Srebranitsa katliamı nedir, neler yaşandı? İşte korkunç soykırımın hikayesi

Temmuz ayında 21. yıl dönümünde Srebrenitsa katliamında hayatını kaybeden 8 bin 372 kişiden sadece 7 bini bulundu. Bugüne kadar toprağa verilen kurbanların sayısı 6 bin 377’ydi. Bu yıl kimliği tespit edilen 127 cenaze daha toprağa verildi.

Katliamdan bu yana hâlâ izi bulunamayan 1372 kişi var.

Bosna Hersek'in doğusundaki Srebrenitsa'da 1995 yılında meydana gelen soykırımın acısı aradan geçen 22 yıla rağmen hala taze.

En az 8 bin 372 Boşnak'ın Sırplar tarafından hunharca katledildiği soykırımın 22 yıl dönümünde Potoçari Anıt Mezarlığı'nda toplu cenaze namazı kılınacak, anma töreni düzenlenecek.

Bu yıl kimlik tespiti tamamlanan 71 soykırım kurbanının daha toprağa verileceği törenin ardından Potoçari Anıt Mezarlığı'na defnedilenlerin sayısı 6 bin 575'e yükselecek.

Bu yıl defnedilecek 71 kurbanın en genci öldürüldüğünde 15 yaşında olan Damir Suljic, en yaşlısı ise 72 yaşında olan Alija Salihovic.

Dün Visoko'dan yola çıkarak Potoçari'ye ulaşan tabutlar, bu akşam Potoçari Anıt Mezarlığı'na taşınacak.

Bosna Hersek'in "kanayan yarası" olmaya devam eden Srebrenitsa'da yarın kılınacak cenaze namazı ve anma törenine farklı ülkelerden binlerce ziyaretçi katılacak.

İKİ OĞLUNU DEFNEDECEK

Mustafa İmamovic, bu yılki törende, öldürüldüklerinde 19 ve 21 yaşlarında olan iki oğlunu toprağa verecek.

Acılı baba, oğullarının 1995'te Srebrenitsa'nın düşmesinin ardından Boşnakların kontrolündeki bölgeye ulaşmak için orman yolundan gittiğini ifade ederek, "Yola beraber çıkmıştık ancak ormanda birbirimizi kaybettik. Kardeşimi ise hala bulamadım." diye konuştu.

Soykırımın üzerinden 22 yıl geçmesine rağmen aileler hala çocuklarını, eşlerini, babalarını ve kardeşlerini toprağa vermeye devam ediyor. Srebrenitsa'nın 11 Temmuz 1995 tarihinde düşmesiyle başlayan soykırımda katledilen binden fazla kurbanın cenazesine ise hala ulaşılamadı.

YÜZLERCE MOTOSİKLETLİ SREBRENİTSA YOLUNDA

Öte yandan, soykırım kurbanlarını anmak için Avrupa'nın farklı ülkelerinden başkent Saraybosna'ya gelen yüzlerce motosikletli Srebrenitsa'ya hareket etti.

"Unutmadık, unutturmayacağız" sloganıyla düzenlenen motosiklet maratonunun Saraybosna sokaklarından geçişi, vatandaşlarca ilgi ile takip edildi.

İŞTE ACIYLA DOLU SREBRENİTSA KATLİAMI'NIN TARİHÇESİ

Yugoslavya'nın çöküşü üzerine 1992 yılında Sırpların Bosna'da başlattıkları soykırımla doğuya doğru hızla ilerledi ve nüfusunun yüzde 75'ini Müslümanların oluşturduğu 36 bin nüfuslu Srebrenitsa'yı ele geçirdi. Birkaç ay sonra Boşnaklar kasabayı geri aldı.

OCAK-MART 1993 - SIRPLAR BOŞNAKLARIN ELİNDEKİ BÖLGELERE KARŞI SALDIRIYA GEÇTİ

Srebrenitsa ve Zepa, Sırpların elindeki bölgenin oldukça içlerinde, düşman birlikler tarafından kuşatılmış bölgeler haline geldi. çevre bölgelerden kaçan Boşnakların göçü sonucu Srebrenitsa'nın nüfusu 60 bine çıktı. Su, gıda ve tıbbi malzeme kıtlığı başladı.

