Sese Göre Saz Yapıyor

Kişinin ses ve vücut fiziğine göre el emeğiyle imal edilen, Oltu taşı tozu ve sedefle kaplanan sazlar, 4 bin liraya kadar alıcı buluyor. Kentte 20 yıldır el yapımı saz imal eden Kenan Topal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ortaokula başladığı ilk yılda bir zayıfla sınıfta kaldığını, okuyamayacağına karar verip 11 yaşında babasının saz imalatı yapılan atölyesinde mesleğe çırak olarak başladığını söyledi. Baba mesleği olan el yapımı saz imalatı işini 20 yıldır 3 ağabeyi ile yaptığını ifade eden Topal, "İmal ettiğimiz bağlamalarımız öncelikle kişiye özeldir. Örneğin, sazın sapının boyu ve teknesinin boyutunu siparişi veren müşterinin fiziksel ölçülerine göre imal ediyoruz" dedi. Kişinin vücut fiziğine göre belirlenen sazın boyutunun ardından kişinin okuduğu ses tonuna göre kapak tespit ettiklerini vurgulayan Topal, şöyle devam etti: "Bize el yapımı saz imalatı siparişi veren müşterimizin ses tonunu tespit ediyoruz. Bu sırada müşterimizin sesi bas mıdır, tiz midir onu belirlerken de ona bir kuple şarkı okutuyoruz. Tespit edilen sese göre sazın kapağını buluyoruz. Kapağı seçerken de damar yapısına çok dikkat ediyoruz. Çünkü sesi ortaya çıkaran damar aralıkları çok önemli. Tabii ki kapağın yerleştirilmesi de bir o kadar önemli. Kişinin sesinin çok iyi belirlenmesi gerekiyor. Çünkü, kişinin ses ve fiziksel yapısını göz önüne alarak bir bağlama yapıyoruz." Bağlamanın yapım aşamasında klavyesinin icracının eline çok iyi oturmasına dikkat edilmesi gerektiğini belirten Topal, "O çok önemli bir faktör, tel seviyesinin oldukça düşük ve rahat olması ve icracıyı yormaması gerekiyor. Bu amaçla yapım aşamasında müşterimizi eski terzi ustalarımız gibi biz de müşterimizi bağlamanın gövdesi ortaya çıktıktan sonra provaya çağırıp bağlamamızın belirlenen ölçülere uyup uymadığını tespit ediyoruz. Eğer gövde ve sapta yontulma gerekiyorsa biraz daha yontup kişinin eline daha yatkın bir şekle getirip sazımızı müşterimize teslim ediyoruz" şeklinde konuştu. El yapımı bağlamayı imal ederken hemen hemen tüm malzemenin en kalitelisi olmasına özen gösterdiklerini anlatan Topal, şunları kaydetti: "Sazımızı imal ederken tüm ustalarımız gibi kapağın ve sapların en iyisini seçiyoruz. Sazımızın ham halini uzun süre fırında kurutuyoruz. Tamamen el emeği, göz nuru bir ortamda imal edilen sazlarımızın fiyatları oldukça yükseliyor. Fabrikalarda imal edilen sazlar, tabi ki daha ucuz. Ancak kişinin sesine ve fiziksel ölçüleriyle özel bazı süslemelerine göre yapıldığı zaman sazımızın fiyatı astronomik rakamlara çıkabiliyor. Bu ölçütlerde bir saz 600-700 liradan başlar, 3-4 bin liraya kadar çıkabiliyor. Erzurum yöresine ait Oltu taşının tozuyla ve etrafı da lazerle kesilen sedefle işlenmiş bir elektro sazının fiyatı 3-4 bin lirayı bulabiliyor." Saz üzerine yapılacak işlemelerin kişinin tamamen zevkine ve isteğine göre yapıldığına dikkati çeken Topal, sazın üzerine yapılacak işlemelerin sazın sesine, yapımına ve çalınmasına engel teşkil etmeyecek şekilde yapılmasının çok önemli olduğunu belirtti. Aksi halde sazdan istenen seviyede bir verim alınamayacağını dile getiren Topal, bu özelliklerdeki sazdan ayda 4-5 tane yapabildiğini sözlerine ekledi.