Rölanti nedir? Motor rölantide ne kadar yakıt tüketir?

Aracın hareket etmesi için şanzıman ve baskı balataya ihtiyaç duyar. Baskı balatanın, motorda üretilen gücü lastiklere aktarmadığı sürece araç hareket etmez. Bu durumda bir çok kullanıcı aracın hareketsiz olarak çalıştığını ve çok az yakıt tükettiğini düşünebilir. Aslında durum hiçte öyle değildir.

RÖLANTİ NEDİR?

Rölanti, Fransızca bir kelimedir. “Ralenti” kelimesinden dilimize geçmiştir. Tanımına baktığımızda ise; motor çalışır halde aracın hareketsiz durumda olması olarak açıklanır. Aracın rölantide olması farklı marka ve modellere göre değişim gösterir. Motor devir aralığı 500 ile 1000 devir/dakika arasında olur. Bu devir aralığının altında olan motorlar genelde vuruntulu veya tekleyerek çalışır. Aracı rölantide çalıştırma ne demek? Aracın marşa bastıktan sonra belli bir devir aralığında çalışmasına rölantide çalışmak denir. Rölanti seviyesinde araçlar çalışırken tahmin edilenden fazla yakıt tüketebilirler.

MOTOR RÖLANTİDE YAKIT YAKAR MI?

Rölanti durumundayken krank mili pistonların yukarı ve aşağı yönlü adımlarıyla hareket kazanır. Bu hareketi ise pistonlar hava yakıt karışımının yanma odasında patlaması ile gerçekleştirir. Bu patlama sonucunda piston aşağı yönlü hareket eder. Diğer pistonlarda olan belli zamanlı patlamalar pistonların hareketliliğine süreklilik kazandırır. Burada yanma işlemi gerçekleşirken yakıt tüketimi gerçekleşir. Genel olarak düşünüldüğünde araç durağan ise ve motor çalışıyorsa yakıt tüketimi gerçekleşir.
Peki araç hareket halindeyken nasıl yakıt tüketmiyor. Araç hareket halindeyken gazdan ayağınızı çektiğinizde pistonlar ve krank mili hareket etmeye devam eder. Bu hareketi aks üzerinden gelen kuvvet ile olur. Bu durumda enjektörler yanma odasına yakıt püskürtmezler. Bu durumda yakıt tüketimi gerçekleşmez. Pistonların hareketi lastiklerden gelen güç ile hareket eder. Bazı durumlarda vites küçültüp motorun devir aralığını arttırabilir, sesini yukarılara çıkarabilirsiniz. Ancak motor bu durumda dahi yakıt tüketmez.

MOTOR RÖLANTİDE NE KADAR YAKIT TÜKETİR?

Motorun rölanti seviyesinde durabilmesi için yakıta ihtiyacı vardır. Bu durum aracın herhangi bir hareketi söz konusu olmadığı için saat bazında ifade edilir. Tüketim değeri motorun tipine, hacmine ve silindir sayısına göre değişim gösterir. Hatta klima çalışıp çalışmadığına, ortam sıcaklığına ve motor sıcaklığına göre de değişim göstermektedir. Motorlar rölanti durumunda saatte 0.3 litre ile 2.5 litre arasında yakıt tüketim değerine sahiptir. İlk etapta düşük gibi görünebilir bu tüketim. Fakat küçük bir hesap ile aslında bu yakıt tüketiminin masum olmadığı ortaya çıkıyor. Örneğin BMW’ye ait 4 silindirli dizel ve 6 silindirli benzinli motorları için rölanti tüketimi verilerini ele alalım. 4 silindirli dizel motorun rölanti değerleri dikkate alınarak hesap yapılacak. Eğer ki sizin de aracınızda yol bilgisayarı var ise, bu hesaplamayı siz de yapabilirsiniz. Ek olarak otomatik şanzımana sahip araçlarda D konumunda iken tork konvertörü aktif olduğu için standart değerden yaklaşık 0.3 – 0.5 litre / saat daha fazla yakıt tüketir. Bunu hesaba katmayı da unutmayın.

BMW 4 SİLİNDİRLİ DİZEL MOTORU RÖLANTİDE NE KADAR YAKIT TÜKETİR?

Soğuk motor – ilk çalıştırma

• 1.4 litre / saat

90C’de tamamen ısınmış motor

• 0.5 litre / saat – tüm her şey kapalı
• 0.6 litre / saat – aydınlatmalar aktif
• 1,0 litre / saat – klima açık

BMW 6 SİLİNDİRLİ DİZEL MOTORU RÖLANTİDE NE KADAR YAKIT TÜKETİR?

