Sağlık Bakanlığı'ndan gençlere cinsel eğitim

ANKARA (İHA) - Sağlık Bakanlığı, göç alan ve gençlerin yoğun risk altında olduğu büyük illerden başlayarak gençler için danışmanlık, cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmeti sunum çalışmaları geliştirmeyi ve yaygınlaştırmayı planlıyor. Bu amaçla Sağlık Bakanlığı, UNICEF, UNFPA ve sivil toplum kuruluşları işbirliği ile 8 ilde Gençlik Danışmanlık ve Sağlık Hizmet Merkezleri açıldı.

Merkezler, dünyada ve Türkiye'de hızla yaygınlaşan HIV/AIDS dahil olmak üzere cinsel yolla bulaşan hastalıklar başta olmak üzere cinsellik, alkol ve uyuşturucuların zararları gibi bir çok konuda gençlere 'ücretsiz' danışmanlık hizmeti verecek. Adana, Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Konya ve Gaziantep'te açılan Gençlik Merkezleri'nin bütün illere yaygınlaştırılması hedefleniyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından '10-19' yaş grubu adolesan, 15-24 yaş grubu ise 'gençlik dönemi' olarak tanımlanıyor. Ergenlik dönemi ise fiziksel, ruhsal, biyokimyasal ve sosyal yönden hızlı büyüme, gelişme ve olgunlaşma süreçleriyle 'çocukluktan yetişkinliğe geçiş' dönemi olarak ifade ediliyor. Ergenlik dönemi genellikle kızlarda 10-12 yaşlarda, erkeklerde ise 11-14 yaşları arasında başlıyor. Ortalama adolesan yaşı 10-19 olarak kabul ediliyor. Uzmanlara göre, adolesan dönemi, genç insanların yeni yetenekler edindiği ve birçok yeni durumla karşı karşıya kaldığı hızlı bir gelişme dönemidir. Bu dönem sadece ilerleme için fırsatlar sunmakla kalmaz, aynı zamanda sağlık ve iyilik konusundaki riskleri de beraberinde getirir.

Adolesanlar hayatlarının ikinci on yılının zorluklarıyla karşı karşıya geldiklerinde çok az bir yardımla enerjilerini olumlu ve üretken alanlara yönlendirebilirler. Adolesanların ihmal edilmesi hem anında hem de gelecek yıllarda sorunlara yol açabilir. Ancak aynı zamanda da bu dönem bir fırsat dönemidir. Yeniliğe, değişime, gelişmeye en açık olan bu yaş grubuna, doğru yöntemlerle, doğru yerde, doğru kişilerle ulaşıldığında, Türkiye'nin üreme sağlığı statüsünün gelişmesine büyük katkı sağlanacak.

GENÇLERİN DAHA DOĞRU VE GÜVENİLİR BİLGİ KAYNAKLARINA İHTİYACI VAR

Sağlık Bakanlığı'nın hazırladığı rapora göre, bir ülkenin gelecekteki ekonomik, sosyal ve siyasi gelişimi ve istikrarı için vereceği en önemli taahhütlerden biri, adolesanların sağlık ve gelişime ilişkin ihtiyaçlarını ele almak. Raporda, ayrıca şu tespitlere yer veriliyor:
"Artık çocuk olunmayan ama henüz yetişkin de olunmayan bu yaş döneminde adolesan ve gençler; zararlı maddelerle karşılaşır, ilk cinsel deneyimlerini yaşar ve arkadaş grupları kurarlar. Pek çok konuda ilk deneyimlerini en sağlıklı biçimde edinmesi, sağlığa zararlı davranışlar geliştirmemesi, olumlu sosyal ilişkiler kurarak psikososyal gelişimini sürdürmesi için yardıma gereksinimi vardır. Bugünün dünyası adolesanlara hem önemli fırsatlar hem de sağlık açısından riskler sunmaktadır. Adolesanların okula gidebilme ve teknolojik ilerlemeden faydalanabilme oranı geçmişte olduğunda daha yüksektir. Ancak aynı zamanda milyonlarca adolesanın hayatı yoksulluk, yetersiz eğitim ve iş imkanları, istismar, savaş, toplumsal kargaşa, etnik ve cinsiyet ayrımcılığı sebebiyle zarar görmektedir. Hızlı kentleşme, telekomünikasyon, seyahat ve göç, genç insanlara hem yeni imkanlar hem de yeni riskler getirmektedir. Bu şartlar bir yandan sağlığı doğrudan tehlikeye atabilmekte, öte yandan gençlerin yetişkinliğe geçiş sürecine ilişkin fırsatlar ve ihtiyaçlar konusunda hazırlanmalarına, konuşmalarına ve bunları keşfetmelerine yardımcı olacak geleneksel sosyal desteği ortadan kaldırabilmektedir."

