"Kültürel Doku Için Toplu Konutlar Mahalle Konseptinde Planlanmalı"

Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) ile Stratejik Düşünce Enstitüsü’nce (SDE) 'Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Projelerinin Sağlıklı Yürütülmesi İçin Yöntem Arayışı' başlığında Mersin’de düzenlenen çalıştaydan önemli sonuçlar çıktı. Çalıştay raporunda kentsel dönüşüm kapsamında yapılacak konutların mahalle konseptiyle planlanarak kültürel dokunun yaşatılmasına katkı sağlanması gerektiği yer aldı. Raporda, “Halkın da görüşlerine başvurulmalı ve tercihleri dikkate alınmalıdır. Kendisini en fazla hangi projeye ait hissediyorsa onu seçmesi sağlanmalıdır. 'Sosyal entegrasyon' ve etkileşimi hedef alan bir mimari yapı ve sosyal planlamanın yapılması uygun olacaktır.” denildi.

TOKİ ve SDE işbirliğiyle 'Mersin Kentsel Dönüşüm Projesi Çalıştayı Raporu' yayımlandı. Raporun öneriler bölümünde önemli tespitler yer alıyor. Çalıştayın sonuç bildirgesi ile anket ve bilimsel çalışmaların yer aldığı Mersin Kentsel Dönüşüm Projesi Araştırma ve Çalıştay Raporu Mersin Valiliği başta olmak üzere, yerel yönetimler, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve hak sahiplerine gönderilecek.

MAHALLE SAKİNLERİ BİLGİLENDİRİLMELİ

Ülke genelinde uygulanacak kentsel dönüşüm projeleri için önerilerin yer aldığı rapordaki tespitler şöyle: "Bu çalıştayda olduğu gibi problemin çözümü ve kentsel dönüşümün daha sağlıklı yürütülmesini sağlamak için merkezi yönetiminin birikimi yanında ilgili kişilerin ve sivil toplum kuruluşlarını da işin içine katmak ve onların görüşlerine de başvurmak gerekir. Makro ve mikro şehir planlarında ilgili STK'ların veya kent dinamiğinin görüşlerinin alınması ve işin içine onların da katılması yerinde olacaktır.

Kentsel Dönüşüm Projelerine muhatap hak sahiplerinin yeterince bilgilendirilmesi gerektiği, bunun olmaması durumunda ilgisiz üçüncü aktörlerin kentsel dönüşüm projelerinin, politik amaçla kullanmasına ve yanlış kanılar oluşturulabilmesine zemin hazırladığı tespit edilmiştir. Bunun önüne geçebilmek için mahalle sakinlerine doğrudan ve doğru bilgilerle ulaşmanın yolları bulunmalı ve bu yollar basın, görüşmeler, tanıtım CD'leri gibi araçlarla çeşitlendirilebilmelidir.

ULAŞIM İYİ PLANLANMALI

Mikro bölgeler için kentsel dönüşüm uygulaması gündeme gelirken makro yapı ve planlama da ihmal edilmemelidir. Ulaşım açısından çok çeşitli imkanlara açık bir il ve ilçe olmasına karşın yerel yönetimlerce özellikle toplu ulaşımda alternatif ulaşım modelleri ve tipi geliştirilememiştir. Bu nedenle yeni ulaşım master planının yapılması ile farklı toplu taşıma araç ve yolların hazır hale getirilmesi, ileride daha büyük sıkıntılara yol açacak sorunların şimdiden çözülmesi sağlanmalıdır.

Kentsel dönüşümle izolasyona dikkat etmek gerekir. Sosyal entegrasyon ve etkileşimi hedef alan bir mimari yapı ve sosyal planlamanın yapılması uygun olacaktır.

Mahalle sakinleri üzerinde siyasi baskıların olması kent kimliğini, bütünleşmeyi ve kentsel dönüşümü olumsuz yönde etkilemektedir. Sosyal ve kültürel bütünleşmeyi orta vadede sağlamak için çok boyutlu projeler üzerinde durulabilir.

Kentsel dönüşüm projeleri uzun sürece yayıldığı takdirde mahalle sakinlerini kentsel dönüşüme karşı mesafeli durmaya yöneltmekte ve özellikle seçimlerde partiler arasında malzeme haline gelerek olumsuz bir söylemin artmasına neden olmaktadır. Kentsel Dönüşüm Projelerinin iyi planlanıp seri yapılması, bazı sorunların çözümünü kolaylaştıracaktır.

Sosyal verilerin ortaya çıkması için teknik uzman desteği kadar kent bilimci, sosyolog ve psikolog gibi sosyal bilimcilerin de aktif olmasını, kentsel dönüşümün daha sıhhatli olmasına katkı sağlayacaktır.

HALKIN TERCİHLERİ DİKKATE ALINMALI

Halkın da görüşlerine başvurulmalı ve tercihleri dikkate alınmalıdır. Kendisini en fazla hangi projeye ait hissediyorsa onu seçmesi sağlanmalıdır. Kendini oraya ait hissetmesi; geleneklerini, kültürünü özgürlük tanımı çerçevesinde yaşamasına olanak sağlayan ortamda mümkün olacaktır. Bunun için gerekli halk evleri, çamaşırhaneler, çeşmeler, ibadethaneler, düğün ve cenaze gibi toplantıların yapılacağı alanlar, kütüphane, spor alanları, park alanları, tiyatro, resim, heykel ve müzik atölyeleri (hobi alanları) bitki yetiştirme alanları yapılmalı. Ayrıca günümüz AVM modasından uzakta, mahalle manavı, kasabı, terzisi, bakkalı, yüncüsü, tuhafiyecisi, berberi gibi her mahallenin olmazsa olmazı donatılar sokak ve meydanlara akıllıca yerleştirilmelidir. Engellilerin engellerini daha da güçleştirmeyecek çözümler getirmeliyiz.