Rehber Uysal: Tur yolunda turiste yemek yedirecek restoran bulamıyoruz

Antalya Rehberler Odası (ARO) Başkanı Hasan Uysal, gıda güvenliği, hijyen ve kalifiye eleman sıkıntıları yüzünden bazı tur güzergahlarında turiste yemek yedirebilecekleri restoran bulamadıklarından şikayet etti. Antalya gibi adı turizmle özdeşleşen şehirlerin, kent merkezinde bu tür sıkıntılara nadir rastlansa da kırsalda sorunun had safhada olduğu tespitinde bulunan Uysal, devletin denetim görevini layığıyla yerine getirmesini ve caydırıcı cezai müeyyide uygulamasını istedi.
Türkiye’nin önemli gelir kapısı turizmde yaşanan sıkıntılar Akdeniz Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu’nda düzenlenen 'Türk Turizminde Yiyecek-İçecek Uygulamalarındaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri' başlıklı panelde masaya yatırıldı. Panele katılanların büyük kısmı turizmde yaşanan sıkıntının temelinde uygulanmakta olan ‘her şey dahil’ sisteminden kaynaklandığını savundu. Turiste otel kapısından içeri girdiği andan itibaren; yiyecekten içeceğe, eğlenceden değişik aktivitelere kadar geniş yelpazede ekstra ücret ödemeden faydalanma imkanı sunan sistemin önemli sakıncaları olduğunu işaret eden konuşmacılar ‘her şey dahil’e sınırlama getirilmesini istedi. ‘Turizm Sektöründe Gıda Güvenilirliği’nin de ‘her şey dahil’ sistemi yüzünden yara aldığını ileri süren panelistler, turistik işletmelerdeki kalitesizliğin temel suçlusunun bu olduğunu savundu.
Gıda güvenliği ve denetim konusunda ilk elden sorumlu olan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Antalya teşkilatının başında bulunan İl Müdür Bedrullah Erçin, kendileri açısından otel mutfaklarının ve restoranların denetim konusunda öncelikli risk alanları olduğunu söyledi. Tarladan nihai tüketiciye uzanan bir denetim metodu uyguladıklarını anlatan Erçin, kötü hammaddeden güzel ürün elde etmenin mümkün olmadığı tespitinde bulundu. “İyi beslenmemiş bir domatesten güzel sunum yapamazsınız.” diyen Erçin, Türk turizminin başının zaman zaman bu tür yanlışlar yüzünden sıkıntıya uğradığına işaret etti. Bu yıl Bodrum’da kaçak içecekten zehirlenerek hayatını kaybeden Rus rehberlerin bu duruma örnek teşkil ettiğini hatırlatan Erçin, “Antalya, turizm sayesinde bir üretim yeri olduğu gibi tüketim merkezidir de. Turizm nedeniyle yaşanacak en küçük olumsuzluk, sadece o oteli ya da çalışanını değil, ülkenin fatura ödemesine yol açıyor.” uyarısında bulundu. Erçin, turizm sektöründeki en büyük sıkıntının ‘her şey dahil’ sistemi olduğunu vurguladı.
Yanlış yapanları cezalandırdıkları gibi doğruları da ödüllendirme yolunu seçtiklerini dile getiren Antalya Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Bedrullah Erçin, bu amaçla Mavi Bayrak’a benzer, gıda güvenliğine sahip işletmelere Beyaz Bayrak verdiklerini söyledi. Bu bayrağı almanın hiç kolay olmadığını, hat etmek için tüm kriterlerin yerine getirilmesi gerektiğini söyleyen Erçin, “Bu yıl 140 müracaat vardı. Ancak 12 otel, 10 restoran, 3 pastane ve bir okul yemekhanesi alabildi. Bunların 4 -5 tanesi de iptal edildi.” dedi. Erçin’in Antalya’da bu yılın 11 ayında denetlenen 981 turistik tesisten 46’sına, bin 971 restorandan 34’üne cezai işlem uygulandığını da sözlerine ekledi.
