Roma'nın doğudaki son kalesi Zerzevan, UNESCO yolunda

Mücahit YOLCU/DİYARBAKIR, (DHA)- DİYARBAKIR'da, Roma İmparatorluğu'nun doğudaki son askeri gazinosu olan tarihi Zerzevan Kalesi'nin UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alınması için başvuru yapıldı. Yılbaşından bu yana 250 bini aşkın kişinin gezdiği tarihi kaleyi, yıl sonuna kadar 1 milyon kişinin ziyaret etmesi bekleniyor. Tarihi kale, bayramda da ziyaretçi akınına uğradı.

Çınar ilçesine 13 kilometre mesafede bulunan, 124 metre yükseklikteki kayalık tepenin üzerine kurulu olan Roma dönemine ait askeri gazino Zerzevan Kalesi, doğudan gelen orduların karşılandığı yer olarak biliniyor. Amida ile Dara arasında stratejik bir noktada yer alan, antik ticaret yolu üzerindeki bütün vadiye hakim olan ve geniş bir alanı kontrol altında tutan kalede yapılan kazılarla, Mithras Tapınağı, kiliseler, villalar, gizli geçitler, su sarnıçları, kaya mezarları ve su kanalları keşfedildi.

Tarihe ışık tutan kalenin, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alınması için Karacadağ Kalkınma Ajansı ve Dicle Üniversitesi'nce dosya hazırlandı. Kültür ve Turizm Bakanlığı'na sunulan dosyayla tarihi kalenin, Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alınması için UNESCO'ya başvuru yapıldı. Tarihi kalenin, bu yıl sonunda geçici, 2021'de ise kalıcı listeye alınmasına kesin gözüyle bakılıyor. Kale, Kurban Bayramı nedeniyle de ziyaretçi akınına uğradı.

'BULGULAR TARİHİ TAMAMEN DEĞİŞTİRDİ'

Kazı Başkanı Doç. Aytaç Coşkun, ocak ve ağustos döneminde 250 bini aşkın ziyaretçinin kaleyi gezdiğini, bu yıl sonuna kadar 1 milyon ziyaretçi hedeflediklerini anlatarak, şunları söyledi:

"Zerzevan Kalesi, Roma'nın sınır garnizonu ve dünyanın en iyi korunmuş garnizonlarından biri. Buradaki çıkan bulguların çoğu yeni ve bölgenin tarihini tamamen değiştirdi. Bu yıl 252 bin ziyaretçi rakamını geçtik, yıl sonunda 1 milyon rakamına ulaşmayı hedefliyoruz. Özellikle Eylül, Ekim ve Kasım'da büyük bir akış olacak buraya, çünkü birçok tur programında Zerzevan Kalesi var. Tabi özellikle burada yapılan çalışmalar, dünyanın en iyi garnizonun olması, bununla birlikte Mithras Tapınağı'nın keşfi burada bir dönüm noktası oldu ve Diyarbakır'ın aslında bir lokomotifi oldu turizm anlamında. 1 milyon ziyaretçi önemli bir rakam ve Diyarbakır'a bunun büyük etkisi olacak. Dünyanın her yerinden buraya ziyaretçi akını var. İngiltere'den Hindistan'a, Çin'den Endonezya'ya kadar dünyanın her yerinden ziyaretçiler var. Zerzevan Kalesi için UNESCO yolunda bir dosya hazırlandı. Karacadağ Kalkınma Ajansı ile birlikte kazı başkanı olarak ortak bir dosya hazırladık. Zerzevan'ın önce geçici listeye, 2021 yılında ise kalıcı listeye gireceğine eminiz ve planlıyoruz. Bununla ile ilgili çalışmaları yürütüyoruz."

TANRI MİTHRAS KİMDİR?

Pers kökenli olan Mithras'ın, 'anlaşma ve dostluk' kavramlarının tanrısı olduğuna inanılıyor. 'Aracılık eden' anlamındaki güneş tanrısı Mithras, ışığın, savaşın, adaletin ve inancın da simgesi. M.S. 2. ve 3'üncü yüzyılda Roma İmparatorluğu'nda oldukça yaygınlaşan Mithras dini, M.S. 4'üncü yüzyılda Hıristiyanlığın yayılmasıyla birlikte önemini kaybetti.

Mithras dini, Roma'nın egemen olduğu bütün topraklarda özellikle askerler arasında oldukça yaygındı. Dinsel törenleri gizli ve dışarıya kapa yapılan Mithras dinine katılacak kişinin, 12 eziyeti çekmek zorunda olması gerekiyordu. Sadece erkeklerin kabul edildiği dine katılanlar 7 aşamadan geçiriliyordu. Törenler yeraltındaki mağaralar ile ve tapınaklarda gerçekleştiriliyordu.