Sesteş kelimeler nelerdir, sesteş ne demek? Sesteş sözcüklere örnekler ve kısa konu anlatımı

Türkçe eş anlamlılık, zıt anlamlılık, çok anlamlılık ve sesteşlik bakımından oldukça katmanlı bir yapıya sahiptir. Sözcük bakımından zengin olmasının yol açtığı bir durum olarak karşımıza sesteş kelimeler çıkabilir. Sesteş kelimeler dilimizde çok sık kullanılan kelimeler olmakla birlikte bu kelimelerin tam anlamıyla bilinmemesi çoğunlukla anlatım bozukluğuna ve hatta yanlış anlaşılmalara yol açabilir.

Sesteş kelime ne demek?

Sesteş kelimeler ya da sesteşlik temel olarak söylenişleri aynı ancak anlamı ve kökleri farklı olan kelimeler olarak açıklanabilir. Sesteş kelimeler aynı zamanda eş adlı, eş sesli ya da homonim olarak ifade edilir. Günlük konuşma dilinde genellikle sesteş ifadesi kullanılsa da akademik dilde homonim kelimesi ön plana çıkar.

Dilimizde pek çok kelimenin sesteşi olduğunu görebiliriz. Bunun temel sebebi hem kelimelerin söylenir bakımından birbirlerine benzemesi hem de farklı dillerden alıntılanan kelimelerin olmasıdır. Sesteş kelimeler farklı kökenlere sahip olabilir ya da ikisi de Türkçe kökenli olabilir. Sesteş kelimeleri ayırt ederken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar bulunur.

Sesteş kelimeler nedir?

Eş sesli sesteş kelimeler tam olarak söyleniş ve yazılış bakımından birbirinin aynısıdır. Dikkat edilmesi gereken nokta uzun seslerdir yani düzeltme işareti (şapka) olan ifadelerdir. Örneğin hâlâ ve hala kelimesi sesteş olarak düşünülse de bu kelimelerin yazımları birbirinden farklıdır. /a/ sesinin ve /â/ sesinin değerleri ve söyleniş biçimleri, tonları farklıdır. Birbirine benzeseler de harfler farklı olduğu için bu iki kelime sesteş değildir. Bir diğer dikkat edilmesi gereken husus da kelimelerin sesteş olabilesi için her iki kelimenin de temel anlamda kullanılması gerekir. Yani iki kelime de temel anlamda olması gerekir. Bu durumu şu şekilde örnekleyebiliriz:

• Kitabın yüzü o kadar kirlenmişti ki yazarın adını bile okuyamadım.
• Sabahları lütfen yüzünü yıka artık.

Bu iki cümlede kullanılan yüz kelimesi sesteş kelimeler değildir. Bu iki cümlede de yer alan yüz kelimesi aynıdır fakat yüz kelimesinin farklı anlamları kullanılarak oluşturulmuş cümlelerdir. Yani burada sesteşlik değil çok anlamlılık durumu söz konusudur. Sesteş sözcüklere örnekler vermek gerekirse:

• Sen hangi yüzle utanmadan onu yüz kere ararsın?

Yukarıdaki cümlede kullanılan yüz kelimeleri sesteştir. İlk yüz kelimesi surat anlamında kullanılırken diğer yüz kelimesi sayı anlamındaki yüzdür. Bu iki kelime farklı kelimeler oldukları için sesteş kelimedir.

Sesteş sözcük örnekleri

Sesteşlik konusu her ne kadar kolay gibi gözükse de bazı kuralların bilinmemesi nedeniyle konu karıştırılabilir. Sesteş sözcüklere örnekler vermek gerekirse:

• At
• Kurt
• Yüz
• Ay
• Sal
• Dil

Sesteş kelimelerle ilgili örnek cümleler vermek gerekirse:

• Bahar geldiği gibi bağa gidiyoruz.
• Ayakkabılarının bağı çözülünce yolda yürürken düştü.
• Kır saçlı yaşlı bir amca bizden torbaları taşımamız için yardım etmemizi istemişti.
• Eve bir kucak dolusu kır çiçeğiyle gelmişti.
• At binmek en büyük hobisiydi.
• Kimya sınavında At sembolünün ne olduğunu yazamadığı için hocası puan kırmış.
• Kurtlar şehre inince insanlar tedirgin olmaya başlamıştı.
• Elmaların hepsi kurtlanmış.