacaktır.