Retinitis Pigmentosa nedir? Retina hastalıklarında kök hücre tedavisi nasıl yapılır?

2000’li yıllara kadar tıpta tedavisi olmayan birçok göz hastalığı için ümit verici çalışmalar var. Onlardan biri de kök hücre! Bugün kemik iliği naklinden kıkırdak dokusu hasarlarına dek birçok alanda kendisini ispatlayan kök hücre, mucizesini şimdi de gözde konuşturacak.

Acıbadem Kayseri Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Öner, başta tavukkarası hastaları olmak üzere, kuru tip sarı nokta ve Stargardt hastalığı gibi diğer retina hastalıklarında kök hücre uygulamalarına yönelik yaptıkları araştırmada çarpıcı sonuçlar elde ettiklerini belirterek “Üç fazda toplam 57 hasta üzerinde yaptığımız çalışmalarda umut verici sonuçlar aldık. Hastaların büyük kısmında görme ile ilgili fonksiyonlarda düzelme saptadık. Sağlık Bakanlığı ile işbirliğimiz devam ediyor ve kök hücre tedavisini rutin bir tedavi şekline dönüştürmek için gayretlerimiz devam ediyor. Kök hücrenin birkaç yıl içerisinde göz hastalıklarında rutin bir uygulama arasına gireceğine inanıyorum” diye konuştu.

İLK ÇALIŞMALAR 2015'TE BAŞLADI

Gözde kök hücre uygulamalarına yönelik ülkemizde ilk çalışmalar 2015 yılında başladı. Erciyes Üniversitesi’nde yapılan çalışmanın ilk fazı 14, ikinci fazı da ileri evre 20 hasta üzerinde gerçekleşti. Araştırmanın üçüncü fazı ise Acıbadem Kayseri Hastanesi ve Erciyes Üniversitesi işbirliğiyle 23 hastada gerçekleştirildi. Özellikle faz 2 ve 3’te hastaların büyük kısmında umut verici sonuçlar elde ettiklerini vurgulayan Prof. Dr. Ayşe Öner, Acıbadem Altunizade Hastanesi’nde yapılan toplantıda, araştırma sonuçlarını açıkladı.

"Kök hücreler, kendi kendine yenilenme ve olgun hücrelere farklılaşma kabiliyetine sahip olan, ayrışmamış hücrelerdir. Ben bunlara ‘bebek hücreler’ diyorum. Nasıl şekil verirseniz öyle şekil alıyor. Araştırmalarımızda kök hücreler sayesinde özellikle halk arasında ‘tavukkarası’ ya da ‘gece körlüğü’ olarak bilinen Retinitis Pigmentosa hastalarında ve diğer retina hastalarında görme yetilerinin güçlendiğini, ölmekte olan hücrelerin de ölmesini yavaşlattığını ve özellikle faz 2 ve 3’te hiçbir yan etkisinin olmadığını gördük. Lokal anestezi ile gerçekleştirilen bu cerrahi işlem hastayı uyutmadan 20 dakika sürüyor.

Çalışmalarımızın ardından gördük ki; göz kök hücre kullanmak için en uygun organlardan biri. Halen 100 kişilik bir hasta grubumuz için Sağlık Bakanlığı’nda değerlendirmede olan başvurumuz var ve hasta sayımızı giderek arttıracağız.”

ERKEN TEŞHİS ÇOK ÖNEMLİ

Özellikle akraba evliliklerinde sık rastlanan, genetik geçişli bir hastalık olan tavukkarasında 150’den fazla genin sorumlu olduğunu, bu nedenle hastalığın seyrinin kişiden kişiye farklılık gösterdiğini belirten Prof. Dr. Ayşe Öner, hastalığın teşhisi ne kadar erken olursa tedavisinin de o kadar fazla etkili olacağını ve bu nedenle anne babalara da önemli görevler düştüğünü, özellikle aile öyküsü varsa çocuklarının loş ışıkta ya da hava karardığında görme güçlerini mutlaka kontrol etmeleri gerektiğini söyledi.

Bugüne dek kök hücre ve hücresel tedavi alanında çalışmalarıyla dünya çapında başarılara imza atan Acıbadem Altunizade Hastanesi Kemik iliği Nakli Ekibinden Hematoloji Bilim Dalı Uzmanı ve Acıbadem Labcell Hücre Laboratuvarı Direktörü Prof. Dr. Ercüment Ovalı da toplantıda yaptığı konuşmada şu bilgileri verdi: “Bugün kök hücre ve hücresel tedavinin kullanılmadığı hemen hiçbir alan yok. Her alanda test ediliyor, ama kendisini ispatladığı alan sayısı az henüz. Bugün kendisini en çok kemik iliği naklindeki reaksiyonları kontrol etmekte, iskemik kalp ve damar hastalıklarında, daha da önemlisi bazı kanserlerin tedavisinde ispatlamış durumda. Yine kıkırdak dokusu hasarlarının tedavisinde ve yara iyileşmesinde yıllardır kullanılan bir tedavi. Göz ve diğer hastalıklar ise sırada.”