Srebrenitsa katliamı
Bosna-Hersek'teki savaşta 11 Temmuz 1995 tarihinde...
Bosna-Hersek'teki savaşta 11 Temmuz 1995 tarihinde 8 bin erkeğin katledildiği Srebrenitsa'da, soykırımın 18. anma yıl dönümü törenleri, kurbanların mezarlarının bulunduğu Potaçari'de geniş katılımla yapılıyor.
Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşından sonra yaşadığı en büyük trajedi olan Srebrenitsa soykırımının 18. yıldönümünde, yine hüzün ve gözyaşı hakim... Anneleri evlatsız, çocukları babasız bırakan bu soykırımın acısı, aradan geçen 18 yıla rağmen hiç bitmedi.
Srebrenitsalı kadınları yalnız bırakmamak için on binlerce Boşnak, törenlerin yapılacağı alanda bir gün öncesinden toplanmaya başladı. Tuzla kentinin Nezuk kasabasında 3 gün önce başlatılan ölüm yürüyüşüne katılan yaklaşık 5 bin kişi de dün akşam saatlerinde yürüyüşlerini Potoçari Mezarlığı'nda tamamladı. Yürüyüşe katılanlar, geldikleri Potoçari çevresinde kurdukları çadırlarda geceyi geçirdi.
''Beyaz zambaklar'' gibi dizilen uçsuz bucaksız mezar taşlarının bulunduğu Potoçari'de toplanan kalabalık, gece boyunca dua edip, Kur-an'ı Kerim okuyup, kurbanların arkasından gözyaşı döktü. Bu gözyaşları, 16 yıl önce katledilen, daha sonra bedenleri parçalara bölünüp çeşitli toplu mezarlarda bulunan, uzun çalışmalar sonucu kimlikleri belirlenen kurbanlar için akıtıldı.
Türkiye'yi temsilen Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ın katılacağı Srebrenitsa'daki resmi törenler, saat 11.00'de (TSİ 12.00) Potoçari Mezarlığı'nda başlayacak. Çeşitli ülkeleri temsil eden yetkililerin soykırım anıtına çelenkleri koyması ve Hollandalı askerlerin savaş zamanında kullandığı fabrikada yapılacak protokol konuşmalarının ardından, 613 kurbanın cenazesi Bosna-Hersek'in Reis-ul Uleması Dr. Mustafa Ceriç tarafından kıldırılacak namazın ardından toprağa verilecek.
16 yıl önce Sırp askerleri Srebrenitsa'da silahsız Boşnaklara saldırdı. Birleşmiş Milletler barış gücü tarafından korumak gerekçesiyle silahları toplanan binlerce Müslüman Boşnak, bulundukları her yerde, yolda, dağda, evlerinde, caddelerde katledildi. Cesetlerin kimlikleri tespit edilmesin diye cesetler parçalandı ve 64 ayrı toplu mezara gömüldü.
[
****](http://video.mynet.com/habervideo/Srebrenitsa-nin-olum-yolunda-baris-yuruyusu/625382)
Srebrenitsa'da bulunan bir toplu mezarda 775 Boşnak'ın kemikleri bulundu. Bulunan kemikler kamyonlara yüklenip taşındı ve 15 yıl sonra ortaya çıkan kemiklerin DNA testiyle kimlere ait olduğu tespit edildi.
Şehirde hala toplu mezarlar bulunuyor ve kimlikleri tespit edilen cesetler, her yıldönümünde defnediliyor.
[
****](http://video.mynet.com/habervideo/Srebrenitsa-nin-olum-yolunda-baris-yuruyusu/625382)
Srebrenitsa katliamının gerçekleşmesinde, uluslararası güçlerin ihmali de rol oynadı, çünkü şehir BM'nin Bosna'da güvenli ilan ettiği 6 bölgeden biriydi. Ancak buna rağmen şehri korumakla görevli Hollanda askerlerinin ihmali, katliamın yaşanmasında önemli rol oynadı.
[
****](http://video.mynet.com/habervideo/Srebrenitsa-nin-olum-yolunda-baris-yuruyusu/625382)
Avrupa’da 2. Dünya Savaşı’ndan sonra meydana gelen en büyük trajedi 6 Temmuz 1995'te başladı: Bosnalı Sırp güçleri binlerce sivilin yaşadığı Srebrenitsa'yı kuşattı. 600 Hollanda askerinin koruması altında olan Srebrenitsa'da yakıt ve gıda malzemeleri tükenmek üzereydi. Sırp ateşi başladığında, şehirdeki Bosnalılar teslim ettikleri silahların geri verilmesi için barış gücüne gitti, ancak talepleri reddedildi. Hollandalı komutan Sırp ateşi başlayınca, BM'den hava desteği istedi.
