Sulama projelerini yap-işlet-devret modeli hızlandıracak

DENİZ ÇİÇEK - Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü, sulama projelerinin kaynak sıkıntısından etkilenmeden hızla hayata geçirilmesini sağlamak amacıyla yap-işlet-devret (YİD) modelini uygulamaya koymaya hazırlanıyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından toplanan Gıda Komitesinde, tarımsal üretimi artıracak sulama altyapı projeleri de ele alınırken, gözler DSİ Genel Müdürlüğünün bu kapsamdaki çalışmalarına çevrildi.

AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Türkiye'de ekonomik sulanabilir 8,5 milyon hektar arazi bulunuyor. Bu alanın, 1,8 milyon hektarı son 17 yılda olmak üzere 6,6 milyon hektarında sulama şebekesi tamamlandı. Geçen yıl 97 bin hektar alan sulamaya açılırken, bu yıl sonuna kadar da mevcut ödeneklerle 51 bin hektar alanın sulamaya açılması planlanıyor. 2023 yılına kadar 8,5 milyon hektarın tamamında gerekli çalışmanın yapılması hedefleniyor.

- Sulamada tasarruf ve etkinlik

Bu çerçevede, DSİ tarafından sulama projeleri için yeni bir strateji uygulamaya konuldu. Buna göre, projeler basınçlı borulu olarak dizayn ediliyor. Sulamada tasarruf sağlamak için ön yüklemeli sayaçlar kullanılıyor. Arazi toplulaştırma çalışmalarının sulama projesiyle birlikte yapılarak şebekelerin etkin kullanımı sağlanıyor.

Kurum, sulama projelerinde yap-işlet-devret (YİD) modelinin kullanılması için de çalışma yapıyor. Model kapsamında sulama projelerinin kısa sürede hayata geçirilmesini sağlamak ve finansal krizden etkilenmesini önlemek için alternatif finans modelleri araştırılıyor.

Model gerçekleştirildiğinde bütçe yetersizliği sebebiyle devreye alınamayan birçok proje tamamlanarak uygulamaya konulacak. Yatırımın tamamlanıp işletmeye alınmasını müteakip, yatırım bedeli devlet katkı payı olarak karşılanacak. Yerel yönetimler, sulama birlikleri ve çiftçiler gibi paydaşların sürece katılımı sağlanacak.

Ayrıca, yatırımcının görev alanı dışındaki ürünün pazarlanması, ürün alım garantisi, girdi desteği, tarımsal faaliyet, tarımsal sanayi tesisi kurulması gibi konularda çalışmasına ilişkin düzenleme yapılacak.

- GAP, DAP, KOP'tan ekonomiye katkı

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında bu yıl itibarıyla 570 bin hektar alan sulamaya açıldı. 137 bin 991 hektar alanda inşaat çalışmaları devam ederken, 356 bin 407 hektarda ise proje çalışmaları yürütülüyor. GAP Eylem Planı tamamlandığında sulama projeleriyle ekonomiye yıllık 2,2 milyar dolarlık katkı sağlanacak.

Doğu Anadolu Projesi (DAP) tamamlandığında sulama alanında ekonomiye yıllık 1,6 milyar dolarlık katkı oluşturulması öngörülürken, ülkenin sulanabilir tarım arazisinin yüzde 25'i de bu proje kapsamında bulunuyor. DAP'ta 553 bin hektarlık alan işletmeye alındı, bu yıl 10,6 bin hektar alan daha sulamaya açılacak.

Konya Ovası Projesi (KOP) tamamlandığında ise sulama alanında ekonomiye 2,75 milyar dolarlık katkı sağlanacak. Proje kapsamında 1,55 milyon hektarın sulanması öngörülürken, 1,07 milyon hektar alandaki sulama projeleri tamamlandı.

- Müstakil projeler de hayata geçiriliyor

DSİ, müstakil sulama projelerini de yürütüyor. Aşağı Seyhan Yedigöze İmamoğlu Sulama Projesi ile 11 bin hektar olan İmamoğlu Ovası sulanacak. Projenin birinci kısım inşaatı tamamlanırken, ikinci ve üçüncü kısımlara yönelik inşaatlar devam ediyor, dördüncü kısım için de ihale süreci işliyor.

Konya Ovası Sulama Projesi ile Çumra ilçesinde 19 bin hektardan fazla arazi sulanacak. Proje kapsamında yıl sonuna kadar 7 bin 200 hektar alanın sulamaya açılması hedefleniyor. 11 bin 885 hektarın ise gelecek yıllarda hizmete alınması planlanıyor.

Silvan 1. Merhale Projesi ile de Diyarbakır'ın merkez, Silvan ve Bismil ilçelerindeki ovalarda 235 bin 123 hektarın sulanması öngörülüyor. Suruç Ovası Pompaj Sulaması Projesi ile 95 bin hektar arazi sulanacak.