NİSAN 1993 - BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, SREBRENİTSA, ZEPA VE GORAZDE'Yİ ''GÜVENLİ BÖLGE'' İLAN ETTİ

BM Barış Gücü, bu bölgelere asker sevk etti ve Sırp saldırıları durdu. Ancak Srebrenitsa etrafındaki Sırp kuşatması devam etti ve sonraki 2 yıl içinde çok az sayıda insani yardım konvoyunun kasabaya girmesine izin verildi. Müslümanların elindeki silahlar BM Barış Gücü tarafından koruma gerekçesiyle toplanmıştı.

MLADİÇ’TEN ÖNCE AÇLIK ÇOKTAN CAN ALMAYA BAŞLADI

Şehre yıllar boyunca yardım malzemesi, özellikle de tuz girişi bilinçli bir şekilde engellemiştir

Bu şekilde Boşnakları güçsüz bırakıldı ve Mladiç’ten önce açlık çoktan can almaya başladı.

9 TEMMUZ 1995 - KARACİÇ, SREBRENİTSA'NIN ALINMASI EMRİNİ VERDİ

Sırplar kasabayı ele geçirmek için ''Krivaya 95'' operasyonunu başlattı. Srebrenitsa'yı kuşatan Sırplar, BM barış gücündeki Hollanda askerlerinin gözetleme mevzilerine saldırdı ve 30 kadar Hollanda askerini rehin aldı. Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar Srebrenitsa'ya olan saldırılarını sıklaştırdıklarında Müslümanların toplanan silahlarını geri almak için yaptıkları başvuru , sorumlu Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından reddedildi.

10 TEMMUZ 1995 - SIRP ORDUSU SREBRENİTSA'YA TOP ATEŞİNE BAŞLADI.

Sırp ordusu kasabaya bombardımana yeniden başlayacağı ve rehin Hollanda askerlerini öldüreceği tehdidinde bulundu. Hollanda güçleri Sırplara, sabaha kadar geri çekilmezlerle Nato'nun hava saldırısı düzenleyeceği tehdidinde bulundu.11 Temmuz 1995'te Nato savaş uçakları Srebrenitsa etrafındaki Sırp tanklarını bombaladı. BM yalnızca iki F16'yı kent üzerinde bir uçuş yaptırmakla yetindi.

HOLLANDALI KOMUTAN THOM KARREMANS KENDİSİNE SIĞINAN 25 BİN MÜLTECİYİ VE ŞEHRİ SIRPLARA TESLİM ETTİ

Hollandalı askerler bir gece yarısı Bosna'daki BM Barış Gücü komutanı Hollandalı generalden aldıkları emir doğrultusunda kenti boşalttılar. Esir alınan BM askerlerine karşılık olarak kamptakiler Mladiç’e teslim edildi. Daha sonra ortaya çıkan bir video kasetinde Sırp generalin kenti boşaltan Hollandalı komutana bir hediye verirken görüntüleri çekilecekti.

HOLLANDA'NIN SREBRENİTSA'DA YAŞANANLARDA ROLÜ NEYDİ?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Hollanda Başbakanı Mark Rutte arasındaki Srebrenitsa polemiği, Bosna-Hersek'teki kasabada Temmuz 1995'de yaşananları yeniden gündeme getirdi.

Eski Yugoslavya'daki iç savaş sırasında Bosnalı Sırplar, kasabada 8 binden fazla Boşnak Müslümanı öldürmüştü.

Srebrenitsa'da yaşananlar, "2. Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'daki en büyük katliam" olarak nitelendiriliyor.

TÜRKİYE VE HOLLANDA ARASINDA SREBRENİTSA POLEMİĞİ

Birleşmiş Milletler'in (BM) başlıca yargı organı olan Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı ise 2007 tarihli kararında Srebrenitsa'da yaşananların "soykırım" olduğuna ancak sorumlusunun Sırbistan olmadığına hükmetmişti.

