'Rize'de herkes Erdoğan'la yarışıyor'

Kumru Başer

Rize, BBC Türkçe

Rize'nin "Cumhurbaşkanı'nın memleketi" olduğu, şehrin her yerine yazılı adeta. Şehirde pankartlarda, mesajlardaki cümlelerde Erdoğan'dan "Başkan" diye söz ediliyor.

AKP Rize'de son seçimde yüzde 69 oyla üç milletvekili çıkarmış; yaklaşık yüzde 17 oy alan CHP ve oyu yüzde 7'de kalan MHP Rize'den Meclis'e milletvekili gönderememişti.

Fakat Çayeli ilçesinde buluştuğum Yeni Viçe gazetesi Yazı İşleri Müdürü ve Cumhuriyet gazetesi muhabiri Ömer Şan, bu seçimde üçüncü vekil için, kıran kırana bir yarış olacağını düşünüyor.

Ömer Şan, "Yarış AKP'nin üçüncü adayı Osman Aşkın Bak ile CHP birinci sıra adayı Kenan Bıyık ve MHP birinci sıra adayı Osman Cem Kazmaz arasında geçecek" diyor. Şan'a göre, CHP adayı Bıyık sevilen bir politikacı ve seçilme şansı var.

Ömer Şan'a (solda) göre CHP Rize'de milletvekili çıkarabilir

O sırada selam verip sohbete katılan AKP Çayeli İl Genel Meclisi üyesi Necati Yıldırım ise "Oylarda biraz düşme olur ama milletvekili sayısı değişmez" diye söze katılıyor ve ekliyor:

"Çayeli'nde MHP adayı, Ardeşen'de CHP adayı partilerinin oylarını artırır. Ama milletvekili çıkaracak kadar değil."

'Böyle hizmet veren bir iktidar görülmedi'Mısır değirmeni sahibi CHP seçmeni Yakup Bilgin, "Haydi Rize Başkanına Sahip Çık” yazılı afişi göstererek, "Aslında burada herkes Erdoğan'la yarışıyor. Erdoğan sahipsiz kalmış gibi bir hava yaratılmak isteniyor" diyor.

Sözlerini, "İktidarda da ona oy veren vatandaşta da bir korku var. Giderse yargılanacak, bize zulüm yapılacak diye düşünüyorlar” şeklinde sürdürüyor Yakup Bilgin.

Yakup Bilgin (solda): AKP'ye oy veren vatandaşta bir korku var

O sırada alışverişe gelen müşterisi Nazif Balcı ise gönülden AKP'yi destekliyor. "Tüm Türkiye'yi dolaşıyorum. İnsanların yüzü güldü. AK Parti kazanacak. Bu memlekette AK Parti öncesi ve AK Parti sonrası var. Böyle hizmet veren bir iktidar görülmedi" diyor.

TIKLAYIN: RİZE'DEKİ SEÇMENLERİN GÖRÜŞLERİ

'CHP'ye oy vermem ama adayına vereceğim'Rize'de farklı sebeblerle oylarını değiştirenlerle de konuştum. Örneğin, Rizeli emlakçı Cihan Yılmaz AKP seçmeni. Ama bu seçimde tercihi CHP.

Cihan Yılmaz: AK Partiliyim ama CHP adayına oy vereceğim

"Ben AK Parti zamanında parayı buldum. Ayakkabı kutusu yok. Çalışarak. Benim çocuğumu bedava evimden alıyor okula, okul çıkışından alıp evin kapısına bırakıyor. Daha ne diyeyim? Ama CHP kuvvetli bir aday çıkardı. Kenan Bıyık çok sevdiğimiz bir abimiz. Rizeliye her konuda yardımcı olan bir insan. CHP'ye değil bakın. CHP'ye asla vermem. AK Partiliyim. Ama Kenan Bıyık'a basacağım oyumu” diyor.

'Bu sefer AKP'ye oy vermeyeceğim'Müteahhit Mehmet Emin Kumkumoğlu ise oy verirken önce hep ekonomiye bakmış bir seçmen.

"Tercihimi piyasadaki durumlara göre yaparım. MHP'liyim aslında ama CHP'ye de verdiğim oldu. Bakıyorum, olumluysa bir dönem daha veriyorum. AK Parti'ye de verdim. Bu sefer vermeyeceğim. Üretim yok borçlanıyor insanlar. İflaslar artmış. İstihdam yok. Ben de son 5 yıldır yerimde sayıyorum.”

Kumkumoğlu'nun bir başka şikayeti de ‘toplumun kamplaşması':

"Taşrada insanlar kamplaştı. ‘Şu namaz kılıyor, bu kılmıyor. Bu camiye gidiyor bu meyhaneye' diye birbirini fişliyorlar. AK Parti tabanı da kendisinden başka bir şey görmemeye başladı."

Bir ‘Rize büyüğü'Rize'de dolaşırken, 1980 öncesi Rize'den üç dönem üstüste milletvekili seçilmiş, sonra da 12 Eylül döneminde 10 yıl siyasetten yasaklanmış tecrübeli politikacı Sami Kumbasar'a rastladım.