Soğuk motor – ilk çalıştırma

• 2.0 litre / saat

90C’de tamamen ısınmış motor

• 1.3 litre / saat – tüm her şey kapalı
• 1.4 litre / saat – aydınlatmalar aktif
• 2.0 litre / saat – klima açık

GELELİM FİYATSAL HESABA

• 1 litre motorin: 6.61 TL
• 0.8 litre motorin: 0.8 lt x 6.61 TL = 5.28 TL
• Bu araç rölantide 1 saat çalışırsa 5.28 TL yakıt tüketir.
• 1 dakikadaki tüketim : 5.28 TL / 60dakika = 0,088 TL = 8.8 Kuruş

Bu araç rölantide 1 dakika çalışsa 8.8 kuruş yakıt tüketir.

• 1 dakikada 8.8 kuruş rölanti tüketimi, 4.5 dakikada 39 kuruş tüketir.

Bu motor 100km/saat hız ile ortalama olarak 100km’de yaklaşık 6 litre yakıt tüketsin.

• 1 litre motorin: 6.61 TL
• 6 litre motorin: 6 lt x 6.61 TL = 39.66 TL

Bu araç 100km/saat sabit hız ile 100km’de 39.66 TL yakıt tüketir.

• 1 kilometredeki tüketim: 39.66 TL / 100km = 0,39 TL = 39 Kuruş

Bu araç 100km/saat sabit hızda 1 kilometrede 39 kuruş yakıt tüketir. Yaklaşık 4.5 dakika rölantide beklemek = 100km/saat hız ile 1 km boyunca sürüş anlamına geliyor. Senaryoyu daha da tirajik konuma getirirsek;

Otomatik şanzımana sahip bir aracınız var ve gece boyunca kliması açık, tüm aydınlatmaları açık ve motoru soğuk yola yeni çıkan bir araç dur kalk trafiğinde ve ışıklarda 1 dakikalık beklemede 100km/saat hız ile 1 kilometre boyunca sürüşe eşit yakıt sarfiyatına sahip olabilir. Bu durumda 1 dakika rölanti = 1 km yol olabiliyor.

ARACIN MOTORUNU NE ZAMAN KAPATMAK GEREKİR?

Motorları durdurduğunuz anda yağ kartere süzülür ve bu durumda hareketli parçalar yağsız kalıp bir miktarda olsa aşınma yaşayabilir. Fakat siz kısa süreli açma-kapatma işlemi yapıyorsanız, buradaki sürtünme ve aşınma yok denecek kadar azdır. Bunun yanında motoru her seferinde çalıştırmak için ciddi yakıt tüketimleri ortaya çıkmaktadır. Eğer ki aracınızı 15-20 saniyenin üstündeki sürelerde bekletecekseniz motoru kapatmak size yakıt tasarrufu sağlayacaktır. Özellikle İstanbul gibi bir metropolde, trafik ışıklarının minimum 60 saniye olduğunu düşünürseniz, motoru bu süreçte durdurmak ve tekrar çalıştırmak size fazlasıyla tasarruf sağlayacaktır.

START-STOP BURADA ÇOK ÖNEM KAZANIYOR

Aslında start stop sisteminin en önemli görevlerinden biri, emisyon değerlerini azaltmaktır. Ancak bir diğer önemli görevi ise, bu rölanti süresinde oluşan yakıt tüketim seviyelerini en aşağı çekmektir. Start stop sistemi aracın durduğunu hissettiği anda motoru kapatır. Hatta bazı sistemler durma hızlarına yakın zamanda motoru kapatabiliyor. Bu durum yakıt tüketim seviyelerini daha da aşağı çekebiliyor. Eğer ki siz frenden ayağınızı çekerseniz yada direksiyona kuvvet uygularsanız, bu sistem otomatik olarak aracı yeniden çalıştırır. Bu sistemler gün geçtikçe daha da önemli hale gelmektedir. Geliştirilmeleriyle birlikte daha da fazla yakıt ekonomisine katkı sağlamaktadır.

RÖLANTİDE GEÇİRİLEN VAKTİN TÜRKİYE İÇİN MALİYETİ NE KADAR?

