Son plandaki itiraz noktaları
LEFKOŞA (İHA) - Kıbrıs sorununun çözümünde son dönemece girildi. Ada'daki Rumlar ve Türkler, kendi geleceklerini belirleyecek hayati karar için 24 Nisan Cumartesi günü, "Annan Planı'nı" oylayacaklar. Referandumda "Evet" kararı çıkarsa, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın hazırlayarak taraflara sunduğu planın 5. ve son versiyonu kabul edilecek ve oluşacak 'Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti', 1 Mayıs'ta Avrupa Birliği (AB) üyesi olacak.
İHA muhabirinin derlediği bilgilere göre, New York'ta başlayıp Ada'da devam eden, son şeklini İsviçre'nin Bürgenstock kasabasında alan Annan Planı, aslında iki taraf için de bazı çekinceler içeriyor. İki taraf da hem bazı kazançlar elde etti, hem de bazı tavizler verdi. İşte planın getirdikleri:
Rumlara bırakılacak topraklar, 42 aylık süreçte 6 aşamalı olarak devredilecek. Güzelyurt bölgesinin büyük kısmı Rumlara bırakılıyor. Türk tarafındaki yüzde 36'lık toprak yüzde 29'a düşürülüyor. Böylece yaklaşık 50 bin kişi yer değiştirmek zorunda kalacak. Kuzeydeki 65 köy Rumlara bırakılacak ve yaklaşık 50 bin Türk yer değiştirecek. Türk kurucu devletine yerleşecek Rum sayısı 19 yıla kadar, Türk nüfusun yüzde 18'ini aşamayacak. Yunanistan ve Türkiyelilerin oranı yüzde 5 olacak, 19 yıl sonra ya da Türkiye birlik üyesi olduğunda bu sınırlama kaldırılacak. Rumların kuzeydeki evlerine dönmeleri konusundaki 5 yıllık moratoryum korunacak. Rumların bu noktada itirazları bulunuyor.
Kıbrıs'taki mal-mülk sorunlarıyla ilgili olarak Türkiye aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde dava açılamayacak, açılan davalar da dondurulacak. Türk devletinin ayrı hükümeti, ayrı parlamentosu ve ayrı mahkemeleri olacak.
Birleşik Kıbrıs Senatosu'nda 24 Türk-24 Rum olacak. Türk kurucu devletinin senatörleri sadece Kıbrıslı Türkler tarafından seçilecek. 'Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti', AB'ye girdikten sonra, devleti, birlik nezdinde Türk ve Rum iki başkan birlikte temsil edecek.
Türkiye'nin garantörlük durumu devam edecek. Ada'da 2011 yılına kadar 6'şar bin Türk ve Yunan askeri bulundurulabilecek. Ancak Yunan tarafı, bu sayının 2'şer bine inmesini istiyor. 2018'e kadar 3'er bin Türk ve Yunan askeri Ada'da kalacak. Bu tarihten sonra 1960 anlaşmalarındaki gibi sembolik olarak Yunan askerlerinin sayısı 900, Türk askerlerinin sayısı 650 olacak. Türkiye'nin bu tarihten önce Avrupa Birliği üyesi olması halinde asker sayısı daha önce azalacak.
Federal hükümet 3 Türk, 3 Rum bakandan oluşacak. Avrupa Parlamentosu'nda 4 Rum, 2 Türk milletvekili olacak. Rum tarafının itirazına rağmen, Türkiye kökenli Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları referandumda oy kullanabilecek. Başkanlık Konseyi'nde 6 Rum, 3 Türk bulunacak. Başkanlık süresi Rumlar için 40, Türkler için 20 ay olacak. Kararlar için en az bir Türk üyenin de onayı gerekecek. Türk kurucu devleti, Türkiye ile belge ve anlaşmalar imzalayabilecek. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Merkez Başkanı yabancı olacak. Türkiye bu maddeye hala itiraz ediyor.
