Sarajevo Airport kendine özgü mütevazi büyüklükte ve yenilikte sizi karşılayacaktır. Şehir merkezine uzaklığı 15 dakikalık bir mesafede olup, sadece taksi ile ulaşımı gerçekleştirebilirsiniz. Otobüs vs. toplu taşıma ile ulaşım sağlayamazsınız. Buradaki en önemli konu ise havaalanı - Baş Çarşı ulaşım fiyatlarının stabil olmaması. Yani kişi sayısına ve pazarlık gücünüze göre fiyatlar değişkenlik gösteriyor. 3 kişi havaalanından taksiye bindiğinizde ortalama 30 km (Konvertibl Mark) ücret isteyeceklerdir. 1 Euro = 2 (km) olarak hesaplayabilirsiniz. Fakat normal olarak taksimetreyi açtıklarında 18-20 Km arası tuttuğunu bilmenizde fayda var.
Adeta şehrin simgesi haline gelen Sebil, Baş Çarşı’nın başlangıcını oluşturuyor. Aslında Saraybosna gezilecek yerler yüzde doksan bu bölge kapsamında. Şehrin merkezi olan Baş Çarşı'da alışveriş, yeme içme, konaklama imkanları bulunurken şehrin tarihi dokusunu da yine burası oluşturuyor. Gezinizi ya da buluşma merkezinizi buradan oluşturabilirsiniz. Baş Çarşı mimarisi ve Sebil; Osmanlı tarafından oluşturulan ve kendinizi sanki Safranbolu sokaklarında geziyormuş gibi hissettiren, bizden bir yermiş gibi içinizi ısıtacaktır. Sadece Sebil ve mimari değil, Baş Çarşı’da gezerken birçok Osmanlı eserini görmeniz mümkün. Camilerden, hanlara ve çarşılara, müzelerden türbelere kadar tüm geçmişimizi koruyan bu bölgede bol bol vakit geçirin.
Baş Çarşı 16. yüzyılda Osmanlı tarafından kurulmuş. Baş Çarşı’ da Gazi Hüsrev Bey Camii, Morica Han, Saat Kulesi, Ferhadiye Caddesi ve Bursa Bezisten yer alıyor. Hediyelik eşya satan mağazalar, Bosna kahvesi, Boşnak böreği ve Cevapi (köfte) yemek için başka alternatif düşünmenize gerek yok. Özellikle Srebrenica katliamının anlatıldığı müze T.C Kültür bakanlığı tarafından desteklenerek Baş Çarşı’da uğramanız gereken noktalardan birisi.
Bilet fiyatı: 10 km
Baş Çarşı'nın en önemli özelliğinden birisi iki farklı mimariyi ve iki farklı kültürü bir arada barındırması. Bir kilometrelik trafiğe kapalı bir cadde düşünün; bu caddenin 500 metresini Osmanlı mimarisi, 500 metresini ise sonradan inşa eden Avusturya – Macaristan İmparatorluğu oluşturuyor. Baş Çarşı'da yürürken bir anda Arnavut taşlarından büyük mermer kaldırımlara geçiş yapıyorsunuz ve hemen caminin yanında da kilise görerek bir kez daha iki farklı kültürün birlikteliğine tanık oluyorsunuz. Baş Çarşı sonunda bulunan ve yaz-kış, gündüz-gece yanan Ebedi Ateş Anıtı’na da uğramadan geçmeyin.
Bjelasnica Dağı Saraybosna’ya 35 km mesafede olup buraya ortalama 45 dakikada ulaşabilirsiniz. Son yıllarda popüler kayak merkezi haline gelmesinde fiyatların ucuz oluşunun etkisi çok büyük.
Havaalanı bölgesinde bulunan Vrelo Bosne parkına Baş Çarşı’dan tramvay ile gidebilirsiniz. Bölgeye ulaşım ortalama yarım saatinizi alacaktır. 25 km uzaklıkta bulunan park, gerçek bir doğa harikası. İnce uzun bir yürüme yolundan sonra parka giriş yapabiliyorsunuz. Sağlı sollu ağaçlar ile kapanmış yolda isterseniz faytonlara da inebilirsiniz ama ben yürümeyi tercih edenlerdendim. Her saatinde eşsiz huzur olan parka ulaştıktan sonra restoranda güzel bir Bosna kahvesi içmenizi tavsiye ederim. Saraybosna'da bulunan nehrin kaynağı olan bu milli parka giriş ücretsiz. Benim tavsiyem parka giderken yürüyüş yolunda yürümeniz ve parkta vakit geçirdikten sonra dönüşte faytonları kullanmanız yönünde. Yine unutulmaması gereken hususlardan birisi de faytoncuyla sıkı bir pazarlık yapmanız gerektiği.
Bosna tarihinde önemi çok büyük olan bu ev Bosna savaşında binlerce kişiye hayat ve umut tüneli olmuş. Yaşam Tüneli'ne gitmek için Baş Çarşı’dan havaalanı tarafına gitmeniz gerekiyor. İsterseniz Bosna’nın tarihi tramvayına binip son durakta yani Ilıca'da inerek oradan otobüs ile 10 dakikalık bir sürede Yaşam Tüneli’ ne gidebilirsiniz.
