Sözleşmede ilerleme yok
CENEVRE (İHA) - İsviçre'nin Cenevre şehrinde yapılan 'Biyolojik Silahlar Sözleşmesi İzleme Konferansı' sona erdi. Konferansa katılan 146 ülke ortak bir metinde uzlaşma sağladı. Buna göre, sözleşmeyi imzalayan ülkeler, 2006 yılındaki izleme konferansına kadar her yıl biraraya gelecek. Toplantılarda, biyolojik silahların ulusal kontrolü için tedbirler alınması veya bilim adamlarının çalışma kuralları gibi konular ele alınacak.
Gözlemciler ise, Biyolojik Silahlar Sözleşmesi İzleme Konferansı'nda, asgari uzlaşma dışında bir başarı sağlanamadığını öne sürüyor. Aslında Biyolojik Silahların Yayılmasını Önleme Sözleşmesi'nin, başlangıcından itibaren eksikliklere sahip olduğunu ileri süren gözlemciler, 30 yıldır bu konuda müzakereler yapılmasına rağmen, sözleşmeyi imzalayan ülkelerin sözleşmeye uyup uymadıklarını kontrol edecek bir mekanizma sağlanamadığına dikkat çekiyor.
Gözlemciler, 1990'lı yıllarda Körfez Savaşı yüzünden sözleşmenin yeniden gözden geçirilmesine karar verildiğini hatırlatarak, oluşturulan bir çalışma grubunun, ülkelerde bağımsız kontroller yapılmasının da yer aldığı bir dizi öneri hazırladığını, ancak Amerika Birleşik Devletleri'nin, bu önerileri geçen yıl reddettiğini ve sözleşmenin güçlendirilmesi çabalarının da asgari uzlaşmayla sınırlı kaldığını bildiriyor.
"HİÇ YOKTAN İYİ" Bu arada, konferansı eleştiren sivil toplum örgütleri, sözleşmeye imza koyan ülkelerin yılda bir kez görüşecek olmalarından ise memnun. Bu organizasyonlardan biri olan Arms Control (Silah Denetimi) örgütünden Oliver Meier, "Biyolojik Silahlar Konferansı'ndaki bu uzlaşmanın hiç yoktan iyi olduğunu söylemek gerekiyor. Bu, tek başına bile bir başarı. Amerika Birleşik Devletleri, bunu iki ay öncesinde istemiyordu" diye konuşuyor.
Meier, her yıl yapılacak toplantıda gündeme gelecek konuların, aslında en önemli konular olmadığını vurgulayarak, endişesini şu ifadelerle ortaya koyuyor. "Bence bugün çok önemli iki tehdit var. Bunlardan birincisi şeffaflık ve açıklık konusunda. Bu noktada herşeyi açık biçimde ortaya serecek mekanizmalar yok. İkinci önemli sorun, öldürücü olmayan silahların geliştirilmesine konan yasağın yumuşama tehlikesi. Biyolojik Silahlar Sözleşmesi'ni imzalayan ülkeler, yıllık toplantılarda ele alınacak konular çoktan belirlendiği için, bu iki önemli konu hakkında konuşamayacaklar".
