Şeker hastalarına 'akıllı insülin' umudu

Michelle Roberts / BBC muhabiri

Deney aşamasındaki "akıllı insülin"in, diyabet ya da şeker hastalarının hayatında bir devrim yaratması umuluyor.

PNAS adlı bilim dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, yeni bir teknoloji ile, Tip 1 diyabet hastalarında kan şekerini kontrol altında tutabilmek için gün boyu kan testleri ve iğnelerin tekrarlanması gerekmiyor.

Buna göre akıllı insülin günde bir kez enjekte ediliyor, vücutta dolaşıyor ve gerek olduğu zaman kullanıma girerek dengeleri sağlıyor.

Hayvanlar üzerinde yapılan deneyler, bu teknolojinin en azından farelerde işlevini yerine getirdiğini gösteriyor.

Uzmanlar bu teknolojiyi şimdi de insanlar üzerinde denemeye hazırlanıyor.

Bununla beraber, teknolojinin şeker hastaları tarafından kullanılabilmesi için yıllarca denenmesi gerekebileceğini de kaydediliyor.

Hayatı kolaylaştıracak

Tip 1 diyabet hastaları insülin iğneleriyle ayakta kalabiliyor. Bunları kullanmazlarsa kan şekerleri tehlikeli düzeylere yükselebiliyor.

Fakat insülin iğnesi yapıldığı zaman da kan şekerinin fazla düşmesine de sebep olabiliyor. Dolayısıyla tip 1 diyabet hastalarının sürekli olarak kan şekeri düzeylerini kontrol etmeleri gerekiyor. Bu da hayatı çok zorlaştıran bir şey.

Diyabet uzmanları yıllardır kan şekerini daha kolay kontrol etmenin yollarını arıyorlardı. Akıllı insülin bu arayışın ürünü oldu.

Birkaç tipi geliştirilen bu teknoloji, temel olarak aynı işi yapıyor: Kan şekeri yükselince devreye giriyor ve kan şekeri düşünce kendini devre dışı bırakıyor.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) Doktor Danny Chou meslektaşlarıyla birlikte laboratuvarda geliştirdiği akıllı insülinle bir süredir deneyler yapıyor.

Bu bildiğimiz insülin'de kimyasal değişiklikler yapılarak elde edilen bir madde. İçindeki ekstra molekül grubu onu kanda dolaşan proteinlere yapıştırıyor ve bu şekilde kanda gezdiği sürece herhangi bir işe yaramıyor.

Ama kan şekeri yükselince, kandaki glukoz akıllı insüline kilitlenip onu harekete geçiriyor. Doktor Chou "Amacım diyabet hastalarının hayatını kolaylaştırmak" diyor.

Diyabet türleri

Şeker ya da diyabet hastalığı Tip 1 ve Tip 2 diye ikiye ayrılıyor. Tüm şeker hastalarının yüzde 10'unu oluşturan Tip 1'de vücudun bağışıklık sistemi insülin üreten hücrelere saldırıp imha ediyor.

Tip 2'de ise vücut ya yeterli insülin üretemiyor ya da insülini kullanamıyor. Tip 2 diyabet iseniz, insülin iğnesine gerek kalmadan sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersiz ile kan şekerinizi kontrol altında tutabiliyorsunuz.

Ama Tip 1 hastalar sürekli insülin iğnesine bağlı yaşıyor.