Sümerler ne zaman ve nerede kuruldu, özellikleri nelerdir? Sümerler neyi buldu, insanlık tarihine katkılar nelerdir?

Mezopotamya’da yaşamış olan Sümerlerin bu bölgeye ne zaman geldikleri hakkında kesin bir yazılı kaynak bulunmamaktadır. Ancak yapılan arkeolojik kazılar ve bulunan bazı kaynaklar doğrultusunda bilim insanları Sümerlerin Mezopotamya bölgesine Ubeyd Çağı’nda geldikleri kabul edilmiştir. Diğer farklı görüşler doğrultusunda Sümerlerin Mezopotamya’ya geldikleri dönem Cemdet Nasr ya da Uruk veya Geç Uruk dönemlerinden biri olduğu söylenmektedir. Mezopotamya bölgesinde bu dönemlerde büyük sosyal değişimlerin ve gelişimlerin yaşanmış olduğunun tespit edilmesi bu düşüncelerin sebebi olarak gösterilmektedir.

Sümerler özellikleri nelerdir?

Sümerler M. Ö. 4000 – 2000 yılları arasında varlıklarını sürdürmüş bir medeniyettir. Sümerler insanlık tarihine katkıları ile bilinen medeniyetler arasında yer almaktadır. Daha önce bataklık olan bir bölgeye kurularak bu bölgeyi birçok açıdan geliştirdikleri bilinmektedir. Bu medeniyet hakkında yapılan birçok bilimsel araştırma ve öne sürülen görüş bulunmaktadır. Bilimsel araştırmalar sonucunda oluşturulan Sümer haritasına göre medeniyetin bugünkü Irak’ın güneyi olan Güney Mezopotamya’da kurulduğu bilinmektedir. Sümerlerin ilk yerleşim yerlerinin M. Ö. 4500 ile M. Ö. 4000 yılları arasında kurulduğu bilinmektedir. Ancak bazı kaynaklarda daha önceki tarihlerde yerleşim yerleri kurulduğu da yazılmaktadır.

Toplumsal sınıflandırma yapmışlar bu sınıflandırmaya göre din adamları ve askerler en üst sınıfta, halk orta sınıfta köleler ise en güçsüz sınıfta bırakılmıştır. Sümerler kendilerinden önce bulunmuş ve geliştirilmiş olan birçok geçim kaynağını kullanmışlardır. Bu geçim kaynakları çiftçilik, dokumacılık, hayvan yetiştiriciliği, marangozluk, duvarcılık, çömlekçilik, deri işçiliğidir. Birçok kaynağa göre Sümerlerin zayıflama nedeni topraklarında verimsizliğin başlaması ve bu verimsizliğin kaynağının tuzlanma olmasıdır. Toprakları verimsizleşince tarımsal etkinlikler ve üretim azalarak yok olmuştur. Bu durum da Sümerlerin sonunu hazırlamıştır.

En bilinen tanrıları: Gök tanrısı olan An ya da Anuü hava tanrısı olan Enlil, Güneş tanrısı Utu, ana tanrıça Nimmah, bilgi tanrısı Enki, bereket ve aşk tanrısı İnanna, soyluların tanrıçası Ecem idi. Yedi katlı ve üç bölümden oluşan Ziggurat isimli tapınaklar yapmışlardır. Daha önceki kültürlerden biri olan Akat kültürü de Sümer kültürü içinde varlığını sürdürmeye devam etmiştir. Kullandıkları dili geniş alanlarda yaygınlaştırmışlardır. Sümerler özellikleri arasında en önemli olanları şu şekilde özetlenebilir:

• Yazıyı bulan medeniyettir.
• Sümer dilinin kökeninin Asya olduğu bilinmektedir. Ural – Altay dillerine benzer olarak eklemeli bir dil kullandıkları tespit edilmiştir.
• Sümerlerin dilleri kullanılarak geliştirilen yazı sistemlerine dayalı ilk resmî eğitim de bu medeniyet tarafından yapılmıştır.
• Bilinen ilk Sümer kralı Etana, aynı zamanda insanlığın ilk imparatorluk kurucusu olarak da kabul edilmiştir.
• Kültürel ve arkeolojik açıdan Sümerler Geç Uruk / Nasr, Erhanedan ve Klasik Sümer dönemlerine ayrılarak incelenmiştir.
• Akadların saldırısına uğramışlar ve bu saldırılar ile daha da zayıflamışlardır.
• Larsa Dönemi olarak adlandırılan döneme kadar varlıklarını sürdürmüşlerdir.
• En ünlü destanlardan biri olan Gılgamış Destanı’nın başında beş Sümer şiiri bulunmaktadır.

Sümerliler neleri buldu?

Sümerler hakkında bilgi veren kaynaklara göre bu medeniyet insanlığın gelişimine birçok katkı sağlamıştır. Buluşları ve geliştirdikleri çeşitli tarzlar ve uygulamalar günümüze kadar ulaşmıştır. Sümerlerin bulduğu ve çoğu ilk kez uyguladığı bazı durumlar şu şekilde sıralanabilir:

• Yasalarını oluşturan Sümerler döneminde ilk yasalar ortaya çıkmıştır.
• Sosyal reformlar gerçekleştirmişlerdir.
• Sanatlarında Sümerlere özgü tarzlar kullanmışlardır.
• Geliştirmiş oldukları yazı çok geniş bölgelerdeki halklar tarafından kullanılmıştır.
• Sümerce dilini geliştirmişler ve bu dil uzun süre boyunca farklı topluluklarca kullanılmıştır.
• Sulama kanallarını geliştirerek çok geniş bölgelerde, oldukça büyük ölçekli alanlarda tarım yapılmasını sağlamışlardır.