Sele karşı alınacak tedbirler
ANKARA (İHA) - Dere yataklarının gecekondulaşma bölgesi haline gelmesi, doldurulması veya nehir yataklarının değiştirilmesi sonucu oluşan sellerin her yıl büyük mal ve can kaybına sebep olduğu bildirildi.
İHA muhabirinin derlediği bilgilere göre, kar erimesi veya şiddetli yağış sonucu meydana gelen sel, zaman zaman ciddi can ve mal kaybına yol açabiliyor. Bunun sebepleri arasında, insanların çevreye zarar vermesi veya tabiat şartlarını dikkate almaması da sayılabilir. Türkiye'de sadece 1995 yılında 3 bölgede görülen sel 160 kişinin ölümüne sebep oldu. Can kaybına sebep olmayan seller de her yıl milyarlarca liralık ekonomik kayba yol açıyor. Bu sebeple, gelişmiş ülkeler, sel riskini en aza indirmek için erken uyarı sistemleri geliştirerek özellikle can kaybını en aza indirme yolunda önemli adımlar attılar.
SELİN OLUŞMASI Sel, en çok, kuvvetli ve uzun süreli yağış sonucu oluşur. Sel, kar erimesinin ardından oluşan kuvvetli akışlar veya drenaj kanallarının tıkanması sebebiyle de meydana gelebilir. Dağlık bölgelerde ise sel, kar erimesi veya yağışla birleşen kar suyundan meydana gelir. Çok nadir de olsa barajların çökmesi ve taşmasından kaynaklanan sele de rastlanılmaktadır. Engellenemez tabiat olayı sele en çok, nehir yataklarından taşmalar sonucu rastlanır. Nehir yataklarına gelen suyun sele dönüşmesine, yatakların amacı dışında kullanılması da yol açar. Çarpık kentleşme sonucu dere yataklarının gecekondulaşma bölgesi haline gelmesi, ağaçlandırılması, doldurulması veya nehir yataklarının değiştirilmesi sonucu oluşan seller her yıl Türkiye'de büyük mal ve can kaybına sebep oluyor.
SELE KARŞI PRATİK TEDBİRLER Uzmanlar, ani bir sel sırasında, evin dışında bulunuluyorsa hemen yüksek bir yere çıkılması, su yatağı veya çukur bölgelerin hemen terkedilmesi gerektiğini bildirdi. Uzmanların diğer tavsiyeleri ise şöyle: "Suda karşıdan karşıya geçmeye çalışmayın. Sel sırasında arabada bulunuyorsanız, asla su ile kaplı yoldan gitmeye çalışmayın. Ani sellerin meydana getirdiği ölümlerin yarısı araba ile ilişkili olduğundan, asla sel sularının bulunduğu bölgelerde araba kullanmayın. Arabada herhangi bir arıza oluştuysa hemen arabayı terk ederek yüksek yere çıkın. Yolları dolduran sular eğer yarım metre yüksekliğe ulaşmışsa, arabanızı sürükleyebilir."
GENEL TEDBİRLER
Uzmanlar, sele karşı alınacak genel tedbirleri şöyle sıralıyor: "Her tip meteorolojik afet için bir erken uyarı birimi oluşturulmalı. Günümüzde yağış alanları ve yağış yoğunluklarının belirlenmesinde oldukça etkili biçimde kullanılan Doppler radar sistemleri ve uydu dataları ile çalışan erken uyarı birimlerinden yararlanılmalı. İl ve ilçelerde bu uyarı birimi ile koordineli olarak çalışacak kurtarma birimleri oluşturulmalı. Bölge radyoları, herhangi bir tehlike anında halkı bilgilendirerek, uygulayacakları yöntemler konusunda uyarıda bulunmalı. Sel öngörüsü için özenli istatistiki çalışmalar yapılmalı. Belediyeler, dere ve nehir yataklarına yerleşimin önlenmesi konusunda titizlik göstermeli. Buralarda yerleşimin önlenmesinin yanısıra oluşacak engeller düzenli olarak temizlenmeli. Dere ve nehirlerin denizle birleştiği kanallar düzenli olarak temizlenerek açık tutulmalı."
