Srebrenitsa soykırımının 20. yılı

Avrupa'da, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen Srebrenitsa soykırımında hayatını kaybeden 136 kurbanın cenazesi kılınan cenaze namazının ardından Potoçari Anıt Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Soykırım kurbanlarının yakınlarını bu acılı ve anlamlı günde yalnız bırakmamak için Bosna Hersek'in yanı sıra başta Türkiye olmak üzere birçok ülkeden binlerce insan Potoçari'ye akın etti. Sabahın erken saatlerinden itibaren mezarlığa gelen kurban yakınları, sevdiklerinin mezarı başında dua edip gözyaşı döktü.

Savaş döneminde BM askerlerinin üs olarak kullandığı eski akümülatör fabrikasından dün akşam mezarlık alanına getirilen tabutların başında da gözyaşı ve hüzün hakim. Yakınları, son yolculuklarına uğurlayacakları kurbanların tabutları başında son kez veda etti.

Potoçari Anıt Mezarlığı'nda bugün düzenlenecek cenaze töreninin ardından toprağa verilecek 136 kurbanın en yaşlısı öldürüldüğünde 75 yaşında olan Yusuf Smayloviç. Smayloviç, oğlu ve torunu ile birlikte toprağa verilecek. Bu yıl defnedilenler arasında ayrıca, öldürüldüklerinde henüz reşit olmayan 18 kurban da vardı.

Potoçari Anıt Mezarlığı'nda defnedilen soykırım kurbanlarının sayısı bugün törenin ardından 6 bin 377'ye yükseldi.

Bu yılki törene, Başbakan Ahmet Davutoğlu, Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Ayşenur İslam da katıldı.

Törene ayrıca, Hırvatistan Cumhurbaşkanı Kolinda Grabar Kitaroviç, Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor, Karadağ Cumhurbaşkanı Filip Vuyanoviç, Makedonya Cumhurbaşkanı Gyorge İvanov ve Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vuçiç'in de aralarında bulunduğu çok sayıda devlet ve hükümet başkanının katılım gösterdi.

Liderler Srebrenitsa'nın acısına ortak oldu

Liderler, Potoçari Anıt Mezarlığı'ndaki cenaze töreninden önce, ilk olarak soykırım kurbanları için hazırlanan Anı Odası'nı ziyaret etti.

Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor, burada yaptığı açıklamada, "geçmişin değiştirilemeyeceğini ancak daha iyi ve aydınlık bir gelecek inşa edilmesi gerektiğini" söyledi.

Hırvatistan Cumhurbaşkanı Kolinda Grabar Kitaroviç de burada bir soykırım işlendiğinin ve bu soykırımın kabul edilmesi gerektiğini ifade etti.

Kitaroviç, soykırımın işlendiği binalarda bulunmanın insan için çok zor olduğunu belirterek, "Suçlunun kim olduğunu biliyoruz. Suçlu, (Slobodan) Miloşeviç'in 1990'lı yıllardaki politikasıdır" diye konuştu.

Karadağ Cumhurbaşkanı Filip Vuyanoviç iseSrebrenitsa'nın sonsuz bir acı ve tüm dünyaya bir uyarı olduğunu vurguladı.

Sırbistan Başbakanı Vuçiç'e saldırı

Öte yandan, Srebrenitsa soykırımının 20. yılı dolayısıyla düzenlenen cenaze törenine katılmak üzere Potoçari Anıt Mezarlığı'na gelen Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vuçiç, buradaki vatandaşlar tarafından protesto edildi.

Soykırım kurbanlarının defnedildiği alana girerken ıslıklanan Vuçiç'e bazı vatandaşlar sert cisimler attı. Saldırı sırasında Vuçiç'in gözlüklerinin düştüğü görüldü. Soykırım anıtına çiçek bıraktığı sırada "adalet" ve "Vuçiç dışarı" sloganları atan kalabalığın fiziksel saldırı girişiminde bulunması üzerine Vuçiç, Potoçari Anıt Mezarlığı'ndan çıkarıldı.

Bu arada, bir grup vatandaş, üzerinde Vuçiç'in Bosna'daki savaş öncesinde söylediği "Öldürülen her Sırp için biz de 100 Müslüman öldüreceğiz" sözlerinin yazılı olduğu büyük bir pankart açıldı.

Bosna Hersek İslam Birliği Başkanı Husein Kavazoviç, mezarlıktaki vatandaşlara sağduyulu olmaları çağrısında bulunarak, "Buraya farklı amaçlar için gelenlere doğru değil, kıbleye doğru dönün ve cenaze namazını kılın" dedi.

Davutoğlu'ndan önemli açıklamalar

Tören alanında dönemin ABD Başkanı Bill Clinton'dan sonra konuşan Davutoğlu'nun açıklamalarından öne çıkan noktalar şöyle:

Boşnak Müslümanları öldürenlere sadece insanları değil insan onurunu öldürdüler. Buraya sadece 8 bin kurbanı anmak için değil, tüm insanlığı temsil ettiğimiz için gelmeliyiz.

8 bin kardeşimizi öldürenler hepimizi öldürdüler. Bu olaya farklı yaklaşımlar var. Ne olursa olsun bir insanı öldüren insanlığı öldürmüştür. Trajik olayların başka bir boyutu daha var. Ramazan ayındayız.

Bu işin bir siyasi boyutu da var. Uluslararası topluluklar bu olayları engelleyemedi. Siyasiler, liderler, aydınlar eğer bir arada durmazsak yine aynı şeyler yaşanabilir. Ama bir arada olursak soykırımlar yaşanmaz. Bu kurbanların ailelerinin burada olması şunu gösteriyor; onlar bir arada olunmasını istiyorlar. Burada yaşananları unutmamalıyız. Bir kin, nefret kültürü gelişmesini önlemeliyiz.

Bu olayların tekrarlanmaması için barış ruhunu yaratmalıyız. Hepimizin Bosna Hersek’i desteklemesi gerekiyor. Türkiye her zaman Bosna’nın yanında olacaktır.

SREBRENİTSA'DA NE OLDU

Bosna'daki savaş sırasında, BM'nin güvenli bölge ilan ettiği Srebrenitsa, 11 Temmuz 1995'te Ratko Miladiç'e bağlı Sırp birlikleri tarafından işgal edildi. İşgal üzerine BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, Sırplara teslim edildi.

Otobüs ve kamyonlara bindirilen Boşnaklardan 8 bin 372'si götürüldükleri ormanlık alanlarda, fabrikalarda, depolarda hunharca katledildi. Katledilenlerin cenazeleri, ülkedeki çeşitli toplu mezarlara gömüldü. Soykırımda katledilenlerin bir kısmının cesedine bugüne kadar hâlâ ulaşılamadı.

Srebrenitsa Soykırımı'nın sorumlularından Ordu Komutanı Ratko Mladic, işlediği soykırım ve savaş suçlarından dolayı 16 yıl aranmıştı. Sırbistan'da olduğuna dair ciddi kanıtlar olmasına rağmen korunan Mladiç en sonunda 16 Mayıs 2011'de yakalandı.

Sırp lider Radovan Karadzic hakkında da yine aynı suçlardan dolayı Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından dava açıldı. Karadzic ise 21 Temmuz 2008'de yakalandı.

(Ajanslar)