Safranbolu'nun temel yapıları ihtişamını koruyor

ERSİN TURAN - UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan ve "en iyi korunan 20 kent" arasında bulunan Karabük'ün Safranbolu ilçesinde, "Cinci Hoca" olarak bilinen Rumeli Kazaskerliği yapmış Safranbolulu Karabaşzade Hüseyin Efendi tarafından yaptırılan han ve hamam, 374 yıldır ihtişamını koruyor.

Yüzyıllar boyunca sadece tüccarların değil, aynı zamanda doğudan batıya ve batıdan doğuya bilgelerin, orduların, fikirlerin, dinlerin ve kültürlerin de yolu olan tarihi İpek Yolu üzerinde sıralanan yüzlerce kervansaraydan biri olan Cinci Hanı, orjinaline sadık kalınarak yapılan restorasyonun ardından 2004'ten itibaren otel olarak hizmet vermeye başladı.

Dönemin baş mimarlarından Mimar Kasım tarafından yapıldığı tahmin edilen Cinci Hanı, Osmanlı şehir hanlarının klasik plan şemasına göre yapılmış, önemli bir yapı olarak dikkat çekiyor.

Avlunun ortasında bulunan havuz, genel görünümünü bugün de koruyor.

İki katlı, 63 odalı Cinci Hanı'nın giriş kapısı, kilit ve anahtarı, Türk demir işçiliğinin ilginç örnekleri arasında yer alıyor.

- İki büyük kubbeli hamam

Karabaşzade Hüseyin Efendi tarafından Cinci Hanı'na 50 metre mesafede olan, ünü dünyaya yayılmış Türk hamamlarının en güzel örneklerinden Cinci Hamamı da ilçenin önemli yapıları arasında bulunuyor.

Kadın ve erkekler için aynı plandan oluşan iki ayrı bölümü olan Cinci Hamamı, üzerini örten iki büyük kubbeyle yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.

Vakıflar Genel Müdürlüğünce restore edilen hamam, günümüzde de hizmet vermeye devam ediyor.

- "Cinci Hoca memleketinin gelişmesine büyük katkı sundu"

Kent üzerine çalışmalar yapan ve kitapları bulunan araştırmacı yazar Aytekin Kuş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Cinci Hoca'nın, İzzet Mehmet Paşa ve Köprülü Mehmet Paşa gibi Safranbolu'nun önemli şahsiyetlerinden olduğunu söyledi.

Cinci Hoca'nın, memleketi Safranbolu'nun gelişmesine büyük katkı sunduğunu ifade eden Kuş, "Hanla hamam arasında 300 metrelik yer altı tüneliyle kentin atık sularını, kanalizasyonları disiplin ederek, anılan yüzyılda Safranbolu'da sağlıklı bir yaşama olanak sağlamış. Gerede-Sinop arasındaki kervan yoluna da Cinci Hanı yaptırmak suretiyle kentin önemli bir eserinin hizmet üretmesine vesile olmuş." diye konuştu.

Kuş, Cinci Hoca'nın, hanın yakınında da Cinci Hamamı'nı yaptırdığını aktararak, şunları kaydetti:

"Hamamın yarısı erkeklere, yarısı kadınlara özgüdür. 1645 yılından bugüne çalışmaktadır. Ilıklık, sıcaklık ve soğukluk bölümleri vardır. Külhanlı sistemle çalışır, günümüzde SPA dediğimiz sağlık turizmi için önemli bir varlık. Cinci Hoca, memleketi Safranbolu'da iki temel yapının dışında bir de konak inşa ettirmiş. Bugünkü Kalealtı Okulu'nun bulunduğu yerde, saray şeklinde konağının bulunduğunu biliyoruz. Beden duvarları hala ayakta. 31 Ekim 1648 tarihinde Cinci Hoca'nın yaşamına son verilmiş. Bu tehlikeyi sezdiği için de Safranbolu'da yaptırdığı eserlerini annesi Hamide Hatun üzerine bir vakıfta toplamış."

Cinci Hoca'nın eserlerini dere yataklarının üzerine yaptırdığını, bu yapıların altına da kanalizasyon sistemi kurdurduğunu anlatan Kuş, "O tarihte Safranbolu gibi küçük bir Anadolu kentinde atık suların, kanalizasyonun, yağmur sularının disipline edilmesi ve derenin üzerine bu yapıların yapılması, toprağın üretilemeyen değer olduğuna katkı olarak düşünülebilir. Geleneksel bir Türk kentini tanımlarken 4 temel ögeden bahsederiz. Bunlar han, hamam, cami ve çarşı şeklindedir. Cinci Hoca'nın bu 4 temel yapıdan ikisini üretmesi, Safranbolu için büyük bir kazanım." diye konuştu.