ARO Başkanı Hasan Uysal, tatil için Türkiye’ye gelen turistlerin gözüyle baktığında yiyecek-içecek alanında hayal kırıklığı yaşadığını söyledi. Otellerde ve restoranlarda, döner ile kebap dışında Türk mutfağına ait başka alternatiflere yer verilmediği eleştirisinde bulunan Uysal, turistleri tura çıkardıklarında kullandıkları güzergahta yer alan işletmelerin halinin ise içler acısı olduğunu kaydetti. Tura çıktıklarında ciddi sıkıntılar yaşadıklarını anlatan Uysal, “Özellikle tur güzergahındaki restoranlarda en büyük sorun sıkıntı, yemek çeşidi ve sunumu. Restoranlar bazen beklediğimiz standartlara sahip olmuyor. Buralarda ön planda olmasa da restoranın sunduğu yemek kalitesi farklı olmalı. Turistin beklentilerini karşılayacak durumda olmalı. İl merkezleri dışına çıktığımızda işletmeler kalifiye eleman bulmakta büyük sıkıntı yaşıyor. Kalifiye eleman olmadığı için hijyen konusuna gerekli özen gösterilmiyor. Bardak, çatal, bıçak gibi servis malzemeleri temiz olmuyor. Bazen turist grubuna yemek yedirme imkanı dahi bulamıyoruz.” diye konuştu. Uysal, otellerde ve restoranlarda fiyatın değil, kalitenin ön plana çıkarılmasını talep etti.
Turizmin gelecekte de gelir getirmesi için şimdiden önlem alınmasını isteyen Uysal, ‘her şey dahil’ sisteminin sorgulanmasını ve sınırlandırılmasını istedi. Bununla birlikte denetimlerin artırılarak, cezaların ağırlaştırılmasını öneren Uysal konuşmasını şöyle sürdürdü: “Her şey dahil’ ülkemiz için önemli, olması da gerekiyor ama sisteme de standart getirilmesi gerekiyor. Her işletmenin ‘her şey dahil’ uygulamaması gerekiyor. Herkes uygularsa sorunları çözeceğimizi sanmıyorum. Tatil köylerinde mi, belli yıldıza ulaşmış otellerde mi uygulanacağına karar vermek gerekiyor. Yoksa ‘her şey dahilin’ zararı büyük olacaktır. Kemikleştiği için kaldıramayız ama standartlaştırılması lazım.”
Eleştirilere cevap veren Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD Başkanı Adnan Özsoy ise ‘her şey dahil’ sisteminden ‘ekmek yenildiğinin unutulmaması’ uyarısında bulundu. Özsoy, şunları dile getirdi: “15 sene önce bir takım otellerde sıkıntı yaşadık. Kolunda serumla gezen misafir de görüldü. Bütün bu süreç riskleri minimize edilerek devam ediyor. Turistlerden kaynaklanan riskler var. Turistin geldiği iklim farklı, beslenme alışkanlığı farklı. ‘Her şey dahil’de sınırsız yiyecek ve içecek konuları misafirin dikkat etmesi gereken konular. Görevimizi en iyi şekilde yapmaya çalışıyoruz. Yeni arayış çözüm getirerek riskleri minimize etmeye çalışıyoruz.”
Akdeniz Üniversitesi ile Tüm Gastronomi Yöneticileri Derneği tarafından ortaklaşa düzenlenen panelin konuşmacıları arasında yer alan Antalya Gazeteciler Cemiyeti (AGC) Başkanı Mevlüt Yeni de yiyecek-içecek alanında yaşanan olumsuzlukların turizme terörden daha büyük zarar verdiği tespitinde bulundu. Yeni, Bodrum’da yaşanan sahte içecek olayından sonra Rusya’dan yapılan rezervasyonlarda azalmaya neden olduğunu söyledi. Bu tür olumsuzlukların izini silmenin kolay olmadığına değinen Yeni, “Algıyı değiştirmek için 10 katı para harcamanız gerekiyor. Kötü niyetlilerin otellerin kapısından içeri girmekte olduğunu, denetimlerin yetersiz kaldığını görüyorum. Caydırıcı olması için, çok daha ağır yaptırımların olmadığını görüyorum.” ifadesini kullandı.
Üniversite öğrencilerinin yoğun ilgi gösterdiği panel sonunda konuşmacılara plaket verildi.