Saçkıran nedir, bulaşıcı mıdır?

Kıl kaybı olarak da tanımlanan, genelde yirmi yaş altındaki gençlerde rastlansa da diğer yaş gruplarında da azımsanmayacak derecede görülen bir hastalık olan saçkıran, yalnızca saç derisinde görülmez. Kaş, kirpik veya bedenin diğer bölgelerindeki kıl kayıpları da saçkıran kapsamına girer. Saçkıran nedir, tedavisi nasıl yapılmalıdır?

SAÇKIRAN NEDİR?

Saçkıran kıl kaybı olarak tanımlanır. Kıl köklerinin yer aldığı derinin yüzeyinde bulunan gözeneklerin verimsiz hale gelmesiyle beraber kıllar dairesel bir şekilde dökülmeye başlar ve öbek öbek boşluklar oluşur. Bir başka deyişle saçkıran sadece saçların sağlığını bozmaz, bir taraftan da dış görünüşün negatif etkilenmesine sebep olarak psikolojik açıdan olumsuz etkiler yaratır. Bu noktada öyle bir çıkmaz vardır ki saçkıran yüzünden saç kaybettikçe stres yaşanır, bu stres yüzünden saçkıranın etkisi daha da artar ve daha fazla saç kaybetmeye başlanır.

SAÇKIRAN TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Saçkıran rahatsız edici olabilir ancak tedavi edilebilir. Enfeksiyonun başkalarına yayılmasını önlemek için erken müdahale önemlidir.

• Krem

Saçkıranı ortadan kaldırmak için kullanılan kremler kortizon içerir ve hastalığın başlangıcında kullanılması halinde çok daha iyi sonuç alınmasını mümkün kılabilir. Buradan da anlaşılacağı üzere saçkıran tedavisinde erken teşhis ve hızlı müdahale son derece önemlidir.

Saçkıran sorununa çare olması için kullanılan kremler, içerdikleri kortizon nedeniyle kimi yan etkilere neden olabildikleri için sadece sorunlu bölgeye dikkatli bir biçimde sürmek gerekir. Doktorun önerdiği kullanıma uygun bir şekilde harekete edildiği sürece sert bir yan etkiyle karşılaşmak çok mümkün değildir.

• Enjeksiyon

Saçkırana bağlı olarak meydana gelen dökülmeler sorunlu bölgenin dışına taştıysa ve ilerleme göstermeye başladıysa deri altına kortizon enjekte edilerek problem çözülmeye çalışılır. Eğer saçkıran, genetik bir faktöre bağlı olarak ortaya çıkmadıysa genelde enjeksiyon yöntemi uygulanır ve bu yöntem uzun süreli bir tedavi gerektirir. Hastanın tedavi bitene kadar sabırlı bir şekilde uygulamaları aksatmadan, tedavi sürecine devam etmesi gerekir.

• İlaçlar

Enjeksiyon ve krem ile çözülemeyen saçkıran problemlerinde devreye ilaç tedavisi girer. Genelde diğerlerine göre daha ağır yan etkilere sahip olduğu için çok fazla tercih edilmeyen ilaç tedavileri saçkıran derdine çözüm üretirken bir taraftan da vücudun belirli bölgelerinde komplikasyon oluşmasına sebep olabilir. Sık tekrarlayan bir sağlık sorunu olması sebebiyle saçkıran uzun süreli tedavi gerektirir ve bu süreç içerisinde doktor ilaçların dozunu zaman zaman artırabilir ya da azaltabilir.

• Puva

Bütün denemelere rağmen saçkıran geçmezse puva yöntemine başvurulur. Ultraviyole ışınlarla enjekte edilen ilaçlar sorunlu bölgeye uygulandıktan sonra saçkıranın zamanla geçmesi beklenir. Doz aşımı söz konusu olursa deride ciddi hasarlar meydana gelebileceği için çok tercih edilen bir yöntem değildir.

