Şehlalık, halk arasında yalancı şaşılık olarak da bilinir. Bu durumla, gözün hafif ölçüde içe ya da dışa kayması şeklinde karşılaşabilirsiniz.
Bu soruya cevap bulabilmek için ilk olarak “Şehla ne demek?” sorusunun cevaplanması gerekir. Şehlalık, çoğu durumda şaşılıkla karıştırılan bir göz problemidir. Temel sebebi, göz yanılsamalarıdır. Bu yanılsama, yüzün göz çevresinde yer alan bazı bölümlerindeki farklılıklardan kaynaklanır. “Şehla göz ne demek?” sorusuna cevap arıyorsanız aradığınız cevabı bu yazıda bulabilirsiniz. Daha çok bebeklerde ve çocuklarda gözlemlenen bu durum, çocukları ile uzun süre vakit geçiren anne ve babaların kolayca dikkatini çeker. Çocuğun şehla olduğuna kanaat getiren anne ve babaların doğru tıbbi teşhis için çocuk göz sağlığı ve hastalıkları alanında uzman bir hekime danışmasında fayda vardır. Yapılan bazı tetkikler sonucunda çocukta yalancı şaşılık ya da diğer adıyla şehlalık olup olmadığı tespit edilebilir. Bazı durumlarda, bebekte ya da çocukta şehlalık ya da şaşılık olmadığı halde yanıltıcı görüntü sonucu var olduğu düşünülebilir.
Örneğin; göz kapaklarında mevcut bulunan anomaliler ya da yüzdeki asimetriler bu tarz yanılsamalara sebep olabilir. Özellikle bebeklerde burun kökünün basık olması bu durumun en sık karşılaşılan nedenleri arasında yer alır. Böyle bir durum ile karşı karşıya kalınması ihtimali göz önünde bulundurularak doğumdan itibaren ilk bir yıl içerisinde herhangi bir sorun olsun ya da olmasın, bebeklerin mutlaka göz muayenesinden geçmesi önem teşkil eder. Herhangi bir sorun tespit edilmemesi halinde de, olası durumlar dikkate alınarak tedbirli davranılması ve doktor muayenelerine belirli aralıklarla devam edilmesi gerekir. Bu sayede, şehla göz değil de şaşılık teşhisi konulması durumunda erken müdahale imkanı elde edilmiş olur.
“Şehla ne demek?” sorusu cevaplandıktan sonra sıra şaşılık kavramını netleştirmeye gelir. Tıp dünyasında strabismus olarak anılan şaşılık, göz kaslarının bir ya da birkaç tanesinin işlevlerini tam olarak yerine getirememesine bağlı olarak ortaya çıkan bir göz bozukluğudur. Gözlerin beklenenin aksine paralel konumda bulunmak yerine içe, dışa, yukarı ya da aşağı doğru konumlanmasından ileri gelir. Şaşılık tek gözde oluşabileceği gibi bazen iki gözde birden görülebilir. Benzer şekilde şaşılık, bazı kişilerde sürekli bazı kişilerde ise dönemsel ve geçici süreli olarak ortaya çıkabilir. Yaygın olarak çocukluk döneminde tespit edilmekle beraber, yetişkinlikte de şaşılık problemi ile karşılaşmak mümkün olabilir. Şaşılığın sebepleri çeşitlilik arz eder. Bunlardan bazıları şöyledir:
Şaşılığın kendi içerisinde farklı tipleri bulunur. Gözde meydana gelen kayma özellikle tek gözde gözlemleniyor ve devamlılık arz ediyor ise o gözde görme bozukluğu olduğuna işaret eder. Bu durumda, kişiyi mutlaka bir göz hastalıkları uzmanının muayene etmesi gerekir. Şaşılık tiplerinin bazıları gözlük ya da ilaç kullanımı ile tedavi edilebilirken bazılarında ameliyat gerekliliği ortaya çıkabilir.
“Şehla nedir?” ve “Şaşılık nedir?” sorularına cevap bulduktan sonra ikisi arasındaki farkı ayırt etmek daha kolay hale gelir. Yukarıda da bahsedildiği üzere, erken yaşta teşhis edilen şaşılık doğru zamanda ve doğru yöntem ile tedavi edilmediği takdirde göz tembelliğine ve bunu takiben başka sorunlara sebep olabilir. Şaşılığın tespit ve teşhis edilmesi sürecinde öne çıkan ve önem arz eden belirtilerin bazıları aşağıdaki gibidir:
Teşhis için öncelikle kaymanın bir göz kusurundan kaynaklanıp kaynaklanmadığı tespit edilir. Bunun için göz bebeğini büyütmeye yardımcı olan damlalar kullanılır. Şaşılığın gözlük, ilaç ve çeşitli egzersizlerin yanı sıra ameliyatla da çözülebilen türleri vardır. Ameliyat yapılmasına karar verildiği durumda, ameliyatın yaşı ve zamanlaması da önem arz eden bir husus olarak öne çıkar. Şaşılık ameliyatlarında göz kaslarının eski ya da olması gereken işlevselliğine kavuşması sağlanır. Bu noktada müdahalenin yapılacağı kas sayısı, yapılan ameliyatın süresinin belirlenmesinde etkin rol oynar. Şaşılık ameliyatları, görme üzerinde etkili değildir. Kişi ameliyat öncesinde gözlük kullanıyor ise, ameliyat sonrasında da gözlük kullanmaya devam etmesi gerekir. Şaşılık tedavisi yalnızca fiziksel yönden değil, bu durumdan muzdarip kişilerin hayatında sosyal ve psikolojik yönden de olumlu değişikliklere yol açar. Kişinin şaşı değil şehla olduğunun kesin olarak tespit edilmesi halinde herhangi bir müdahalede bulunulması gerekmez.