Yaşam Tüneli, havaalanı bitişiğindeki bir köyde bulunan evin altından yiyecek, silah, sağlık ve insan geçişlerinin yapılması için canla başla ev sahibinin bile haberi olmadan oluşturulan bir tünel. 1 metre genişliğindeki ve 1,5 metre yüksekliğindeki bu tünelin uzunluğu 800 metredir. Fakat şu anda sadece 25 metresi gezilebilir durumda. Mermi izlerinin olduğu bu şirin eve girdiğinizde bölüm bölüm tanıtımlar ile karşılaşıyorsunuz. İlk olarak sizi yerin altında bir odaya alıyorlar. O dönemde yaşanan olayları haber kanallarından derlenen kesitler ile izliyorsunuz. Tünelin 25 metresini gezebildiğiniz gibi üst kata çıktığınızda o dönemde kullanılan savaş kıyafetlerini, mermileri ve silahları görebilirsiniz. Ayrıca hatıra defterine birçok ünlünün de yazdığı gibi dileklerinizi yazılı olarak Bosna'da bırakabilirsiniz. Gerçekten yer yer duygularınıza hakim olamayacağınız bu tünel Bosna’ da yaşanan katliamın en acı kanıtlarından sadece bir tanesi.
Bosna Hersek Ulusal Kütüphanesi olarak geçse de aslında geçmişi daha farklı. Mimari özellikleri Avusturya Macaristan İmparatorluğu tarafından oluşturulmuş ve önceleri belediye binası olarak kullanılmıştır. Çok yakın zamanda restore edilmiş bina artık kütüphane olarak hizmet veriyor. Restore edilmeden önce çıkan yangında çok önemli kaynaklar yok olmuş ve bu büyük yangın büyük üzüntüye neden olmuştur. Baş Çarşı’nın hemen sol tarafında kalan Ulusal Kütüphane’nin yapılışı da değişik hikayelere konu olmuş. Bunu ayrı bir başlıkta sizlere aktaracağım.
Saraybosna belki bir Prag, Brudge, Berlin, Amsterdam gibi ülkelere gitme arzusunu sizlere vermeyebilir. Belki vizesiz olduğundan, belki ucuz olduğundan, belki de Osmanlı izleri taşıdığından sırf yurtdışı olsun da neresi olursa olsun diye gidip gezelim diye düşünebilirsiniz. Fakat gittiğiniz ülkenin tarihini araştırırsanız, o tarihe hala tanıklık eden insanların yaşadığı sokaklarda; hiç tanımamasına rağmen birbirine selam veren amcaları ve teyzeleri, bu insanların hayata umutla tutunuşlarını gördüğünüzde iyi ki geldim diyeceksiniz.
Başlıkta “Kaybolun!” dememin en büyük nedeni de işte bu. Ara sokaklarda dolaşırken binalarda gördüğünüz mermi izleri ve delik deşik balkonlar, pencereler, kaldırımlar sizi çok farklı duygulara itecek. Mahallelerden dağın tepesine kadar sıralanan mezarlara girdiğinizde, ölüm yıllarına baktığınızda savaşın bu ülkede ve topraklarda ne kadar acı izler bıraktığını göreceksiniz. Her sokakta mermi izleri taşıyan binalar özellikle onarılmamış ve bu izlerin unutulmaması amaçlanmış. Mutlaka sırtınıza çantanızı alın ve en az yarım gününüzü sokaklarda kaybolmak için ayırın.
-Paranızı havaalanında güvenli bir şekilde bozdurabilirsiniz. Aksi durumda şehirde birçok Ziraat Bankası bulabilirsiniz.
-Şehir içi ulaşımda, oteliniz ve civar bölgelere, gece kulüplerine gitmek için geç saatlerde dahi taksiyi kullanabilirsiniz. 4-8 km arasında tutacaktır.
-Uzun mesafeler için mutlaka pazarlık yapın, hatta direk taksimetreyi açtırın. Havaalanında bindiğiniz taksi de dahil hepsine taksimetreyi açmalarını söyleyin. Havaalanı taksicilerine özellikle dikkat!
-Cevapi (köfte) ve Boşnak böreği mutlaka yiyin. Kahvesi bizimle aynı olsa da sırf sunum için bile kahve için. Türk çayını Türkler'in de gittiği Baş Çarşı'da bulunan Moriçhan'da için. Demli çay her yerde bulunmuyor.
-Gece hayatı için perşembe, cuma ve cumartesiyi tercih edin.
-Ülkenin yarısı işsiz olsa da gece 3 te bile başınıza bir şey gelme olasılığı çok düşük.
-Park Princeva(şehri tepeden görün), Dveri(kesin gidin), İnat kuca’da et yiyin, Vatra’da tatlı yiyin. Kuru et seviyorsanız Vatra’nın karşısındaki kapalı sabit pazara mutlaka uğrayın.
-“Ederlezi” şarkısını dinleyin. Hem Goran Bregovic hem Besa Kokedhima’ dan.
-Saraybosna Aliya İzzetbegoviç’ in mezarına gidin.
-Galatasaraylıysanız Tarık Hodzic’ in Baş Çarşı'da bulunan köfteci dükkanına gidin. Hem Türkçe konuşursunuz hem de Galatasaray bayraklarıyla süslenmiş dükkanda lezzetli köftelerinden yersiniz. Benimle pek anlaşamadı, sanırım Fenerbahçeli oluşumdan :D
-Baş Çarşı’ya çok yakın Hüseyin Abi'de doğal bitki çaylarından için. Kendisi hippi tarzıyla hemen dikkatinizi çekecektir.
-Baş Çarşı'daki kilisenin yanında bulunan, Srebrenica katliamını anlatan T.C Kültür Bakanlığı destekli müzeye çıkın.
-Alışveriş için 2 büyük alışverişleri var. Birine Zara tarzı markalar yeni geldi. Fiyatlar aynı hatta daha pahalı olabiliyor.
-2 otobüs terminali var. Hava alanına yakın olan Sırbistan, Hırvatistan, Karadağ gibi ülkeler için; merkeze yakın olan ise Mostar gibi şehirlerarası ulaşımda hizmet veriyor.
Levent Işıklı'ya ait daha fazla içerik için sizi şöyle alalım.