Sami Kumbasar: CHP, 70'lerde Rize'de iki milletvekili çıkarırdı

Sami Kumbasar, CHP'nin kampanyasına desteğe gelmiş. "2007 ve 2011'de de dolaşmıştım. Bu yakınlığı görmüyorduk halktan" diyor.

Rize merkez köyleriyle Salarha, Deresu ve Güneysu'da hareketlenme olduğunu söylüyor. CHP oylarının Pazar, Ardeşen, Fındıklı Çamlıhemşin ve Hemşin'de zaten daha yüksek olduğunu hatırlatıyor.

Eski bir siyasetçiyi dinlemek her zaman öğretici. Kumbasar 1973'te CHP'nin Rize'de birinci parti olduğunu ve 1980'e kadar hep iki milletvekili çıkardığını hatırlatıyor. CHP'nin 1961-1980 öncesinde adaylarını hep ön seçimle belirlediğini de not düşüyor.

2 Başbakan, 1 CumhurbaşkanıPeki 1980 sonrasında Rize'de ne oldu da, merkez sağ kentte ezici bir üstünlük sağladı?

Faik Bakoğlu: Muhtemel sonuç 3-0 ama sürpriz de olabilir

Zümrüt Rize gazetesinin imtiyaz sahibi Faik Bakoğlu birçok Rizeli gibi bunu, şehrin önce bir Başbakan (Mesut Yılmaz) sonra da bir diğer Başbakan ve Cumhurbaşkanı (Tayyip Erdoğan) çıkarmış olmasına bağlıyor.

Faik Bakoğlu'na göre Rize'de en muhtemel sonuç AKP lehine 3-0 ama sürpriz de olabilir. Rizeli gazeteci MHP'nin de iddialı olduğunu ama milletvekili çıkarabilmek için CHP'den çok daha büyük sıçrama yapması gerektiğini düşünüyor.

Karadeniz'de özellikle ana muhalefetle ilgili olarak, kendi tabanından ve kararsız seçmenden çok duyduğum bir tepkiyi o da dile getirdi:

"CHP, iktidar partisi için bu kadar olumsuz koşullarda hala yüzde 30'u geçemezse, dükkanı kapatsın."

Bölge ekonomisi çay tarımına dayalı. Rizeliler "Dünyada üzerine kar yağan tek çay"ı yetiştirmekle övünüyorlar.

MHP Rize birinci sıra adayı Osman Cem Kazmaz, aynı zamanda bir çay üreticisi. Bana bölgenin sorunlarını sıralıyor, hükümeti eleştiriyor:

"Rize demek çay demektir. Artvin'e doğru uzanan sahilde çaydan 1 milyon insan ekmek yiyor. Yaş çayın yarısını Çay-Kur işliyor. Yarısına ise özel sektör düşük fiyat veriyor. En önemli sorunlardan biri ucuz kaçak çay girişi. Tüccarın verdiği fiyatı düşürüyor. Hükümet engel olmak için hiçbir şey yapmıyor."

MHP adayı Kazmaz AKP'nin üreticinin yoksullaşmasını ve "yardıma muhtaç bir himmet toplumu" olmasını istediğini öne sürüyor. Tıpkı CHP adayı Kenan Bıyık gibi o da, oy isterken çay üreticisine "kaçak çay ile mücadele" sözü veriyor.

'Kotalar tamam ama alım kapasitesi artırılsın'Çay üreticisi ilk filizleri toplayıp teslime başladı. Seçim öncesi Zincirköprü civarında bir Çay-Kur ve bir özel alım merkezinde teslim yapan ve bahçelerde yağmur altında çay filizi toplayan kadınlarla da konuştum.

Üreticiler, hükümetin Çay-Kur tarafından konan kotayı artırmasından memnun. Ama başka bir sıkıntı öne çıkıyor. Çay-Kur'un, bu çayı bozulmadan hızla alacak kapasitesi olmaması.

Çay toplayan kadınlardan Dilek, "Devletimiz 'Çayınızı alacağız, mağdur etmeyeceğiz' diyor. Ama bakın, biz bugün çayımızı topladık. Hepsini satamadık. Alım kapasitesi yok. Bugün Pazar. Şu anda topladığımız çayı, bir daha Cuma günü satabileceğiz. Diyelim ki 100 kilo çay topladım. Cumaya kadar bu ezilip 50 kiloya kadar düşecek. Mağdur oluyoruz. Çayı bekletmesinler. Kotaları değil, alım kapasitesini artırsınlar. Daha sık alım yapsınlar" diyor.

Rize ekonomisinin can damarı çaydaki sıkıntılar, ekonomiye ilişkin şikayetler ve adaylarla ilgili değerlendirmeler, AKP'ye, oyunun yüzde 70'lere ulaştığı bu ilde oy kaybı yaşatacak mı?

Rizeliler Mesut Yılmaz döneminde başka bir partiden belediye başkanı seçtikleri gibi, bu kez de bir sürpriz yaparak üçüncü milletvekilini muhalefete verecek mi, yoksa tüm milletvekili tercihlerini yine AKP'den yana mı kullanacak?

Birçok Rizeli de, bu soruların cevabı için 8 Haziran sabahını bekliyor.