"Balkan Savaşları, Osmanlı açısından tam bir faciadır"

Balkan Savaşları’nın 100. yıl dönümü sebebiyle Türk Ocakları Samsun Şubesi’nde panel düzenlendi. Panelde konuşmacı olarak katılan Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kaya Tuncer Çağlayan, Balkan Savaşları öncesinde bölgedeki 6 milyon 130 bin Müslüman Türk nüfusunun savaşlar sonrasında 2 milyon 300’bine indiğini söyledi. Savaşların Osmanlı Devleti için facia ile sonuçlandığını hatırlatan Prof. Dr. Tuncer, 167 bin kilometrekarelik topraktan da geride kalan 12 bin 300 kilometre karelik kısmının büyük çoğunluğunun da anlaşmalarla ve işgallerle kaybedildiğini kaydetti.

Türk Ocakları Samsun Şubesi’nde yapılan 100. Yıldönümü'nde Balkan Savaşları ve Balkan Türklüğü paneli büyük ilgi gördü. Akademisyenlerin ve vatandaşların ilgi gösterdiği panelde Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kaya Tuncer Çağlayan, Balkan Savaşları’nın siyasi boyutlarından bahsetti. Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. İpek, savaşın sosyal boyutunu ele alırken, Balkan Türkleri Konfederasyonu Genel Başkan Vekili İzzet Altuntaş ise toplumun günümüzdeki durumundan söz etti.

Panel ilk konuşan Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kaya Tuncer Çağlayan, Balkan Savaşları’nın kaybedilmesinin birçok nedeni olduğunu vurguladı. 1774 Kaynarca Anlaşması’ndan Osmanlı Devleti’nin himaye ettiği gayri müslim nüfusunu korumak için denge politikası yürüttüğünü ancak bunda başarılı olamadığının altını çizen Prof. Dr. Tuncer, "Balkanlardaki gayri müslimler, başta Rusya ve Fransa olmak üzere birçok ülkenin kışkırtmasıyla ya başkaldırmış ya da kopmuştur. Bunda devletin zayıflaması, İttihat ve Terakki’nin yanlış politikaları, siyasetin ordu içindeki varlığı, ordunun erzak eksikliği, bölgedeki askeri gücün zayıflaması, askeri gücün Yemen ve Trablusgab’a sev edilmesi, siyasi ayrılıklar, istikrarın kalmaması ve devletin tedbir alamaması etkili olmuştur." dedi.

Savaşlar sonunda toprakların büyük kısmının kaybedilmesinin yanında nüfusun önemli oranda da azaldığına değinen Prof. Dr. Tuncer, "167 bin kilometre karelik toprağımızdan geriye 12 bin 300 kilometre karelik kısmı kaldı. Bütün Ege adaları da kaybedildi. Bağımsızlığını ilan eden devletler çıktı. Nüfus 6 milyon 130 binden 2 milyon 300 bine geriledi. Yani Balkan savaşları, Osmanlı açısından tam bir faciadır." şeklinde konuştu.

OMÜ Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nedim İpek ise savaşların sosyolojik boyutuna ilişkin konuşmasında Müslüman Türklerin kılıçtan geçirilip göç ettirmek zorunda bırakıldıklarına değildi. Müslümanların yaşadıkları bölgelerden göç ettirilmeleri için domuz yetiştirme çiftlikleri dahi kurulduğunu anımsatan Prof. Dr. İpek, göç eden toplum devlet tarafından Trakya ve Anadolu’ya yerleştirildiğini bildirdi. Camilerdeki müzelik eşyaların yağmalandığını söyleyen Prof. Dr. İpek, bir kısmı Edirne’ye yerleşen Türklerin yaşadıklarını unutmaları için çocuklarına bu olaylardan bahsetmediklerini de sözlerine ekledi.