Şişmanlık bulaşıcı hastalık gibi yayılıyor

Obezite, yani şişmanlık bulaşıcı bir hastalık gibi tüm dünyaya hızla yayılıyor. Üstelik bu "salgın" sadece gelişmiş ülkeleri değil, az gelişmiş olanları da ilgilendiriyor. Çevremize şöyle bir bakarsak bizde de obez insanların sayısının her geçen gün arttığını rahatlıkla görebiliriz. Asıl ürkütücü olan ise, obezitenin erişkinler dışında küçük çocuk ve gençleri de pençesine almış olması. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, şişmanlığı Mynet okurları için yazdı

İstatistiklere göre, Amerika' da yaşayanların %20' den fazlası obezite sınırlarını aşmış durumda. Bizim de içine girmeye çabaladığımız Almanya, İngiltere, Polonya... gibi Avrupa Topluluğuna dahil ülkelerde ise nüfusun %15'den fazlası şişman. Ataları "Bir gram et bin ayıp örter'' diyen bir milleti, "Bir gram et başınıza bin dert açar'' sözünü düstur edinmiş bir topluluğa nasıl kabul ederler, siz karar verin.

KİME OBEZ DENİR?

Şişmanlık veya diğer ismiyle obezite vücudumuzda normalden fazla yağ birikmesi olarak tanımlanabilir. Vücut yağı normal erkeklerde ağırlığın %15-18' ini, kadınlarda ise % 20-25' ini oluşturur. Buradan da anlaşılabileceği gibi kadınlar erkeklere göre daha "yağlıdır.'' Bu oran erkeklerde % 25'i, kadınlarda %35'i geçerse obezite ortaya çıkar.

İnsanların şişman olup olmadıklarına sadece kilolarına bakarak değil "Vücut Kitle İndeksi'' (VKİ) denilen değer hesaplanarak karar verilir. Eğer, VKİ 30'dan fazla ise bu sizin obez olduğunuzu ve pek çok hastalığın sizi beklediğini gösterir.

Boyunu ve kilosunu bilen herkes VKİ değerini aşağıdaki formüle göre kolayca hesaplayabilir. VKİ, kilonuzun boyunuzun karesine bölünmesiyle elde edilir: VKİ= Kilonuz/boyunuzun karesi.

Diyelim ki, 74 kilosunuz, boyunuz da 1.66 metre. Buna göre, VKİ' nizin =26.85 olduğu ortaya çıkar. Böyle bir kişi "fazla kilolu'' olarak kabul edilir.

VKİ'nin değerlendirilmesi:

-20'den küçükse: Zayıf

-20-25 arası: Normal

-25-30 arası: Fazla kilolu

-30-40 arası: Şişman(obez)

-40'dan fazla: Aşırı derecede şişman (aşırı obez).

Bu tabloya göre sağlıklı olabilmek için VKİ değerinizin 25' in altında

olması gerekiyor. Çünkü, şişmanlık artık yalnızca bir estetik sorun değil, sağlığımız için ciddi bir tehdit olarak kabul ediliyor. Obezite, başta kalp ve damar hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, kanserler... olmak üzere pek çok hastalığa davetiye çıkarıyor. Eklem hastalıkları, bel fıtığı, hormonal bozukluklar, adet düzensizlikleri, depresyon, astım...da şişmanlarda daha fazla görülen hastalıklardan bazıları.

Ancak, bu hastalıkların özellikle de kalp ve damarla ilgili olanların ortaya çıkmasında VKİ değerinden başka, vücut tipi, yani yağın vücutta biriktiği yerler de çok önemli.

ŞİŞMANLIĞIN ÇEŞİTLERİ

Şişmanlığın yağın vücutta daha çok toplandığı bölgelere göre başlıca iki türü var. Bunlardan yağın özellikle karında ve iç organlarda biriktiği "elma tipi şişmanlık'' sağlık açısından daha tehlikeli, çünkü kalp ve damar hastalıklarına, diyabete yakalanma riski bunlarda çok yüksek. Bu tip şişmanlık özellikle erkeklerde görülüyor ve mutlaka tedavi edilmesi gerekiyor.

Buna karşılık daha ziyade kadınlarda rastlanan "armut tipi şişmanlık''ta yağ daha çok uyluk veya kalçalarda toplanıyor. Bu tip şişmanlığın kalp ve damarları olumsuz etkileme şansı ise daha az, hatta araştırmalara bakılacak olursa kalçaları geniş olan kadınlar daha uzun bile yaşıyorlar. Çünkü, kalçalarda toplanan yağ doğal olarak 'adinopektin'' ismi verilen bir madde içeriyor. İltihap önleyici etkileri olan adinopektinin damar sertliğini önleyici özellikleri kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyor.

Bu iki tür şişmanlığın ayırt edilmesi için göbek hizasından bel çevresi ölçülüyor. Bel çevresinin erkeklerde 102 cm' den, kadınlarda ise 88 cm' den fazla olması alarm zillerinin çaldığını gösteriyor.

Yazı: ahmetrasimk@mynet.com

Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta'nın diğer yazılarını okumak için tıklayın

Doktorların sağlık yazıları için tıklayın