Rusya'nın 117 milyon dolarlık dış borç faizini ödeyemeyeceğine dair endişeler artıyor

Rusya, Ukrayna'yı işgali üzerine Batı'nın uyguladığı yaptırımlar nedeniyle temerrüde düşebilir. Ülkenin bugün yatırımcılara dolar cinsinden iki tahvil üzerinden 117 milyon dolar faiz ödemesi yapması gerekiyor.

Ancak Rusya'nın 630 milyar dolarlık döviz rezervine erişimi dondurulmuş durumda.

Kredi derecelendirme kuruluşları, borç temerrüdünün "yakın" olduğu konusunda uyardı.

Uluslararası Para Fonu (IMF), Rusya'nın herhangi bir borcunun temerrüde düşmesinin etkisinden endişe duyduğunu ancak bunun küresel bir finansal krizi tetiklemeyeceği öngörüsünü paylaştı.

Rusya neden borcunu ödeyemiyor?

Rus hükümeti - ve Gazprom, Lukoil ve Sberbank gibi şirketlerin - denizaşırı yatırımcılara yaklaşık 150 milyar dolar borcu var.

Bu borcun çoğu dolar veya euro cinsinden ve Rus kurumlarının yaptırımlar nedeniyle yurtdışında tuttukları dolar veya euro varlıklarına erişimi artık yasak.

Rusya temerrüde düşerse bu, ülkenin 1998'den bu yana ilk borç temerrüdü olacak.

Aynı zamanda, Bolşevik hükümetinin Çarlık Rusyası'nın borçlarını tanımayı reddettiği 1917 Devrimi'nden bu yana, yabancı para cinsinden borç ödemesi ilk kez yapılmamış olacak.

Rusya borçlarını ruble cinsinden ödeyebilir mi?

Rus hükümeti borçlarını Rusya'da tutulan dolarlarla ödemeye karar verebilir. Eğer bu gerçekleşirse, o zaman temerrüt endişeleri şimdilik ortadan kalkar.

Bir başka olasılık da Rusya'nın bugün ödeme yapmaması. 117 milyon doların bugün ödenmesi gerekiyor ancak 30 günlük bir ödemesiz dönemle birlikte ödeme günü 15 Nisan'a kadar ertelenebilir.

Üçüncü bir seçenekse Rusya'nın ödemesini ruble cinsinden yapması. Dışişleri Bakanlığı, uluslararası yatırımcılara dolar veya euro olarak ödeme yapılmasının engellenmesi durumunda ödemelerin ruble cinsinden yapılacağını açıklamıştı.

Çarşamba günü ödenmesi gereken dolar cinsinden iki tahvilin hiçbiri ödeme sırasında başka bir para biriminin kullanılmasına izin vermiyor.

Ancak Rusya'nın diğer borç anlaşmalarından bazıları farklı para birimlerinin kullanılmasına izin veriyor. Bu anlaşmalarda ruble ile ödeme kabul edilebilir ancak ruble ödemesinin yatırımcıların beklediği orijinal dolar veya euro ödemesiyle aynı değerde olup olmadığına bakılabilir.

Borçlu olan bankalar veya ülkeler için bu ne anlama geliyor?

Rusya'daki yatırımcıların yatırımlarının değeri son dönemde düştü.

Rusya'nın mali yaptırımlar nedeniyle ekonomisinin hızla zayıflaması yatırımcılara varlıklarını satarak tepki vermek için çok az zaman bıraktı.

Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, bir ülkenin yatırım yapılması için ne kadar güvenilir olduğunu gösteren 21 puanlık derecelendirme ölçeğinde, Rusya'nın notunun şu anda en düşük ikinci sırada olduğunu ve daha da düşebileceğini söyledi.

Moody's Kredi Müdürü Colin Ellis BBC'ye yaptığı açıklamada, "Yalnızca bir temerrüt beklediğimizin sinyalini vermekle kalmıyoruz aynı zamanda yatırımcılara ne kadar kaybedebileceklerini de söylüyoruz. Sonuç, yatırımlarının yüzde 35 ila yüzde 65'ini kaybedecekleri yönündeki beklentilerle tutarlı" dedi.

Resmi bir temerrüt durumunda, yatırımcılar kredi temerrüt takasları üzerinden talepte bulunmaya başlayabilir. Bunlar sigorta görevi gören enstrümanlar. Yatırımcılar, bir ülke veya şirketin borç yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda kayıplarını karşılamak için genellikle bunları önceden satın alıyor.

Bu durum küresel ekonomiyi nasıl etkileyecek?

Rusya'nın 1998'de borçlarını ödeyememesi piyasaları sarsmıştı. Londra merkezli bağımsız ekonomik araştırma danışmanlığı şirketi Capital Economics Baş Ekonomisti William Jackson'a göre, Rusya'nın temerrüde düşmesi büyük ölçüde sembolik olacak ve bu durumun "önemli sonuçlar doğurması pek olası değil."

IMF, Ukrayna'daki savaş nedeniyle, 2022 yılı için ön gördüğü yüzde 4,4'lük küresel ekonomik büyüme tahminini aşağı çekeceğini açıkladı.

Bununla birlikte IMF Başkanı Kristalina Georgieva, Rusya'nın borcunu ödemeyememesinin küresel finansal sistemde daha büyük bir şoka neden olmayacağını söyledi.

Ancak uygulanan yaptırımların Rusya'da "derin bir durgunluğa" yol açacağı ve savaşın küresel gıda ve enerji fiyatlarını artıracağı konusunda uyardı.

Rus firmalarının hangi borçlarını ödeyemeyeceği ve bunların Rusya'ya yoğun yatırım yapan denizaşırı yatırımcılar üzerinde ne gibi etkileri olabileceğiyse bilinmiyor.

Borçlarını ödeyememenin Rusya'ya etkisi ne olacak?

Borcunun temerrüde düşmesi, Rusya'nın şu anda karşı karşıya olduğu mali ve ekonomik sorunları daha da kötüleştirebilir.

Ukrayna'yı işgal etmeden önce Rusya, düşük borç seviyeleriyle dünyanın en itibarlı ülkelerinden biri olarak kabul ediliyordu. Ama bu durum artık dramatik bir şekilde değişti.

Yabancı firmalar ülkeyi hızla terk etti ve Moskova, ekonomisini ve rubleyi korumak amacıyla para çıkışını sınırlamak için şimdiden sıkı kredi kontrolleri uygulamaya başladı. Buna rağmen Rusya ekonomisinin yaptırımlar sonucunda bu yıl yüzde 7 oranında küçülmesi bekleniyor.

Rusya'nın Ukrayna'nın işgalinden önce Şubat ayı enflasyonu yüzde 9,15'ti. Rusya Merkez Bankası'nın faiz oranlarını yüzde 9,5'ten yüzde 20'ye yükseltmesine rağmen, enflasyon oranında bu yıl büyük bir artış bekleniyor.