• Sarımsak uygulaması

Saçkıran bitkisel tedavi ile de çözümü mümkün olan bir hastalıktır. Saçkıran tedavisinde en çok kullanılan bitki sarımsaktır. Üç diş sarımsağı döverek içerisine birkaç damla alkol ekleyin ve karışımı sorunlu bölgeye sürün. Bu uygulamayı düzenli olarak deneyin. Tabii bu uygulamayla yetinmek doğru değildir, doktora da görünmeyi ihmal etmeyin.

SAÇKIRAN NEDEN OLUR?

• Kalıtımsal Faktörler

Genetik faktörler birçok rahatsızlıkta olduğu gibi saçkıran konusunda oluşum aşamasındaki en büyük sebepler arasında yer alıyor. Aile geçmişinde saçkıran öyküsü bulunan birisiyseniz bu hastalığa yakalanma ihtimaliniz diğer insanlara kıyasla %25 daha fazladır. Durum böyle olunca saç ve kıl sağlığınızı korumak için daha dikkatli davranmanız gerekiyor.

• Bağışıklık sisteminin zayıf olması

Vücudun dışarıdan gelen tehditlere karşı daha sert reaksiyon gösterip beden sağlığını koruması için bağışıklık sisteminin olabildiğince güçlü olması gerekir. Dolayısıyla bağışıklık sistemi zayıfladıkça birçok hastalık vücuda kolayca sirayet edebilir ve çeşitli problemlerle karşı karşıya kalınabilir. Bunun yanı sıra kimi hastalıklar bağışıklık sistemini iyice zayıflatır ve sistem birçok görevini yerine getiremez hale gelir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda ise bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla beraber beyaz kan hücreleri, saç köklerindeki hücrelere savaş açar ve bu hücrelerin ölmesine sebep olabilir. Bu nedenle saçlarda ciddi bir dökülme söz konusu olur. Eğer gerekli tedavi hızlı bir şekilde gerçekleştirilmezse saç köklerinin kendi kendini yenilemesi çok daha güç olur.

• Stres

Günümüzün en büyük sıkıntılarından birisi şüphesiz ki strestir. Fakat stres öyle bir problem ki sadece psikolojik olarak etki etmez aynı zamanda vücudun sağlıklı işleyişine zarar vererek çok çeşitli hastalıklarla karşılaşmaya sebep olabilir. Bedenin hormon dengesini negatif yönde etkileyen stres, vücutta istenmeyen değişikliklere de sebep olabilir. Genellikle depresif bir durum ya da ağır bir travma sonrasında ortaya çıkan stres yüzünden saçkıran oluşumu söz konusu olur.

Genelde 20 yaş altında görülen saçkıranın ana sebeplerinden birisi strestir. Çocukluk döneminden itibaren gerek aile içerisinde gerek sosyal ortamda çok mutlu bir hayat sürmeyen çocukların ileride yaşayacağı fizyolojik sorunlardan birisi de saçkıran olabilir. Strese eğilimi yüksek çocukların sınav ve diğer konularda rahatlamasını sağlamak onları bu tip hastalıklardan uzak tutma konusunda etkili olacaktır.

• Tiroid

Vücut için son derece önemli fonksiyonlara sahip olan tiroid bezlerinde meydana gelen herhangi bir sorun oldukça kısa süreler içerisinde bedenin diğer bölgelerine sirayet ederek vücudun sağlıklı işleyişini negatif etkiler. Tiroid bezlerinde oluşan herhangi bir sorun başta guatr olmak üzere birçok hastalığın sebebi olabilir. Tiroid problemleri kansızlık problemini meydana getirebildiği gibi buna bağlı olarak saçkıran sorunlarının yaşanmasına da neden olabilir.

SAÇKIRAN İLACI

Herhangi bir hastalığın tedavisi için kullanılan bazı ilaçlar vücuda saçkıran etkisi yaparak saçların dökülmesine sebep olabilir. Bu ilaçlar eğer hayati bir durum için alınmıyorsa bir yan etki olarak değerlendirilir ve doktor tarafından aynı etkiyi gösteren farklı bir ilaçla değiştirilir. Ama ilacın hayati bir görevi varsa ve yerine sunulacak başka bir ilaç aynı etkiyi göstermiyorsa hasta bu ilacı saçkıran etkisine rağmen kullanmak durumunda kalabilir.

