Savaşla beslenen ekonomi

Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi'nde düzenlenen konferansa Ortadoğu ve petrol konularındaki stratejistlerle ekonomistler ve askeri uzmanlar katıldı. Toplantıda Irak'taki muhtemel savaşın ekonomik sonuçları ele alındı.

ABD Merkez Bankası eski yöneticilerinden Laurence Meyer, toplantılarda "iyimser", "ara" ve "kötü durum" olmak üzere 3 ayrı teorik senaryo geliştirildiğini söyledi.

İYİMSER SENARYOYA GÖRE, SAVAŞ ABD EKONOMİSİNE YARAYACAK

Meyer, iyimser senaryoda Irak savaşının petrol fiyatlarını önemli ölçüde değiştirmemesinin hesaplandığını ve piyasalarda savaş beklentisinin verdiği belirsiz havanın ortadan kalkacak olmasından dolayı da ekonominin olumlu yönde gelişmesinin beklendiğini ifade etti. Meyer, "Orta ve kötü durum senaryolarında ise savaşın tesirleri çok daha ciddidir" diye konuştu.

İyimser senaryoda, ABD'nin Irak müdahalesinde çabuk bir zafer kazanma ihtimalinin yüzde 40-60 arasında olduğunu kaydeden uzmanlar, Irak'ta büyük bir direnişle karşılaşılmayacağı ve rejimin 4 veya 6 hafta içinde devrileceği, Irak'ın kitle imha silahları kullanmayacağı tahmininde bulundular. Uzmanlar, petrol fiyatlarının varilinin 35 doların üzerine çıkacağını fakat bölge altyapısı ve petrol sahalarında hasar meydana gelmeyeceğini öngörüyorlar. Bu senaryoda, savaş dolayısıyla Irak'ın petrol üretiminde meydana gelecek kaybın ise Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı (OPEC) tarafından yapılacak üretim artışıyla telafi edileceği kaydediliyor.
Öte yandan, konferansa katılan ekonomi uzmanı Robert DiClemente de iyimser senaryoya göre savaş dolayısıyla meydana gelecek "petrol şokunun" piyasalları olumsuz etkileyeceğini fakat bu menfi tesirlerin, 2003 yılının son çeyreğinde giderileceğini söyledi. DiClemente, iyimser senaryoda Irak'ta muhtemel savaşın ABD ekonomisinde yüzde 0.5 büyümeye yol açacağını, bunun 2004 senesinde de yüzde 0.4 büyümeye yol açacağını ifade etti.

ARA SENARYONUN GERÇEKLEŞME İHTİMALİ YÜZDE 30-40 ARASINDA
Konferansta ara senaryoya ise yüzde 30-40 ihtimal verildi. Bu senaryoda askeri müdahalenin 6-12 hafta süreceği, Irak halkının rejim yanında yer alacağı, "ılımlı" ölçüde sivil ölümleri olacağı ve savaşın Irak ve İsrail'e de sıçrayabileceği belirtildi. Orta senaryoda, savunma harcamalarındaki artışa rağmen savaş sonrasında ABD ekonomisindeki büyümenin sıfır noktasına yaklaşacağı ve ekonomide 2004 senesinden önce iyileşme görülemeyeceği ifade edildi.

KÖTÜ DURUM SENARYOSU

Kötü durum senaryosunda ise Irak'ın savaş sırasında İsrail, Türkiye ve Arap ülkelerine karşı kitle imha silahları kullanacağı ve petrol sahalarını imha edeceği uyarısında bulunuldu. Senaryoda, Irak'ta ABD liderliğindeki ittifakta kopmalar olacağı, Suudi Arabistan'ın hava sahasını kullandırmayacağı ve Arap Birliği'nin de petrolü ABD'ye karşı bir silah olarak kullanmayı düşünebileceği bildirildi. DiClemente, "Bu senaryoyla ilgili tek iyi şey, sadece yüzde 10 ihtimal verilmesidir" dedi.
En kötü durum senaryosunda petrol varilinin 80 doların üstüne çıkması, ABD borsasında büyük bir düşüş yaşanması, halkta tüketim harcamalarının muazzam derecede düşmesi bekleniyor.

Çabuk bitecek bir savaşın tahribatının az olacağını ifade eden DiClemente, "Fakat jeopolitik ihtilaf, terör tehdidi, bölgesel gerginlikler ve benzeri olumsuzluklar gözönüne alındığında, en iyi çözüm yolu barış olacaktır" diye konuştu.