Suçta DEHB'nin parmak izi

İZMİR (AA) - EFSUN ERBALABAN YILMAZ - Suç işleme ve madde kullanımı ile dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) arasında ilişki olduğu, suça karışanlarda, alkol ya da uyuşturucu kullananlarda bu bozukluğa daha sık rastlandığı belirtildi.

Ege Üniversitesi Çocuk ve Ergen Alkol Madde Bağımlılığı Araştırma ve Uygulama Merkezi (EGEBAM) Müdürü Çocuk Psikiyatrisi Uzmanı Prof. Dr. Zeki Yüncü, AA muhabirine yaptığı açıklamada, DEHB'nin dikkat eksikliği, hareketlilik ve dürtüsellikle kendini gösteren, bilişsel, davranışsal belirtilerin eşlik ettiği bir bozukluk olduğunu ifade etti.

Çocuk ve ergenlerde bozukluğa yüzde 5-10, yetişkinlikte ise yüzde 2-4 oranında rastlandığına işaret eden Yüncü, "Çocuk ve ergenlerdeki dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun üçte iki oranında yetişkinliğe geçtiği düşünülüyor. Ayrıca yetişkinlikte de ortaya çıkabiliyor." dedi.

- "Belirtiler dikkatle incelenmeli"

Yüncü, hastalığın çocuklarda "bir konuya yoğunlaşamama, yerinde oturamama, sırasını bekleyememe, sürekli gezme, dolaşma isteği" gibi belirtilerle kendini gösterebildiğini, tedavi edilmezse yetişkinlikte sosyal ilişkilerde zorluk, iletişim kurma becerisinde zayıflık, heyecan verici etkinliklerde bulunma, tehlikeli sporlarla ilgilenme, sık trafik kazası yapma gibi sorunlara yol açabildiğini dile getirdi.

DEHB'de bazı davranışların dikkat çekici olduğuna işaret eden Yüncü, "Hastalar, siz konuşurken havaya bakar, ilgilenmez çünkü dikkati dağılmıştır. Yerinde duramaz, kıpır kıpır olur, hareket etme ihtiyacı duyar, bu büyükler için de geçerlidir. Kalemle oynar. Toplantıda canı sıkılır, yerinden bir bahaneyle kalkar, ellerini ayaklarını sallar." diye konuştu.

Çocukluk ve ergenlik döneminde tedavi edilmeyen DEHB'nin ilerleyen yıllarda çalışma hayatında sık iş değiştirme, işten atılma, iflas etme, yüksek riskli yeni işler kurma, kapasitesinin altında işlerde çalışma, iş veriminin yeterli olmaması gibi sorunlara yol açtığını, aile ve ev yaşamında da yemek temizlik gibi işlerde sorun yaşama, ekonomik harcamaları ayarlamada güçlük, evlilik uyumsuzluğu, sık partner ya da eş değiştirme, cinsel açıdan dürtüsel davranışlara neden olabildiğini aktardı.

Yüncü, DEHB bulunanlarda boşanma oranlarının da daha yüksek olduğuna işaret etti.

- Cezaevindekilerin yüzde 50'sinde DEHB'ye rastlandı

Bozukluk yaşayanların yasalar konusunda da daha sık sorun yaşadığına dikkati çeken Yüncü, İngiltere'de yapılan bir araştırma sonunda DEHB tanısı alanların suç işleme ve adli olaylara katılma riskinin daha yüksek olduğunu söyledi.

Yüncü, cezaevlerinde yapılan araştırmalarda da gençlerin üçte ikisinde, erişkinlerin yarısında bu bozukluğun bulunduğunu anlatarak, "Cezaevi popülasyonunda suç ve suça ilişkin davranışlar nedeniyle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yüzde 50 oranında görülüyor. Hastalık küçük yaşta tedavi edilirse suç işleme ve cezaevine düşme olasılığı da azalacaktır." diye konuştu.

- DEHB'ye eşlik eden sorunlar

Konuyla ilgili yapılan araştırmalarda DEHB'nin tek başına görülme olasılığının düşük olduğunu, ikinci bir soruna rastlama olasılığının yüzde 87 olduğunu aktaran Yüncü, bu sorunların özellikle depresyon, madde kullanımı, anksiyete bozukluğu şeklinde görülebileceğini vurguladı.

EGEBAM'da madde kullanım alışkanlığı olan ergenlerle yapılan çalışmada DEHB ile ilişki tespit ettiklerini dile getiren Yüncü, "Özellikle ergenlerde madde bağımlılığında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna daha sık rastlıyoruz. Bu çocuklar istismara maruz kalma açısından daha güç durumdalar. Bir çocuk alkol, madde kullanıyorsa DEHB görülme olasılığı yüzde 40 ile 80 arasında." diye konuştu.

EGEBAM Müdürü Prof. Dr. Zeki Yüncü, DEHB'nin ilaç ve diğer yöntemlerle tedavi edilebileceğini, bunun için uzmanlara başvurmak gerektiğini sözlerine ekledi.