Sanal ortamdaki büyük tehlike: "Mavi Balina" (1)

İSTANBUL (AA) - ÇİĞDEM ALYANAK - Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Bilgisayar Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi, dünya çapında çok sayıda intihar olayıyla bağdaştırılan ve sık sık gündeme gelmeye devam eden "Mavi Balina" oyununun tehlikelerine karşı aileleri uyarmak amacıyla video yayınladı.

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Bilgisayar Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Eray Çelik tarafından hazırlanan ve Youtube'da yayınlanan "Mavi Balina Hakkında Bilinmesi Gerekenler" adlı video, 14 bin izlenme sayısına ulaştı.

Özellikle ailelerin bu tehlikeli oyuna dikkatini çekmek amacıyla hazırlanan videoda yer alan bilgilere göre, "Mavi Balina" oyununun, orijinal adı "Siniy Kit". Bu ismin, Rus rock grubu Lumen'in bir şarkısından alındığı düşünülüyor.

"Neden çığlık atarsın/Kimse sesini duymazken/Konu ne, konu ne" sözlerinin yer aldığı şarkı, ağı delip geçemeyen devasa bir mavi balinanın öyküsünü anlatıyor.

Aynı zamanda mavi balina türlerinin, artık iyileşemeyecek kadar hasta veya yaralı olduklarında kendilerini karaya vurdukları biliniyor.

Oyunun kurucusu Philipp Budeikin, 2016 yılında Rusya'da tutuklandı. Budeikin duruşmada, "toplumda temizlik yaptığını ve kurbanlarının birer biyolojik atık" olduğunu ifade etti.

- Oyun nasıl oynanıyor?

Bu oyuna, sosyal ağlar üzerinden katılan kişilerden, çoğu şiddet içeren 50 talimatı yerine getirmesi isteniyor.

50 günlük bir süreyi kapsayan bu komutlar arasında, derin olmayacak şekliyle kol ve bacakların kesilmesi, korku filmlerinin seyredilmesi, belirli bir süre boyunca kimseyle görüşülmemesi, yüksek sesli olarak müzik dinlenilmesi gibi aşamalar yer alıyor.

50. günün sonunda ise kişiye son aşama olan "yüksekten atlayarak ya da kendini asarak intihar etme" komutu veriliyor.

Oyun, "öl nasıl olsa yeniden doğacaksın" fikrini kişiye öğütlüyor. 50 günün sonunda hem duygusal hem de fiziksel olarak pek çok zarar almış çevrim içi oyuncunun, mavi balina türlerinin artık iyileşemeyecek kadar hasta veya yaralı olduklarında kendilerini karaya vurmalarına benzer şekilde intihar etmesi isteniyor.

- Çocuğunuzun "Mavi Balina" oynadığını nasıl anlarsınız?

Çocuğun, "Mavi Balina" oynayıp oynamadığını anlamak için davranışlarının yakından gözlemlenmesi gerekiyor.

Çocuklar eğer günlük sürecinden ayrılıyorsa, ruh halinde değişiklik, iletişimde azalma, gece saatlerinde internette dolaşma, umutsuzluk, mutsuzluk, yeme-içme davranışlarında değişiklik gözlemleniyorsa, vücutlarında çeşitli izler, ani öfkelenmeler, korku, uykusuzluk, derslerde başarısızlık ve notlarda düşüş, algılama ve odaklanma problemleri, sosyal uyumsuzluk, saldırganlık düşüncesi, saldırgan duygularda artış, içe dönüklük söz konusuysa, anne-babaların bu hususlara dikkat etmesi önem arz ediyor.

- Ebeveynlere öneriler...

* Çocuğunuzun hangi oyunları oynadığını, yakından takip edin.

* Forum siteleri ya da oyunlar için hazırlanan reyting sitelerine girip, oynanan oyunların içeriğini, yararlarını veya zararlarını araştırın.

* Çocukların çevrim içi güvenlik ayarlarını kontrol edin.

* Çocukların ekran süresini kontrol edin.

* Okul, çalışma ve uyuma sürelerinde çocuğun ekrandan (akıllı telefon, tablet, vb.) uzakta geçireceği süre için bir zamanlama ayarlayın

* Çocuğun cep telefonu faturasının inceleyin

* Ses değiştirme programları ya da araçlarından yararlananın. Çocuğunuz, canlı sohbet yapmayı gerektiren oyunlar oynuyorsa, seslerini değiştirdiklerinden emin olun. Eğer oyunda böyle bir zorunluluk yoksa, çocuğunuzun sesli sohbet yapmasına izin vermeyin.

*Çocuklarınızın bir web kamera yerine, bir avatar resmi kullanmasını sağlayın.

*Sohbet yapmayı gerektiren oyunlarda, kötü davranışlar, küfürleşme ve hatta cinsel içerikli yazışmalar dahi yapılabildiği için gerekli tedbirleri alarak, çocuğunuza çevrim içi sohbet ahlakını anlatın.

*Çocuğunuzun internet yaşına uygun sitelere girdiğinden ve etik olmayan davranışları ya da şiddeti özendiren sitelere erişmediğinden emin olun.

*Çocuğunuzla daha sık konuşun daha fazla zaman geçirin.

*Çocuğunuza rol model olun. Kendiniz de internet aracılığıyla yaptığınız aktivitelerin farkında olun.

*Akşam belli bir saatten sonra internet erişimini kapatın. (21.00-08.00)

*İnterneti iyi bilin ve gelişmeler hakkında haberdar olun. Çocuklarınız oyun oynarken, bir şeyler ters giderse, böylelikle ne yapacağınızı bileceksiniz.

*Eğer çocuğunuzun Mavi Balina oyununu oynadığını fark ederseniz, hemen bütün elektronik aletlerden internet erişimini kesin.

*Çocuğunuzun okulundaki rehberlik servisine, öğretmenlerine ve yaşadığınız yerdeki polis yetkililerine haber verin ve bir sonraki önlemleri almak için onların tavsiyelerine başvurun.

*Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun "www.guvenlicocuk.org.tr/" ve "https://www.guvenliweb.org.tr/" adreslerini ziyaret ederek, farkındalık düzeyinizi arttırın.