• Sağlıksız beslenme

Sağlıklı beslenme yalnızca vücudun iç işleyişini pozitif anlamda etkilemekle kalmaz, aynı zamanda dış görünüş ve saçları da olumlu etkiler. Sağlıksız beslenme, vücuda zararlı yiyecekler tüketme ya da besin yoluyla vücut için gerekli olan vitamin ve minerallerin yeteri kadar alınamaması durumunda saç ve kıllarda dökülmeler meydana gelebilir. Genelde bu tip durumlar saçkıran başlangıcında fark edilir ve beslenme alışkanlığı değiştirilerek hastanın eski sağlığına kavuşması hedeflenir.

SAÇKIRAN NASIL GEÇER?

Columbia Üniversite tarafından yapılan bir araştırma ile saçkıran hastalarında yapılan "ruksolitinib" etken maddeli tedavide %75 oranında başarı gözlemlendi. Tedavi sonrasında saçkıran hastaların yeniden saç oluşum oranı %92 oranında çıktı. Araştırmayı yapanlar tarafından yapılan açıklamada JAK inhibitörlerin saçkıran hastalığı için etkili bir tedavi sağladığını belirtti. Saçkıran, erkek ve kadınları eşit oranda etkiliyor ve her yaşta görülebiliyor. Sadece saç dökülmesi şeklinde değil vücut kıllarında da dökülmeler olabiliyor. Bu hastalık için saçları tamamen yenileyecek bir tedavi henüz yok fakat araştırmacılar saçkıran hastalığı tedavisi için çalışmaya devam ediyor.

SAÇKIRAN NASIL GEÇER, NE KADAR SÜREDE GEÇER?

Hiçbir hastalık için tedavi süresi net bir şekilde verilemez çünkü hastalığın ilerleme seviyesi, hastanın bünyesi ve tedavi yöntemleri gibi faktörler bu süreyi etkileyebilir. Saçkıranda tedavi sürecine saç yapısı, genetik yatkınlık, yaş gibi belirleyiciler de etki eder. Genelde bağışıklık sistemi güçlü olan ama stres yüzünden saçkırana maruz kalan hastalarda tedavi daha kısa sürer. Çocuk ve gençlerde 6 ay içinde iyileşme beklenir.

SAÇKIRAN BULAŞICI MIDIR?

Saçkıran (tinea corporis), cildinizin ölü dış katmanlarında çoğalan küçük mantar sporlarının neden olduğu cildin bir enfeksiyonudur. Herhangi bir spor canlı olduğu sürece bulaşıcıdır. Bu, tedavi görseniz bile vücudunuzun diğer bölgelerine veya diğer insanlara temas halinde yayılabileceği anlamına gelir. Tedavi etmek en iyisidir.

SAÇKIRAN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Saçkıran (tinea veya dermatofitoz), cildin solucanlarla hiçbir ilgisi olmayan bir mantar enfeksiyonu türüdür. Enfeksiyon vücudun hemen hemen her yerinde meydana gelebilir ve vücudun hangi bölümüne etki ettiğine bağlı olarak farklı isimlere sahiptir. Saçkıran, cildin yüzeyinin altında hastalığa neden olmayan yüzeysel bir mantar enfeksiyonudur. Saçkıran belirtileri ise şöyledir:

Kaşınan cilt
Kırmızı, pullu veya çatlamış cilt
Halka şeklinde bir döküntü (saçkıranın adını aldığı)
Etkilenen bölgedeki saç dökülmesi (saç varsa)
Semptomlar, cildin saçkıranlara neden olan mantarlarla temas etmesinden 4 ila 14 gün sonra ortaya çıkar. Saçkıran tipik olarak düz veya hafifçe yükseltilebilen kırmızı veya pembe deri yamaları (veya lekeleri) olarak başlar. Bu ilk aşamada, yaralar nemli olabilir, ancak daha sıklıkla kuru, pullu ve kaşıntılıdır.