RDW nedir? RDW-CV ve RDW-SD ne anlama gelir? RDW düşüklüğü, yüksekliği ve tedavisi

RDW nedir, normal değerleri nedir diye soruyorsanız CBC yani tam kan sayımı yaptırmışsınız ve tahlilde gördüğünü RDW terimini merak ediyorsunuzdur. RDW ölçümü ile kandaki kırmızı kan hücrelerinin dağılım genişliği gözlenir. Normalde sağlık bir bireyde eritrositlerin hücre büyüklükleri birbirlerine yakındır. RDW değerinin yüksek veya düşük çıkması ise bu hücrelerin büyüklükleri arasında bariz farklar olduğunu gösterir. Tabii bu bazı hastalıklar veya yaşanan bazı durumlar nedeniyle görülür. RDW nedir, neden düşer veya yükselir soruları ile birlikte bu test hakkında detaylı bir yazı hazırladık.

RDW NEDİR?

RDW, Red Cell Distribution Width kısaltmasıdır. Yani kırmızı kan hücreleri dağılım genişliği anlamına gelir. RDW, tam kan sayımı CBC’nin bir parçasıdır. Tek başına bir anlam ifade etmez. Damardan alınan kan üzerinde yapılan tam kan sayımı ile birlikte eritrositlerin büyüklüklerinin dağılımı kanda nasıl tespit edilir.

Bir kan örneği mikroskop altında incelenirken eritrositler arasında ciddi farklılıklar görülmesine anizositoz adı verilir. Alyuvarların bazıları çok küçükken bazılarının çok büyük olması bir anormalliktir. Bu durumda RDW değeri yüksek çıkması beklenir.

RDW değeri talasemi hastalarında normalken demir eksikliği anemisinde yüksektir. Bu iki kansızlık farkını tespitte RDW bir araç olabilir.

RDW-CV ve RDW-SD NEDİR?

RDW-CV ve RDW-SD, alyuvarların hücre boyutlarını ölçen kan testleridir. RDW-SD, standart sapma ya da gerçek ölçüm olarak adlandırılır ve fL birimi ile ölçümler alınır. RDW-CD ise bu standart sapma üzerinden yüzde hesaplamadır. RDW-CV ve RDW-SD normal değerleri şöyledir;

RDW-CV: % 11.6 - 14.6

RDW-SD : 29-46 fL

RDW NORMAL DEĞERLERİ NEDİR?

%11.6 ile %14.6 arasında olmalıdır.

RDW YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?

RDW değeri yüzde 14.5’in üzerinde çıkması RDW yüksekliği demektir. Bu durum kırmızı kan hücrelerinin farklı boyutlarda olduğu anlamına gelir. Yani alyuvarların büyüklüklerinin boyutları arasında fark olduğu ve kırmızı kan hücrelerinin boyutunda önemli değişiklikler var demektir. Bazı kanser türlerinde RDW oranı yüksek çıkabilir. Çoğu zaman ise B12 eksikliğinde de görülür.

RDW YÜKSEKLİĞİ NEDENLERİ

Demir eksikliği : Bu testin yüksekliğine MCV düşüklüğü eşlik eder.

Folik asit eksikliği

B12 vitamini eksikliği

İmmün hemolitik anemi

Kemoterapi tedavisi

Kronik karaciğer hastalığı

Herediter sferositoz

MDS (myelodisplastik sendrom): Bir tür kemik iliği hastalığı. Zamanla lösemiye dönüşebilir.

Orak hücreli anemi

RDW VE MCV DEĞERLERİ İLİŞKİSİ

RDW değeri yüksek veya düşük çıkması ile tam bir teşhis konulamaz. Bu yüzden MCV testi ile birlikte sonuçlara bakılır. RDW ve MCV değerlerinin yüksek veya düşük çıkması durumunda bazı hastalıkların olabileceği yönünde tahmin yürütülür.

RDW ve MCV yüksek ise: Bu iki test kırmızı kan hücreleri ile alakalıdır. Bu durumda RDW ve MCV değeri yüksek çıkıyorsa alyuvarların hücre boyutuna etki eden bir durum ya da hastalık olabilir. Mesela zararlı maddeler, kırmızı kan hücrelerini boyutunu etkiler. Zararlı maddelerin ise filtrelenmesi ve dışarı atılmasından karaciğer sorumludur. Bu durumda bu organımızda olan bir hastalık RDW ve MCV değerlerini yükseltecektir. Bunun dışında kemik iliği hastalıkları, folik asit eksikliği, hemolitik anemi, MDS, B12 eksikliği, Sitoksik kemoterapi gibi durumlarda da bu duruma rastlanır.