[
****](http://video.mynet.com/habervideo/Srebrenitsa-nin-olum-yolunda-baris-yuruyusu/625382)
9 Temmuz 1995: Bosnalı Sırplar saldırılarını hızlandırdı. Hollanda gözetleme kulelerine saldıran Sırplar, 30 askeri rehin aldı.
[
****](http://video.mynet.com/habervideo/Srebrenitsa-nin-olum-yolunda-baris-yuruyusu/625382)
10 Temmuz 1995: Hollandalı komutan hava desteği talebini tekrarladı. Ancak BM komutanı General Janvier önce reddetse de, talebin yinelenmesi üzerine olumlu cevap verdi. Sırp saldırıları hava kuvvetlerinin gelmesinden önce azaldı. O gece şehrin sokaklarında panik başladı. Hollanda mevzilerinin yakınında geniş kalabalıklar toplanmaya başladı. Hollandalı komutan halka, Sırpların sabah 06.00'a kadar güvenli bölgeden çekilmemesi halinde, NATO güçlerinin hava saldırısı başlatacağını söyledi.
[
****](http://video.mynet.com/habervideo/Srebrenitsa-nin-olum-yolunda-baris-yuruyusu/625382)
11 Temmuz 1995: Sırp güçleri çekilmedi. Saat 09.00'da Hollandalı komutan Karremans Saraybosna'dan hava desteği talebinin yanlış şekilde değerlendirmeye tabi tutulduğunu öğrendi. Saat 10:30'da talebini yineledi, ancak NATO uçakları saat 06.00'dan beri havada olduklarından, yakıt ikmali yapmak için önce İtalya'daki üslerine uğradılar.
[
****](http://video.mynet.com/habervideo/Srebrenitsa-nin-olum-yolunda-baris-yuruyusu/625382)
Öğle vaktinde, çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan 20 bin mülteci, Potoçari'deki Hollanda'nın ana üssüne doğru yola çıktı. Saat 14.30'da 2 Hollanda F-16'sı, Sırp siperlerine iki bomba attı. Sırplar Hollandalı rehinleri öldürecekleri tehdidinde bulundular. Tehditleri Hollanda saldırılarını durdurmada başarılı oldu.
Saat 16.30'da Bosnalı Sırpların komutanı Ratko Mladiç birlikleri ile Srebrenitsa'ya girdi. O akşam Hollandalı general ile masaya oturan Mladiç, Müslümanların hayatları karşılığında ellerindeki tüm silahları vermeleri yönündeki önerisini kabul ettirdi.
12 Temmuz 1995: Kadın ve çocuklar, Müslüman bölgelere gönderilmek üzere otobüslere bindirildi. Sırplar 12-77 yaş arasındaki tüm erkekleri "savaş suçu zanlıları" olarak alıkoymaya başladı.
Sonraki 30 saat içinde 23 bin kadın ve çocuk bölgeden gönderilirken, yüzlerce erkek kamyon ve ambarlara hapsedildi.
13 Temmuz 1995: Silahsız Müslümanlar ilk kez Kravica köyü yakınlarındaki bir depoda öldürüldü. Hollandalı barış güçleri kendilerine sığınmış olan beş bin Müslümanı, Sırplara teslim etti. Karşılığında Sırplar 14 Hollandalı esiri serbest bıraktı.
16 Temmuz 1995: Katliam hakkında ilk bilgiler, Srebrenitsa'dan yürüyerek kaçanlar Müslüman bölgelere ulaştıkça duyulmaya başlandı. 15 bin Bosnalı savaşçı o gece kaçmayı denedi ancak çoğu dağ yollarında ilerlerken vuruldu.
Bugün hala Srebrenitsa'da toplu mezarlar bulunuyor. Ölen 8 bin kişinin kimliklerinin tespiti ise DNA testleri aracılığı ile sürüyor.
Saldırıdan sorumlu tutulan Bosnalı Sırpların lideri Radovan Karaciç Temmuz 2008'de 13 yıllık firarın ardından Belgrad'da yakalanmıştı. Karaciç'in Lahey'de yargılanması sürüyor.
Katliamdan sorumlu tutulan iki isim: Radovan Karaciç ve Ratko Mladiç.
Srebrenitsa katliamının kurbanlarının aileleri, BM uluslararası sözleşmelere göre yargılamadan muaf olduğu için, BM'ye dava açamıyor.
