GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Kliniğinde görevli bilim adamları Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Şen, Yrd. Doç. Dr. Ali Sizlan, Yrd. Doç. Dr. Ömer Yanarateş, Uzman Dr. Mustafa Kul, Dr. Emre Kılıç, Doç. Dr. Sezai Özkan ve Prof. Dr. Güner Dağlı ''Müzik Terapisinin Postoperatif Sezaryen Ağrısına Etkisi'' konulu araştırma yaptı.
TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2009 yılı son sayısında da yayınlanan araştırmaya, GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesinde yaşları 20-40 arasında genel anestezi altında sezaryen planlanan 100 hasta dahil edildi.
50'şer kişilik iki gruba ayrılan hastalardan birinci gruptakilere, cerrahiden 1 saat önce kulaklıkla müzik dinletildi. İkinci grupta olanlara ise cerrahi öncesi müzik dinletilmedi.
Tüm hastalara standart anestezi tekniğinin uygulandığı araştırmanın sonucunda, sezaryen ameliyatı öncesi hastaların müzik dinlemesinin ''herhangi bir yan etkisi olmayan, ucuz bir yöntem olarak'' hastaların ameliyat sonrası ağrılarını ve alacağı birçok yan etkiye sahip ağrı kesici ilaç miktarlarını azalttığı belirlendi.
Ameliyatların, hastalar için özellikle ameliyat öncesi önemli bir stres nedeni olduğu ifade edilen araştırmada, bu stresi önlemek için ameliyat öncesi hastalara bazı ilaçlar uygulandığı, bu ilaçların hastaları sakinleştirerek kaygılarını ve streslerini azalttığı bildirildi.
Ancak sezaryen olacak kadınlara, bebeğe vereceği zarardan dolayı bu ilaçlardan uygulanamadığı, çünkü yapılacak her ilacın gebeden bebeğine ulaşarak bebekte istenmeyen etkilere neden olabildiği vurgulandı.
Ameliyatlardan sonra ameliyattaki kesi ve doku bütünlüğünün bozulması sonucu ''akut ağrı'' olarak tarif edilen ağrı oluştuğu vurgulanan araştırmada, şunlar kaydedildi:
''Akut ağrıda ilk 24 saat önemli ve hastalar için zor geçen bir dönemdir. Bu dönemde hastaların ağrısını gidermek için günlük hayatta kullanılmayan birçok yan etkiye sahip çok güçlü ağrı kesiciler kullanılır.
Bu çalışmada planlı olarak sezaryen ameliyatı olacak hastalara ameliyattan hemen önceki 1 saat boyunca müzik dinletilerek hastaların ameliyat sonrası ağrısına ve kullandığı ağrı kesicilere etkisi incelenmiştir.''
Hastalar müzikleri kendileri seçti
Hastaların dinleyecekleri müzik çeşidini kendilerinin belirlediği araştırmada, hastaların geniş arşivden hangi şarkıyı veya hangi şarkıcıları dinlemek istiyorsa seçtikleri, ameliyattan önceki 1 saat boyunca bir MP3 vasıtasıyla bu müzikleri dinledikleri belirtildi.
Ameliyat boyunca gruplar arası eşitliği bozmasın diye tüm hastalara aynı anestezi tekniği ve aynı aneztezik ilaçların uygulandığı araştırmada, yeni doğan bebeklerin iyilik durumunun, yani sağlık durumunu gösteren bir değer olan ve tıpta rutin olarak kullanılan APGAR skorunun, ameliyat sırasında bebeğin doğumu gerçekleştiğinde çocuk hastalıkları doktorunca değerlendirildiği, bu değerlerin kayıt edildiği bildirildi.
Hasta kontrollü ağrı pompasının, özellikle ameliyattan sonra kullanılan, doktorlar tarafından ayarlanan miktarda ağrı kesiciyi hastalara sürekli verebilen ve buna ilaveten hastalar ağrı hissettiklerinde ellerindeki butona basarak önceden belirlenmiş dozda ağrı kesici ilacın yapılmasını sağlayan cihaz olduğu, ameliyat sonrası tüm hastalara bu pompanın takıldığı ve gruplar arası eşitliği bozmasın diye aynı ağrı kesici ilaç kullanıldığı kaydedildi.
Nasıl bir çalışma yapıldı?
Çalışmada 24 saat boyunca hastaların her 4 saatte bir ziyaret edilerek ağrı düzeylerinin (VAS olarak adlandırılan bir ağrı düzeyi belirleyici skala ile) ve ağrı pompasından kullandıkları ağrı kesici miktarının kaydedildiği ve tüm hastalara bir skala yardımıyla memnuniyet derecelerinin sorulduğu bildirildi.
Çalışma sonucu ameliyat öncesi müzik dinletilen grupta yenidoğan bebeklerin APGAR skorlarının müzik dinletilmeyen gruba oranla daha iyi bulunduğunun tespit edildiği araştırmanın sonuçlarıyla ilgili şu saptamalarda bulunuldu:
'Yani müzik grubundaki bebeklerin doğduklarındaki sağlık durumu daha iyiydi. Ve bu dünya tıp literatüründe bir ilk olma özelliğine sahip veridir. Müzik dinletilen grupta ameliyat sonrası 24 saat boyuca VAS ağrı skoru ile ölçülen hastaların ağrı düzeyleri müzik dinlemeyen gruba göre daha azdı. Hasta kontrollü ağrı pompasıyla hastaların kullandıkları birçok yan etkiye sahip olan ağrı kesici ilaç miktarı da müzik grubunda daha azdı. Müzik grubundaki hastaların memnuniyet düzeyleri diğer gruba oranla daha yüksekti.'