Aşağıda yapacağımız hesaplama genel değerler üzerinden yapılmıştır. Buradaki hesapları en iyi ihtimal üzerinden düşünüyoruz. Bu değerler arasında fark olabileceğini unutmamak gerek. Eylül 2020 itibariyle ülkemizde trafiğe katılan otomobil, kamyonet, minibüs, kamyon, kamyonet..vs 23 milyon araç var

• 1 araç rölantide ortalama saatte 1 litre yakıt tüketir.
• 1 araç rölantide günlük olarak ortalama 3 dakika beklediğini düşünelim.
• 1 litre yakıt ortalama 6.61 TL olsun.
• 1 araç 3 dakika rölantide 0.05lt yakıt tüketir.
• 0.05lt litre yakıt ortalama 0,33 TL dir.
• 23 milyon araç x 0.33 TL = 7.6 Milyon Lira (tüm araçların 1 gündeki rölanti tüketimi)
• 1 yılda : 365 gün x 7.6 Milyon TL = 2.774 Milyar Lira.

RÖLANTİ AYARI NASIL YAPILIR?

Rölanti ayarı, yeni nesil araçlarda otomatik olarak ECU sistemi tarafından yapılır. Hatta bazı durumlarda sabah aracınızı çalıştırdığınızda aracın rölanti devrinin yüksek olduğu görülür. Belli bir süre sonra standart seviyeye iner. İşte bu rölanti ayarı motor beyni tarafından otomatik olarak yapılır. Motor beyni sensörlerden aldığı bilgilere göre rölanti ayarını kendisi ayarlar. Eski nesil motorlarda ise bu ayar el ile yapılırdı. Distribütör kapağı altındaki bir vida yardımıyla hava yakıt karışımı seviyesi ayarlanırdı. Tabi ki bu ayarı yaz ve kış olmak üzere yeniden ayarlatmak gerekirdi. Ek olarak rakım farkına göre de bu ayarların yeniden ayarlanması gerekir. Rölanti ayarı ayarlanabilen sistemlerde, aracın ODBI bağlantısından motorun beynine direk müdahale ederek rölanti seviyesi ayarlanabilir. Ancak bir çok yeni nesil makinede bu işlem otomatik olarak yapılabilmektedir. Enjeksiyonlu araçlarda rölanti ayarı ise çokta farklı değildir. bunları da yine ODBI sistemi üzerinden ayarlanması mümkün olabiliyor.

RÖLANTİ MOTORU NEDİR?

Rölanti motoru aslında hepimizin işini kolaylaştıran bir alettir. Gendle rölanti seviyesini sabit tutan motora denir. Aracınızı ilk çalıştırdığınız andan itibaren siviyesinin belli bir yerde tutulmasını sağlayan sisteme rölanti motoru denir. Motor ve tipine göre farklılık gösterse de motordaki ucuz ama en etkili parçalardan biridir. Halk arasında rölanti valfi olarak bilinen parça da aynı işlevi görür. Rölanti valfi ve motoru aynı parçayı işaret eder.

RÖLANTİ SENSÖRÜ

Rölanti sensörü, aslında aracın motorunun çalışma seviyesinin bilgilerini verir. Sabah gelip arabayı çalıştırdığınız anda rölantiniz bir miktar yukarıda çalışır. Bu sayede motorunuzun ısınması daha da çabuklaşır. İşte motorun soğukken bir miktar daha yukarı devirde çalışmasının bilgisini motor beynine aktaran sensördür. Bu ssensör yine rölanti motoru gibi halk arasında rölanti müşürü olarak da geçer.

RÖLANTİ AYARI NEDEN BOZULUR?

Rölanti ayarı yeni nesil makinelerde değil ama eski nesil araçlarda çok çabuk bozulabilir. Bunun aslında bir çok nedeni vardır. Şimdi bunları size tek tek açıklayalım.

• Rölanti ayar düğmesinin gevşemesi
• Rölanti motorunun ömrünün tamamlanması
• Rölanti sensörünün bozulması

ARAÇ RÖLANTİDE NEDEN STOP EDER?

Aracın rölantide stop etmesinin bir çok nedeni olabilir. Aslında motorun rölantisinin bozulma durumuyla otomobilin stop etmesi benzer sorunlar doğrultusunda gerçekleşir. Rölantide stop eden araç genel olarak iyi bir hava yakıt karışımı olmadığı için stop edebilir. Yanma odasındaki iyi bir patlama ancak düzenli ve verimli karışım ile olur. Hava yakıt karışımının düzenli olup olmadığı ve oranları iyi şekilde incelenmelidir. Hava akışının ve yakıt akışını sağlayan organlar detaylıca kontrol edilmeli. Diğer bir kontrol edilecek olan başlık ise rölanti sensörüdür. Bu sensör doğru değerler okumaz ise araç stop edebilir. Ek olarak rölanti motrunun sağlıklı olmaması sebebiyle aracınız olduğu yerde stop edebilir.