Son dakika haberine göre Rusya ve Ukrayna arasında gerilim tırmanıyor. Kriz her geçen gün biraz daha büyürken ABD Dışişleri Bakanlığından Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilimle ilgili bir açıklama geldi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, Rusya’ya derhal gerilimi düşürme ve Ukrayna sınırlarındaki askeri yığınağını geri çekme çağrısında bulundu. Öte yandan Blinken, Lavrov'a ABD'nin Rusya ile kapsamlı görüşmelere hazır olduğunu aktardı.
ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, görüşmenin Washington yönetiminin Rusya'nın güvenlik tekliflerine verdiği yazılı yanıta müteakip yapıldığı kaydedildi.
Açıklamada, "Blinken, ABD'nin ortaklarımız ve müttefiklerimizle tam koordinasyon içinde, ikili ya da müttefik ve ortaklarla birlikte Rusya ile karşılıklı güvenlik endişeleri konusunda görüş alışverişi sürdürmek için istekli olduğunu vurguladı." denildi.
Blinken'ın Ukrayna'nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne bağlılığını ifade ettiği kaydedilen açıklamada, ABD tarafının tüm ülkelerin kendi dış politikalarını ve ittifaklarını belirleme hakkını sahip olduğunu yinelediği kaydedildi.
Açıklamada, "Blinken, Rusya'dan derhal gerilimi düşürmesini ve Ukrayna sınırlarından asker ve teçhizatın geri çekmesini istedi. Ukrayna'nın daha fazla işgal edilmesinin hızlı ve ciddi sonuçları olacağını vurguladı ve Rusya'yı diplomatik bir yol izlemeye çağırdı." ifadelerine yer verildi.
Lavrov da görüşmeye ilişkin yaptığı açıklamada, güvenliğin başka devletlerin güvenliği pahasına güçlendirilmemesi gerektiğini vurgulayarak, “ABD ve NATO’nun bu konuda aşırı derecede olumsuz tavır sergilediğini görüyoruz.” dedi.
Bazı NATO ülkelerinin de güvenliğin bölünmezliği ile ilgili pozisyonundan endişe duyduklarını dile getiren Lavrov, "Batılı meslektaşlarımız, Avrupa-Atlantik bölgesinde üzerinde anlaşmaya varılan uluslararası hukukun temel ilkesini görmezden geliyorlar." diye konuştu.
Bu nedenle, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ülkelerine Rusya’nın güvenlik konusundaki pozisyonu ile ilgili mektup gönderdiklerine dikkati çeken Lavrov, şunları kaydetti:
“Blinken’e de bugün bu konunun görmezden gelinmesine müsaade etmeyeceğimizi teyit ettim. Batı'nın neden yükümlülüklerini yerine getirmek istemediğini veya kendi lehine seçici olarak yerine getirmek istediğini dürüstçe açıklamasında ısrar edeceğiz. Blinken, burada istişare etmek için unsurların olduğu fikrine katıldı. İşlerin ne şekilde yürüyeceğini göreceğiz.”
Lavrov, ABD ve NATO’dan gelen yanıtların analiz edilmesi konusunda çalışmaları tamamladıklarını ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e bu konuda rapor ileteceklerini dile getirdi.
Diğer yandan Rusya lideri Putin de çeşitli açıklamalarda bulundu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Macaristan Başbakanı Victor Orban ile gerçekleştirdiği basın toplantısında, "Rusya’nın güvenlik talepleri Batı tarafından görmezden gelindi" dedi.
Putin'in açıklamalarından satır başları şu şekilde:
(ABD’nin güvenlik garantilerine yanıtında) Rusya’nın ana endişelerinin göz ardı edildiği görülüyor. Batı'nın güvenlik garantileriyle ilgili tekliflere yanıtında, Rusya açısından üç kilit unsuru göremiyoruz. NATO, ülkelerin seçme özgürlüğüne işaret ediyor ancak birinin güvenliğini, bir diğeri pahasına güçlendiremezsiniz. (Rusya’nın ABD'ye yanıtı) Kolay olmayacak ama bir karar alacağız. Bugün nasıl bir yanıt olacağını söylemeye hazır değilim.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Rusya'nın Ukrayna'yı daha fazla işgalinin "siyasi ve insani felaket" olacağını belirterek Rusya'nın geri adım atması ve bir diplomasi yolu seçmesinin hayati önem taşıdığını bildirdi.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile resmi temasları kapsamında başkent Kiev'de bulunan Johnson, görüşmelerinin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
Johnson, acımasız bir gerçekle yüzleşmek zorunda olduklarını belirterek "Bugün 100 binden fazla Rus askeri, belki de ömrümüzde Ukrayna'ya karşı düşmanlığın en büyük göstergesi olarak sınırınızda toplanıyor ve bu potansiyel konuşlandırma, Rusya'nın 2014'te Kırım'ı işgal etmek için gönderdiği 30 bin askeri gölgede bırakıyor." dedi.
O tarihten bu yana 13 bin Ukraynalının öldürüldüğünü ve Ukrayna'nın neredeyse 10 yıllık bir savaşın içine sürüklendiğini vurgulayan Johnson, Rusya'nın Ukrayna'yı daha fazla işgalinin "siyasi ve insani felaket" olacağı değerlendirmesinde bulundu.
Johnson, "Bence bu Rusya için de dünya için de askeri bir felaket de olur." ifadesini kullandı.