Bakanlık raporunda, adolesan dönemde edinilen davranışsal görüntülerin örneğin cinsiyet ilişki, cinsel davranış, tütün, alkol ve diğer uyuşturucuların kullanımı, yeme alışkanlıklarının çoğunun ömür boyu süreceği ifade edilirken, bu durumun geleceğin çocuklarının sağlığını ve iyiliğini de etkileyeceğine dikkat çekildi. Raporda, adolesan ve gençlerin daha doğru ve güvenilir bilgi kaynaklarına ihtiyaçları bulunduğu kaydedildi.

11 İLDE 16 GENÇLİK MERKEZİNİN AÇILMASI ÖNGÖRÜLÜYOR

Avrupa Birliği (AB) tarafından finanse edilen ve 2003 yılı Ocak ayında başlayan 'Türkiye Üreme Sağlığı Programı'nın öncelikli müdahale alanlarından biri, 10-24 yaş grubundaki gençlere ve adolesanlara yönelik 'cinsel sağlık ve üreme sağlığı' hizmeti sunmak. Program hedefleri doğrultusunda; hızlı göç alan ve genç nüfusun yoğun olduğu illerde mevcut birinci basamak sağlık kuruluşları bünyesinde gençlere yönelik danışmanlık ve sağlık hizmeti sunacak birimlerin oluşturulması planlandı.

Bu amaçla Sağlık Bakanlığı, UNICEF, UNFPA ve sivil toplum kuruluşları işbirliği Adana, Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Konya ve Gaziantep'te Gençlik Danışma ve Sağlık Hizmet Merkezleri açıldı. Danışmanlık veren ekip eğitilmiş uzman ya da pratisyen hekim, ebe, hemşire, psikolog ve diyetisyenden oluşuyor. Merkezlerde adolesan ve gençlere verilecek eğitimlerin standardizasyonu çalışmaları sürdürülüyor. Bu amaçla kaynak kitaplar, rehberler ve broşürler hazırlandı.

Merkezler, dünyada ve Türkiye'de hızla yaygınlaşan HIV/AIDS dahil olmak üzere cinsel yolla bulaşan hastalıklar başta olmak üzere cinsellik, alkol ve uyuşturucuların zararları gibi bir çok konuda gençlere 'ücretsiz' danışmanlık hizmeti verecek. Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya, Trabzon, Rize, Erzurum, Mardin, Sivas, Elazığ ve Şanlıurfa gibi göçün arttığı 11 ilde 16 Gençlik Danışmanlık ve Sağlık Hizmet Merkezi açılması öngörülüyor.

Daha sonra merkezlerin bütün illere yaygınlaştırılması hedefleniyor. Programın hazırlık aşamasında bölgesel, nüfus ve sosyo-ekonomik özellikleri açısından en savunmasız grupları belirlemek, böylece cinsel sağlık ve üreme sağlığı kapsamındaki müdahaleleri daha etkili hale getirmek amacıyla "Stratejik Öncelikler Çalışması" yürütüldü. Söz konusu çalışmanın raporunda, 'eğitim' ve 'göçün' savunmasızlığın önemli belirleyicileri olduğu belirtiliyor. Raporda yer alan bilgilere göre, 'en savunmasız' nüfus grupları Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde, Kuzey ve İç Anadolu bölgelerinin bazı kentlerinde ve yoğun göç alan büyük kentlerde bulunuyor. Sağlık Bakanlığı göç alan ve gençlerin yoğun risk altında olduğu büyük illerden başlayarak gençler için danışmanlık, cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmeti sunum çalışmaları geliştirmeyi ve yaygınlaştırmayı planlıyor.