Sanayi tesisleri "kirletici salım" miktarlarını yıllık raporlayacak

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, çevre kirliliğiyle mücadele kapsamında, çeşitli sektörlerdeki sanayi tesislerine toprak, su ve havayı kirletme oranlarını yıllık raporlama şartı getirdi. Bu veriler, ilk kez oluşturulacak Kirletici Salım ve Taşıma Kaydı (KSTK) sisteminde halka açık olarak da yayımlanacak.

Bakanlık tarafından hazırlanan "Kirletici Salım ve Taşıma Kaydı Yönetmeliği" Resmi Gazete'de yayımlandı.

Yönetmelikle çevrenin korunması ile yayılı kaynaklar ve sanayi kaynaklı çevre kirliliğinin azaltılması için kirleticilerin salım ve taşıma kaydının oluşturulmasına yönelik usul ve esaslar düzenlendi.

Enerji sektörü, madeni yağ ve gaz rafinerileri, termik santraller ve diğer yakma sistemli tesisler, kömür değirmenleri, kömür ürünleri ve katı dumansız yakıt imal edilen tesisler, metal ürünleri ve işlenmesi, yer altı madenciliği ile ilgili faaliyetler, cam imal edilen tesisler, kimya sanayisinde yer alan tesisler, atık ve atık su yönetimi, kağıt ve ahşap üretimi ile işlenmesi, yoğun hayvancılık ve su ürünleri yetiştiriciliği, günlük 50 ton ve üzeri karkas üretim kapasiteli mezbahalar, çiğ sütün işlenmesi, elyaf ve tekstil ön işlenmesi ve boyanması için kullanılan tesisler, gemi yapımı ve boyanmasına yönelik tesisler bu yönetmeliğin kapsamında yer aldı.

Askeri tesisler, araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile yeni ürün ve süreçlerin test edilmesi için kullanılan işletmeler veya işletme bölümleri ile nükleer tesisler ise yönetmelik kapsamı dışında bırakıldı.

- Tesisler yıllık rapor sunacak

Yönetmeliğin kapsamında yer alan tesisler, kirleticilerin havaya, suya ve toprağa salım miktarlarını, yıllık toplam miktarı 2 tonu aşan tehlikeli atıkların ve yıllık toplam miktarı 2000 tonu aşan tehlikesiz atıkların geri kazanım veya bertaraf için tesis dışına taşınması gibi hususların tamamını Bakanlığa yıllık olarak raporlayacak.

Tesislerin yıllık raporlarında sunulan bilgilerin geçerliliği, eksik, hatalı bilgilerin olup olmadığı valiliklerce denetlenecek.

Ayrıca işletmeciler, raporlama yılının sonundan itibaren 5 yıl boyunca, Bakanlık ve valilik tarafından gerektiğinde incelenebilmeleri için bu bilgileri muhafaza edecek.

- Halkın erişimine açık "KSTK" veri tabanı kurulacak

Bakanlık, yeni yönetmelikle ilk kez çevresel konularda karar verme süreçlerine halkın katılımını kolaylaştırmak ve çevre kirliliğini önlemeye, azaltmaya katkı sağlamak amacıyla elektronik bir veri tabanı olan "Kirletici Salım ve Taşıma Kaydı (KSTK)" sistemini oluşturacak. Bu sistem halkın erişimine de açık olacak.

Faaliyette olan tesisler yönetmeliğin yürürlüğe girmesinin ardından 6 ay, yürürlüğe girdiği tarihten sonra kurulan tesisler ise tesise ilişkin iznin alındığı tarihten itibaren 3 ay içerisinde KSTK sistemine kayıt olacak.

KSTK'de tesislerle ilgili, işletmeci tarafından bildirilmesi gereken havaya, suya, toprağa salımı ile tesis dışına taşınan atık su kirleticilerinin yönetmelikte belirlenen eşik değerlerini aşanlar ile yıllık toplam miktarı 2 tonu aşan tehlikeli ve tehlikesiz atıkların miktarları gibi bilgiler yer alacak.

İşletmeci herhangi bir bilginin halka açık KSTK sisteminin dışında bırakılmasını istediği takdirde, ilgili bilgiyi ve gizlilik talebinin nedenlerini belirtmek suretiyle Bakanlığa gizlilik talebinde bulunabilecek.

Birbirini takip eden her bir raporlama yılı için raporlama yılının bitiminden 12 ay sonra KSTK bilgileri halka açık hale getirilecek.

Vatandaşlar, KSTK'nin işleyişine ilişkin her türlü yorumu, bilgiyi, analizi veya görüşleri Bakanlığa sunabilecek. Bakanlık, gerektiğinde sunulan görüşleri KSTK'nin iyileştirilmesi için değerlendirecek ve bu değerlendirmenin sonucu hakkında halkı bilgilendirecek.

- Yönetmelikte belirlenen geçiş süreleri

Yönetmelikte belirlenen hükümlere aykırı hareket eden işletmecilere, 2872 sayılı Çevre Kanunu kapsamında idari yaptırımlar uygulanacak.

Bakanlık, Avrupa Birliği mevzuatına uyumlu olarak hazırlanan bu yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin kılavuzları 6 ay içerisinde yayımlayacak.

İşletmelerin yönetmelik yürürlüğe girdiği tarihten sonraki ilk raporlama yılı, ilk tam takvim yılı olarak belirlendi. Ayrıca KSTK'nin halka açılması ile ilgili hükümleri, Bakanlık tarafından teknik altyapı tamamlanana kadar uygulanmayacak.

Yönetmeliğin Ek 1'inci maddesinde yer alan faaliyetler, enerji sektörü ile metal üretimi ve işlenmesi için yayım tarihi itibarıyla, mineral/maden sanayisi ve kimya sanayisi için yayımı tarihinden 1 yıl sonra, atık ve atık su yönetimi ile kağıt ve ahşap üretimi ve işlenmesi için yayımı tarihinden 2 yıl sonra, yoğun hayvancılık ve su ürünleri yetiştiriciliği, gıda ve içecek sektöründe hayvansal ve bitkisel ürünler ile diğer faaliyetler için yayımı tarihinden 3 yıl sonra yürürlüğe girecek.

Diğer hükümleri ise bugünden itibaren geçerli olacak.