Salçalık Domatese "mildiyö" Tehdidi

HALUK YÜKSEL - Türkiye'nin salçalık domates üretiminin yüzde 40'ından fazlasını karşılayan Karacabey ve Mustafakemalpaşa ovalarında, son haftalarda etkili olan yağışlı ve nemli hava yüzünden bir tür mantar hastalığı olarak bilinen "Mildiyö" baş gösterdi. Karacabey Ziraat Odası Meclis Başkanı Nuri Karaca, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Bursa'nın Karacabey ve Mustafakemalpaşa ilçeleri başta olmak üzere, İzmir'in Torbalı ve Bergama, Manisa'nın Salihli ilçeleriyle Çanakkale'nin salçalık domates üretiminde söz sahibi olduğunu kaydetti. Bursa'da salçalık domates fidesi ekilen alanların Karacabey'de 90 bin, Mustafakemalpaşa'da ise 15-20 bin dekar olduğunu belirten Karaca, domates fidelerinin toprakla buluşmasının normal şartlarda mayıs ayında tamamlandığını, ancak bu yıl yağışlı havalar yüzünden ekim işleminin haziran ayının ortalarına kadar uzadığını söyledi. Karaca, yağışlı havanın ayrıca mantar hastalıklarına uygun bir ortam hazırladığına dikkati çekerek, şunları kaydetti: "Uzun süreli yağışlardan dolayı, yetişmiş fideleri tarlaya ekemediğimiz için çok büyük bir fide zayiatı oldu. Mayıs başında başlayan dikim işleminin normal şartlarda, mayıs sonuna kadar bitmesi gerekirdi. Toprakla buluşması gereken fidelerin yüzde 30-40'ı haziran ayına kaldı. Bu durum hem hasadı geciktirir hem de verim düşüklüğü yapar. Zamanında ekilen ve yağışlardan dolayı çok dallanan fidelerde ise 'Mildiyö' hastalığı baş gösterdi. Neyseki çiftçimiz, büyük bir ilaçlamaya girdi ve hastalığın yayılması büyük çapta önlendi. Ancak, 'Mildiyö' hastalığı ile yağışlı havanın fide ekimlerini geciktirmesinin, salçalık domates rekoltesinde yüzde 20 dolayında kayba yol açacağını tahmin ediyoruz." Türkiye genelindeki salçalık domates ihtiyacının karşılanması için 280 bin dekar alanda ekim yapılması ve 2,5-3 milyon ton ürünün elde edilmesi gerektiğini anlatan Karaca, salçalık domates yetiştirilen diğer bölgelerde de kuraklık tehdidi olduğuna dikkati çekti. - "Fiyatların revize edilmesi, kaçınılmaz hale geldi" İlçede kurulu fabrikaların sezona ilişkin fiyatlarını bir süre önce açıkladığına da değinen Karaca, salçalık domateste kilogram başına alım fiyatlarının peşin ödemeli 21 kuruş, yarısı peşin diğer yarısı 2015'in ocak ayında ödemeli 22,5-23 kuruş olduğunu anımsattı. Bu rakamların, üreticinin beklentilerini karşılamadığını vurgulayan Karaca, salçalık domates üretiminin sürdürülebilir olması için fiyatların mutlaka revize edilmesi ve 30 kuruş bandına çekilmesi gerektiğini bildirdi. Karaca, salça fabrikalarının girdi fiyatlarındaki artışın yanı sıra hastalık ve iklim koşullarının yol açtığı olumsuzlukları da dikkate alması gerektiğini ifade ederek, "Rekoltedeki kayıp beklentileri ve maliyet artışlarından dolayı fiyatların revize edilmesi, kaçınılmaz hale geldi. Bu, tarımın sürdürülebilmesi için elzemdir. Ayrıca elde edilen salçanın yüzde 80'i ihraç ediliyor. Döviz kuru da arttı. Bu da fabrikalara ve ihracatçılara avantaj getiriyor" değerlendirmesinde bulundu. Dünyada ve Türkiye'de salça stoklarının sıfıra yakın olduğunu, bu nedenle fiyatların yüksek seyredeceğini belirten Karaca, üreticinin en azından maliyetleri rahatça karşılaması ve biraz para kazanabilmesi için domates alım fiyatlarının yukarı çekilmesini istedi. - Mildiyö Mantari bir hastalık olan mildiyö, havaların ısınması ve nem seviyesinin yükselmesiyle kendisini gösteriyor. Yapraklar üzerinde önce küçük, soluk yeşil veya sarımsı lekelerin belirmesine yol açan hastalık, ilerledikçe renkleri kahverengi ve siyaha dönüşüyor. Uygun havalarda hastalık yaprak saplarına, bitkinin dal ve saplarına doğru ilerliyor, daha ileri safhalarda lekeler yırtılıyor, kuruyor ve bazen çürüyor. Meyvelere de geçebilen hastalık, esmer lekeler bırakırken ürünün hem miktarını hem de kalitesini olumsuz etkiliyor.