RDW yüksekliği - MCV düşüklüğü: Bu duruma sebep olarak demir eksikliği ilk sırada sayılabilir. Yetersiz demir beslenmesi aneminin başlıca sebeplerindendir. Kırmızı kan hücrelerinin yapıtaşı sayılan demir eksikliği nedeniyle RDW yüksek çıkarken MCV düzeyi düşük olarak gözlenir. Demir eksikliği anemisi dışında Talasemi intermedia hastalığı (Akdeniz anemisi türü) ve orak hücre anemisi durumlarında RDW yüksekliği ve MCV düşüklüğü görülür.

RDW yüksek - MCV normal ise: Bu duruma sebep olarak B12 eksikliği ve demir eksikliği anemisi başlangıcı gösterilir. Bunu dışında karaciğerdeki bir rahatsızlık, folat eksikliği, MDS ve orak hücre anemisi de bu duruma neden olabilir.

RDW normal – MCV yüksekliği: Son olarak bu değerlerin görülmesi durumuna yine karaciğerdeki bir rahatsızlık neden olabilir. Aşırı kansızlık, alkol alışkanlığı, kemoterapi tedavisi ve antiviral ilaçların yan etkisi de RDW’nin normal MCV’nin yüksek çıkmasına neden olabilir.

RDW ve MCV düşük ise: Hemoglobin E, kronik bir hastalığa bağlı oluşan anemi ve heterozigot talasemi (Akdeniz anemisi türü) gibi durumlarda bu değerlerin düşük çıkması görülebilir.

RDW YÜKSEKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

RDW yüksekliğinin bir belirtisi aslında yoktur. RDW yüksekliğine neden olan durumların ya da hastalıkların belirtileri vardır. Özellikle kansızlık durumunda görülen RDW yüksekliği belirtileri olarak da şunları sayabiliriz;

Halsizlik, yorgunluk ve bitkinlik

Cildin soluk renkte görülmesi

Hemoglobin düşüklüğü ve oksijen taşınamaması nedeniyle oluşan çarpıntı

Yine oksijen yetersizliği nedeniyle nefes darlığı

El ve ayaklarda görülen soğukluk

Baş dönmesi, unutkanlık, uyuşmalar

Saç dökülmesi

Sarılık

RDW YÜKSEKLİĞİ VE KANSER İLİŞKİSİ

Kandaki kırmızı kan hücrelerinin dağılımındaki farklılıklar nedeniyle oluşabilecek bazı kanser türleri mevcuttur. Bu farklılıklar ile kanser teşhisinde önemli bir yer tutar. Yayınlanan bir hematoloji dergisinde RDW değerinin kanser hastalarında yüksek çıktığı ve bu nedenler bu testin hastanın durumunu tespit açısında faydalı olduğu söylenmiştir. Fakat yine de tek olarak bu test kanser veya anemi teşhisinde kullanılamaz. Bu test ile birlikte tam kan sayımındaki MCV , MCH, MCHC gibi testler ile birlikte değerlendirmek gerekebilir.

RDW DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?

RDW düşüklüğü için test sonucunun yüzde 10.2’nin altında olması gerekir. Bu ise alyuvarların hücre boyutlarının çok küçük boyutlarda değiştiği anlamına gelir. RDW düşüklüğü nedeni olarak ilk sırada mikrositer anemi ile makrositer anemi yer alır. Makrositer anemide kırmızı kan hücreleri normale göre büyük iken mikrositer anemide kırmızı kan hücreleri anormal derecede küçüktür. Bu yüzden bu iki anemi türünün görülmesi durumunda RDW düşüklüğü gözlenebilir.

RDW YÜKSEKLİĞİ VEYA DÜŞÜKLÜĞÜ TEDAVİSİ

RDW yüksekliği veya düşüklüğü durumunda dahiliye doktorunuza başvurmanız gerekir. İlk olarak yukarıda saydığımız nedenlerden hangisinin RDW düşüklüğüne veya yüksekliğine neden olduğunun tespit edilmesi gerekir. Tedavi ise bu durumun tespiti sonrasında ona göre yapılabilir. Mesela demir eksikliği var ise ona göre diyet ile birlikte takviye edici ilaçlar verilebilir. Ya da B12 vitamini eksikliği var ise yine vitamin takviyesi ya da B12 vitamini içeren besinlerin diyeti uygulanabilir.