Suud-Fas ilişkilerinde çatlak

RABAT (AA) - MUHAMMED BENDERİS - Suudi Arabistan ile Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın yurt dışı turunda ziyaret etmediği Fas ile arasındaki ilişkilerde çatlak olduğu ve "sessiz bir krizin" yaşandığı ifade ediliyor.

Gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinin ardından ilk yurt dışı turuna 22 Kasım'da çıkan ve Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Mısır, Tunus, Arjantin, Moritanya ve Cezayir'i gezen Suudi Veliaht , daha önce "iyi" ilişkilerinin olduğu Fas'ı ziyaret etmedi.

Kaşıkçı'nın 2 Ekim'de Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunda öldürülmesi üzerine eleştirilerin hedefi olan Bin Selman'ın Fas'ı ziyaret dışı bırakmasında hangi tarafın etkili olduğu bilinmezken, iki ülke yetkilileri de konuyla ilgili sessizliğini koruyor.

Fas yönetiminin Katar krizindeki tarafsız tutumu, Katar'a gıda yüklü uçak göndermesi ve Fas Kralı 6. Muhammed'in Doha'yı ziyaret etmesinin ardından ortaya çıkan iki ülke arasındaki çatlak, Kaşıkçı cinayetiyle ilgili Fas'tan Suudi Arabistan'a destek mesajı gönderilmemesiyle daha da derinleşti.

Uzmanlar, geçen yıllarda ekonomi, güvenlik ve askeri alanda işbirliği yapan iki ülke arasında son dönemde sessiz bir krizin yaşandığını ifade ediyor.

Veliaht Prens'in, Kaşıkçı cinayetine ilişkin tartışmaların sürdüğü bir sırada yaptığı yurt dışı turu, ziyaret ettiği ülkelerde "zamansız" olarak nitelendirerek eleştirilere neden olurken, Faslı aktivistler Veliaht Presn'in ülkeye gelmemesini memnuniyetle karşılıyor.

- İki ülke ilişkilerinde çatlak

Fas'ın Tatvan kentinde yer alan Abdulmelik es-Sadi Üniversitesi'nde görevli öğretim üyesi Muhammed el-Umrani Buhubze, Suudi Arabistan ile Fas ilişkilerinde büyük bir belirsizliğin olduğunu söyledi.

İlişkilerdeki soğukluğun, Suudi Arabistan'ın 2026 Dünya Kupası adaylığında Fas'ın yerine ABD, Meksika ve Kanada'ya destek vereceğini açıklaması üzerine belirginleştiğine dikkati çeken Buhubze, Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz'in son yıllarda Fas'ın Tanca kentinde geçirdiği yaz tatili rotasını bu yıl değiştirmesi ve Veliaht Prens Bin Selman'ın yurt dışı turunda Fas'a uğramaması ya da Fas tarafından ziyarete çekingen yaklaşılmasının da bunları ispatlar nitelikte olduğunu dile getirdi.

Buhubze, iki ülke arasında bir takım sorunların olduğuna işaret ederek, Fas'ın bazı dosyalardan uzak durduğunu, sorunların içine girmekten kaçındığını ifade etti.

- Sessiz kriz

Uluslararası ilişkiler alanında araştırmacı yazar Selman Bunuman, Fas'ın ne tansiyonu yükselttiğini ne de boykot ettiğini, ilişkilerin seyrinde orta bir yolu tercih ettiğini belirterek, bu atmosferde iki ülke arasında sessiz bir krizin yaşandığını söyledi.

Gerginliğin had safhaya ulaştığını belirten Bunuman, "Fas'ın, Katar'la çeşitli alanlarda 11 anlaşma imzalaması ve Suudi Arabistan-Kanada krizinde herhangi bir tutum ortaya koymaması gibi iki ülke arasındaki soğukluğu ispatlayan birçok gösterge var." diye konuştu.

Fas'ın Arap ile Körfez ülkeleri arasındaki ilişkilerini yönetmede, egemenliğe saygı çerçevesinde, dayanışma, işbirliği ve ortak çıkarları esas alan özel bir tasavvur benimsediğine dikkati çeken Bunuman, Fas yönetiminin, Arap ülkeleri arasında ya da uluslararası krizlerde kim tarafından ve ne şekilde olursa olsun bağımlılığı ve şantajı reddettiğini dile getirdi.

Bunuman, "mümkün olduğu kadar maceradan kaçınan Fas'ın, istikrar ve güvenliği destekleyen dengeli, tarafsız ve bağımsız bir dış politika oluşturmaktan yana tavır aldığını" kaydetti.