Sağlıklı veriye ulaşmak için kara kış dinlemiyorlar

MURAT ASLAN - Ülkenin ekonomik ve sosyal yapısındaki değişimleri tespit etmek için çeşitli konularda araştırma yürüten Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ekipleri, sağlıklı veriye ulaşmak için ağır kış koşulları yaşanan yerlerde de belirlenen adreslere ulaşıp sağlıklı veri elde etmek için çalışıyor.

Merkezi İstatistik Dairesi adıyla kurulduğu 1926 yılından bugüne kadar düzenli olarak sosyal ve ekonomik birçok alanda istatistiki verinin tüm aşamalarından sorumlu TÜİK, nüfus sayımından enflasyonun tespitine, işsizlik oranlarından sanayi üretimine kadar faaliyet yürüttüğü geniş yelpazede, Avrupa İstatistik Ofisi (EUROSTAT) ile aynı tanım, yöntem ve metodolojiyi kullanıyor.

Bu bilgileri toplamak için Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'ni kullanan TÜİK çalışanları, sistem üzerinden tesadüfi belirlenen haneleri dolaşarak elde ettiği bilgileri kamuoyuna duyurmak için zorlu şartlar altında mesai yapıyor.

Engebeli coğrafi yapısının yanı sıra ağır kış şartlarının etkili olduğu Doğu Anadolu'daki Erzurum'da çalışan TÜİK personeli de veri toplarken yerleşim yerlerine güçlükle ulaşıyor.

Özellikle kırsaldaki hanelere, karla kaplı arazilerde yaya olarak ya da araçlarıyla kaygan yolda ilerleyerek ulaşmaya çalışan ekipler, yaptıkları anketler ile sağlıklı veri elde etmeye çalışıyor.

TÜİK Erzurum Bölge Müdürü Ali Aslan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, TÜİK'in Türkiye'nin ekonomik ve sosyal yapısındaki değişimleri tespit etmek amacıyla belirli periyotlarda çeşitli konularda araştırma yaptığını söyledi.

Ekonomik ve sosyal alandaki çalışmaların toplumun çeşitli kesimleriyle yapıldığını ifade eden Aslan, "Ekonomik yönlü araştırmalar firmalarla, iş yerleriyle ve kurumsal olan tüzel kişiliklerle, sosyal alanda yapılan çalışmalar ise hane halkı ile yapılan çalışmalardır." dedi.

Aslan, Erzurum bölgesi olarak her iki alan için üç farklı çalışma takımının olduğunu belirterek, ekonomik alandaki çalışmaların son yıllarda iş ve idari kayıtlar üzerinden, sosyal alandaki çalışmaların ise hanelerde vatandaşlar ile anket yapılarak sürdürüldüğünü kaydetti.

- Veri için seçilen haneler bilimsel yöntemlerle belirleniyor

Aslan, veriye ulaşmak için seçtikleri haneleri bilimsel yöntemlerle tesadüfi olarak belirlediklerini anlatarak, "TÜİK olarak EUROSTAT ile aynı tanım ve yöntemlerle karşılaştırılabilir ve tutarlı veriler üretiyoruz. Aynı zamanda EUROSTAT'ın bir parçasıyız. EUROSTAT'ın kurumsal sayfasında Türkiye sayfası olarak geçen bölümde Türkiye'de yapılan bütün araştırmaların sonuçları kamuoyuna duyurulmaktadır." bilgisini aktardı.

TÜİK'in her ay düzenli olarak derlediği "Hanehalkı Bütçe Araştırması" için Erzurum'un Oltu ilçesinde bulunan Sülünkaya Mahallesi'ne giden TÜİK çalışanları, 3 saatlik zorlu yolculuğun ardından kurum merkezindeki sistem tarafından seçilen evlerin kapısını çaldı.

TÜİK ekibindeki Zeynep Köroğlu, yaptıkları çalışmanın tüketici fiyat endeksinde kullanılacak maddelerin seçimi ve ağırlıklarının belirlenmesi olduğunu ifade etti.

Bir ay boyunca hane harcamalarının takip edildiğini belirten Köroğlu, "Kaliteli bir veri alabilmek için bir ayda 6 kez haneleri ziyaret etmeye çalışıyoruz. Hanelere defterler bırakarak iğneden ipliğe ne aldılarsa yazmalarını istiyoruz. Harcamalarının doğrusu neyse ortaya çıkması için detaylı sorgulamalarla hanelerden bütün bilgileri almaya çalışıyoruz." diye konuştu.

- Ekipler veriye ulaşmak için karlı yolları aşıyor

Köroğlu, veri toplama sürecinde zaman zaman zorlu yol koşullarıyla karşılaştıklarını ifade ederek, şunları söyledi:

"Çalışmalarımızda her ay farklı hanelerle görüşüyoruz fakat bir yerleşim yerinde 6 ay çalışma yürütüyoruz. Bize gelen adresleri Ankara'daki örneklem birimi belirliyor. Bu da tabii ki zorluğa göre veya yaşayan kişiye göre değil adrese dayalı bilimsel yöntemlerle rastgele olarak seçiliyor. Geldiğimiz köyün yolunda sıkıntılar olabiliyor. Burası kış memleketi, kar çok yoğun yağmış, yol kapanmış olmayabiliyor. Zorlu şartlarda çalışıyoruz. Tabii kolay yerlerimiz de var ama zorlu yerlerimiz de yok değil."

TÜİK ekibinin ziyaret ettiği hane sakinlerinden Talat Tunç da araştırmayla ilgili bilgileri detaylı şekilde ekiptekilere sunduklarını belirtti.

Tunç "Bize haftalık defterler verdiler. Biz de ne harcama yaptıysak yazdık. Hediye geldiyse onları ayrıca belirttik." dedi.

Hanehalkı Bütçe Araştırması için TÜİK tarafından bilgisine başvurulan Tamer Gümüşsoy da kendilerine haftalık ve aylık olarak yaptıkları harcamalarla ilgili soru yöneltildiğini belirterek, "Bir hafta boyunca aldığımız her şeyi mesela sebze, meyve gibi, yazıp onlara bildiriyoruz. Fiyat konusunda bilgi veriyoruz. Bu harcamalarla ilgili bize verilen defterleri haftalık olarak değiştiriyoruz." şeklinde konuştu.

Bölgede çalışmalarını tamamladıktan sonra 3 saatlik dönüş yoluna çıkan TÜİK ekibi, araçlarının karda kayması ve lastiğinin patlaması sebebiyle zor anlar yaşadı.