İngiliz hükümetinin bugün açıkladığı "Ukrayna'nın Rus enerji kaynaklarına bağımlılığını azaltmaya destek amacıyla 88 milyon sterlinlik yeni finansman desteği"ne atıfta bulunan Johnson, bunun, Ukrayna'da iyi yönetişimi ve enerji bağımsızlığını destekleyeceğini söyledi.
Boris Johnson, "Diğer ülkelerin yanı sıra Rusya'nın Ukrayna topraklarına girdiği anda yürürlüğe girecek bir yaptırım paketi ve diğer önlemleri de hazırlıyoruz." diye konuştu.
Bu adımın, İngiltere'nin, Rus saldırganlığı karşısında her zaman Ukrayna'nın egemenliğini savunacağının işareti olduğuna dikkati çeken Johnson, "Rusya'nın geri adım atması ve bir diplomasi yolu seçmesi hayati önem taşıyor ve bunun hala mümkün olduğuna inanıyorum." dedi.
Johnson, İngiltere'nin, Ukrayna'nın sağlam ve kalıcı bir müttefiki olduğunun da altını çizdi.
Ukrayna sınırında yaşananlar konusunda İngiltere'de büyük endişe olduğunu dile getiren Johnson, "Putin'in çatışma yolundan geri adım atmasını ve diyalog içinde olmamızı ümit ediyorum. İngiltere'nin ortaya koymaya niyetli olduğu şey bu ve bu yüzden bugün buradayım." diye konuştu.
Boris Johnson, Ukrayna sınırındaki Rus birliklerinin "açık ve mevcut tehlike" olduğuna işaret ederek Rusya Devlet Başkanı Putin'i, Avrupa'nın güvenlik haritasını yeniden çizmeye çalışmakla suçladı.
Johnson, Rus halkının, bir işgal olması durumunda Ukraynalıların "şiddetli ve kanlı bir direniş göstereceğini" bilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
Avrupa Birliği (AB), ABD, NATO ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) yetkililerinin Rusya konusunda dörtlü telefon görüşmesi yaptığı, görüşmede Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un dün gönderdiği mektuba verilecek karşılığın görüşüldüğü bildirildi.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'in ofisinden yapılan açıklamaya göre, dörtlü telefon görüşmesi Borrell, ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve AGİT dönem başkanı Polonya adına Dışişleri Bakanı Zbigniew Rau arasında yapıldı.
Görüşmede, "Rusya'nın Ukrayna içinde ve çevresindeki askeri yığınağı, Lavrov'un 31 Ocak tarihli mektubu da dahil olmak üzere Moskova'nın Avrupa güvenliğinin yeniden düzenlenmesi hakkındaki talepleriyle ilgili gelişmeler ve diplomatik faaliyetlerin" ele alındığı belirtildi.
Açıklamada, "Verilecek cevaplar hazırlanırken Borrell, Blinken, Stoltenberg ve Rau, Avrupa güvenlik mimarisinin temel ilkelerini korumaya yönelik ihtiyacı teyit etmiştir." denildi. Görüşmede, bu tür tartışmalarda doğru platform olarak AGİT'in önemine vurgu yapıldığı kaydedildi.
Rusya, aralıkta ABD ve NATO'ya gönderdiği Avrupa'da güvenlik garantileri konulu anlaşma teklifinde, NATO'nun doğuya genişlemesinden vazgeçilmesini ve NATO'nun Doğu Avrupa'dan kuvvetlerini çekmesini içeren önerilerde bulunmuştu. NATO ve ABD'den verilen yanıtta, NATO'nun açık kapı politikasının devam edeceği, silahların kontrolü ve silahsızlanma gibi konularda müzakerelere hazır olunduğu belirtilmişti. Amerikan basınında dün çıkan haberlerde de ABD yönetiminin 31 Ocak'ta Rusya'dan bir mektup aldığı ifade edilmiş, ABD Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin mektubun içeriği hakkında yorum yapmadığı bildirilmişti.
Rusya'nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia, Ukrayna-Rusya krizinde Moskova'ya yaptırım uygulanması durumunda ABD ve Avrupa Birliği'ne karşılık vereceklerini söyledi. Rusya, BM Güvenlik Konseyi şubat ayı dönem başkanlığını devraldı.
Rusya'nın BM Büyükelçisi Nebenzia, BM Genel Merkezi'nde düzenlediği basın toplantısında, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etme niyetinin olmadığını belirtti. Ukrayna'yı ise Minsk Antlaşması'nı yerine getirmemekle suçlayan Nebenzia, AA muhabirinin ABD ve Avrupa Birliği'nin Rusya'ya yaptırım uygulaması durumunda Moskova'nın nasıl karşılık vereceği sorusuna şöyle yanıt verdi:
''Bize o kadar çok yaptırım uygulandı ki artık sayısını hatırlamıyoruz. Hiçbir şey olmadan önce yaptırımdan bahsediyorlar. Biz yaptırımlarla yaşamayı öğrendik. Umarım yapmazlar ama geri teper ve elbette karşılık veririz.'' dedi.
Nebenzia, ne tür yaptırımlarla karşılık verecekleri sorusunu ise yanıtsız bıraktı.
Rusya'nın Avrupa'ya doğal gazı kesip kesmeyeceği sorusuna da Nebenzia, ''Rusya güvenilir bir tedarikçi ve kimseyi yarı yolda bırakmadı.'' şeklinde yanıtladı. (AA/İHA/DHA)