Ramazanda gerçekleşen şiddet olaylarının açlıkla bir ilgisi olabilir mi?

Selim Gerçeker / Mynet Haber

Bilime göre açlık, şiddeti yüksek oranda tetikliyor

Marmara Üniversitesi'nin yayınladığı bir e-dergide yayınlanan, üniversite öğrencilerinin 1993-2014 arası birçok kaynaktan derledikleri geniş çaplı araştırmada, besin öğesi yetersizliklerinin ve buna bağlı gelişen nörotransmitter ve hormon metabolizmasındaki bozuklukların bireylerin davranışlarını etkilediği ileri sürülüyor.

Açlık, organizmadaki birçok sistemi etkileyen ve bu sistemlerde kalıcı izler bırakan travmatik bir durum yaratılmasına sebep oluyor. Besin öğesi yetersizlikleri endokrin, bağışıklık ve sinir sistemini etkileyerek bu sistemlerde düzensizlik yaratıyor.

Aminoasitler bizi mutlu ve sakin tutuyor

Saldırganlık ve şiddet ile en fazla ilişkilendirilen triptofan; mutluluk hormaonu da denilen serotonin salgılamak elzem bir aminoasit. Serotonin eksikliği saldırgan davranışların ortaya çıkması ile ilişkilendirilebiliyor. Düşük miktarda triptofan içeren bir diyet süresince vücutta serotonin miktarı düşüyor. Serotonin oranlarınıjn düşmesine ters orantılı biçimde sinir, stres yükseliyor. Bu da şiddet eğilimini arttırıyor.

Bazılarımızın mutlu olmak için çikolata (aynı oranda olmasa da peynir, portakal, mandaline ya da domates de aynı işlevi görebilir) yemesinin en büyük sebebi de bu serotoninler.

Sakin kalmak için balık yiyin

Bunun dışında esansiyel yağ asitleri eksikliğinin saldırgan davranışlar ve benzer diğer sorunlar için bir risk faktörü olduğu ileri sürülüyor. Dürtüsellik, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve şiddet eğilimine karşı esansiyel yağ asitleri takviyesinin olumlu etki yarattığı kabul ediliyor.

En bilinen esansiyel yağ asitleri arasında Omega 3 ve 6 yağları bulunuyor. Gündelik beslenme alışlkanlıklarımız yeterince Omega 6 sağlıyor. Fakat özellikle balıkta birçok başka besine göre daha yüksek oranda bulunan Omega 3'ü yeterince tüketmiyoruz.

Vitamin eksikliği de vücudumuzu şiddete yönelten faktörlerden biri. Yukarıda bahsedildiği gibi, gündelik besin alışkanlıklarımız genellikle ihtiyacımız olan bütün kaynakları sağlamıyor. Bu nedenle gıda takviyeleri ile vücudumuzdaki vitamin dengesini korumaya çalışıyoruz.
Yağda çözünen vitaminlerin eksikliğinde antisosyal davranışların ortaya çıktığı gözlenirken bu duruma en fazla D vitaminin etki ediyor. D vitaminin kemik sağlığını koruması dışında Beyin dahil birçok dokuda D vitamini reseptörleri bulunması, eksikliğinde birçok hücre anormaliklerine sebep oluyor. Bu da insan vücudunu şiddete itiyor.

Son olarak minarellere bakacak olursak demir, çinko, lityum, magnezyum MSS’ye etkileri olduğu bilinen mineraller. Özellikle demir ekslikliği genel beslenme alışkanlığımızın bir sonucu.

Kültürümüze "Allah kimseyi açlıkla sınamasın" sözü girdiği dönemde beslenmenin insan psikolojisine bu denli etkisi muhtemelen bilinmiyordu tabii... yine de aç insanın ne kadar tehlikeli olabileceğinin çok önceden fark edildiğini söylemek hata olmaz herhalde.

Popüler kültürde açlık ve şiddet

Amerikalılar'ın da benzer bir sözü var mı bilmiyoruz... ama günümüzde "açlıkla sınanma" diyince, Suzanne Collins'in beyaz perdeye de uyarlanan Açlık Oyunları adlı serisine gidiyor aklımız. Karamsar bir gelecekte, distopyada geçen hikayede zor şartlar altında yaşayan farklı bölgelerden seçilen insanların bir arenada gladyatörler gibi birbirlerine ve açlığa karşı verdiği savaş konu ediliyor. Aç kalan insanların birbirlerini öldürme isteği o an, o atmosferi soluyan herkese normal geliyor.

Açlıkla gelen şiddet eğilimini anlatmanın en dibi: "Zombiler"

Zombiler kasten açlıkla sınanmıyorlar. Bu doğru. Bununla birlikte açlık ve şiddet ilişkisi göz önünde bulundurulduğunda zombilerin hayatta kalmasını sağlayan tek şey yemek. Bu nedenle açlık ve hayatta kalma içgüdüsü ile kurulan bağ ve bu dürtünün insanları sürüklediği şiddet zombi hikayelerinin gerçek hayatla kurduğu güçlü bağlardan biri.

Aşağıdaki 2015 Küresel Açlık Endeksi ile 2015 Küresel Terör Endeksi haritaları karşılaştırıldığında ise özellikle Etiyopya, Kenya, Ruanda, Nijerya vb. terör olaylarının yoğun yaşandığı ülkelerde açlığın da görece daha fazla olduğunu görebiliriz. Tabii ki böyle bir nedensellik söz konusu olamaz, açlığın ve terörün farklı sebepleri de olabilir. Bununla birlikte ikisinin de ortak kaynağı büyük oranda toplumsal adaletsizlik sayılabilir.

Küresel Terör Endeksi haritası (2015)

Küresel açlık Endeksi haritası (2015)

İşin daha da uç noktasını ise son zamanların zombi denilince akıllara gelen ilk dizisi Walking Dead'den bir örnekle açıklayabiliriz belki. İzleyenler çok iyi bilir; Rick ve ekibi neredeyse bir sezon boyunca Terminus adlı kurtarıcı bir kampın peşine düşer ancak kampa vardıklarında kendilerini açlıktan bitik hale düştükleri için insan pişirip yiyen organize bir oluşumla karşı karşıya bulurlar. İzlemeyenler için yanlış anlaşılma olmasın, insanları yiyen organize oluşum da insan. Bu açıdan zombi filmlerine ait bir geleneği de alaşağı eden dizi insanların da en az zombiler kadar ilkel dürtülerle yaşadığını, bir felaket anında insanlık değerlerinin ne kadar sorgulanabilir olduğunu ortaya koyuyor.

“Yok artık” mı dediniz?

1972'de Uruguay’dan Şili’ye giderken Arjantin’in And Dağları’na çakılan, Uruguay Hava Kuvvetleri 571 sefer sayılı uçaktan kurtulan kardiyolog Roberto Candessa arkadaşlarını yiyerek hayatta kaldığını anlatmıştı.

Ramazan'da yaşanan şiddet olaylarının açlıkla bir ilgisi olabilir mi?

_17 Haziran 2016 gecesi Firuzağa'da bir plak dükkanına gerçekleşen saldırının ya da her ramazan, üzerine iddialar oynayacak kadar kanıksar hale geldiğimiz 'ramazanın ilk dayağı'nın açlıkla bir ilgisi olabilir mi?_

Tabii ki bu olayların nedenini sadece açlığa indirgemek büyük bir hata. Bununla birlikte şiddet eğiliminin beslenme alışkanlıkları ve açlıkla tetiklenebileceği birçok bilimsel araştırmayla onaylanıyor.