Ancak Rusya 2015'te BM Güvenlik Konseyi'ne sunulan ve kasabada yaşananları "soykırım" olarak nitelendiren bir karar tasarısını veto etmişti.

HOLLANDA MAHKEMESİNİN KARARI

Hollanda'da bir mahkeme ise 3 yıl önce, kasabada 300 Boşnak'ın öldürülmesinden Hollandalı BM askerlerinin doğrudan sorumlu olduğuna hükmetti.

Lahey kentinde görülen davada kararı okuyan Yargıç Larissa Alwin, Hollandalı BM barışgücü askerlerinin kontrolleri altındaki kamptan götürülen erkeklerin öldürüleceğini bilmesi gerektiğini, çünkü o dönemde de Sırpların savaş suçları işlediğine dair kanıtlar bulunduğunu vurgulamıştı.

Alwin, "Hollandalı BM barışgücü askerleri bu erkeklerin karargahtan götürülmesinde işbirliği yaparak yasalara aykırı davranmışlardır" demişti.

11 TEMMUZ 1995 - RATKO MLADİÇ KOMUTASINDAKİ VRS (BOSNA SIRP CUMHURİYETİ ORDUSU) BİRLİKLERİ SREBRENİTSA’YA GİRDİ

Ratko Mladiç komutasındaki VRS (Bosna Sırp Cumhuriyeti Ordusu) birlikleri Srebrenitsa’ya girerken Mladiç kameralara şunları diyordu: “Bugün 11 Temmuz 1995. Sırplar için kutsal bir günün yıl dönümünü kutlamadan önce Sırp Srebrenitsa'dayız. Bu kenti Sırp milletine armağan ediyoruz. Osmanlı’ya karşı gerçekleştirdiğimiz ayaklanmanın anısına, Türklerden öç alma vakti gelmiştir.” (Burada Türk dediği ise Bosnalı Müslümanlar elbette.)

SIRP VAHŞETİ AVRUPA'DAN YÜZ BULARAK DORUĞA ÇIKTI VE TAM 5 GÜN SÜREN KATLİAMDA 8372 KİŞİ ÖLDÜRÜLDÜ

Tam 10000 kişiyi esir alan askeri grup Mladiç'in emriyle esirleri öldürmeye başladı. 5 gün süren katliamda 8372 kişi öldürüldü.

Sırp askerler cesetlerin kimlikleri tespit edilmesin diye cesetleri parçalayarak sayıları 64'ü bulan toplu mezarlara gömdüler.

Öldürülen 8 bin 372 kişiden 3 bininin cesedine hâlâ ulaşılamadı.

12. Srebrenitsa'da öldürülen ve kimliği 2013 yılında belirlenen 409 kişi, katliamın 18'inci yıl dönümünde toprağa verildi.

[Srebrenitsa'da öldürülen ve kimliği 2013 yılında belirlenen 409 kişi, katliamın 18'inci yıl dönümünde toprağa verildi.]

LAHEY ADALET DİVANI KATLİAMI 'SOYKIRIM' OLARAK KABUL ETTİ

Saldırının baş sorumlusu General Ratko Mladiç, Sırbistan İstihbarat Teşkilatı tarafından 2011 yılında yakalandı.

Ölümlerden doğrudan sorumlu olduğu suçlamasıyla karşı karşıya olan Ratko Mladiç halen Lahey'deki Uluslararası Eski Yugoslavya Savaş Suçları Özel Mahkemesi'nde yargılanıyor.

‘BOSNA KASABI’ KARACİÇ, SREBRENİTSA SOYKIRIMINDAN SUÇLU BULUNDU

Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, Bosna Savaşı sırasında 11 ayrı suçtan yargılanan Sırp lider Radovan Karaciç'in Srebrenitsa'da işlenen soykırımdan suçlu bulundu. 11 ayrı suçla yargılanan Karaciç, toplam 10 suçtan hüküm giydi, 40 yıl hapis cezasına çarptırıldı.