Suudi Arabistan'da neler oluyor? Kriz Türkiye'ye yansır mı? İşte son durum

Son yılların en büyük siyasi kriziyle çalkalanan Suudi Arabistan'da, önceki gece kurulan yolsuzluk komisyonu 11 prens ve görevdeki 4 bakan TV sahipleri ve iş adamları dahil onlarca kişiyi gözaltına aldı. Peki Suudi Arabistan'da 'darbe' yaratan bu krizin kaynağı ne? Politika analizlerine bakıldığında, operasyonun arkasında iktidarını sağlamlaştırmak ve reformlarına zemin hazırlamak isteyen 32 yaşındaki Veliaht Prens bin Salman var. Peki bu kriz, Türkiye'yi etkiler mi? Diğer yandan, gözaltına alınanlar arasında Bodrum sevdasıyla bilinen Twitter'ın ikinci en büyük hissedarı Prens El Velid bin Talal da bulunuyor. İşte her yönüyle Suudi Arabistan dosyası...

SUUDİ ARABİSTAN'DAKİ DARBE İÇİN CUMHURBAŞKANLIĞI'NDAN İLK AÇIKLAMA

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Suudi Arabistan'da yaşananlara ilişkin "Umarız Suudi Arabistan'ın barışına katkı sağlayacak bir süreç yaşanır burada" yorumunda bulundu.

SUUDİ ARABİSTAN KRİZİ TÜRKİYE'Yİ ETKİLER Mİ?

Sabah yazarı Hilal Kaplan konuya ilişkin "S. Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, İsrail ve Pentagon'un bir sonraki yürüyeceği hedefin İran olduğu görünse de, bu eksenin aslında Katar ve Türkiye'yi de hedef alacağı açık. İngiltere- Çin arasındaki İpekyolu yakınlaşması, Rusya'nın jeo-politik hedeflerini gerçekleştirme, Türkiye'nin toprak bütünlüğünü koruyarak güçlenme, Katar'ın 'uydu devlet' olmadan büyüme amaçları örtüşüyor" yorumunda bulunurken, dış poli,tika analizleriyle ön plana çıkan Murat Yetkin de bugünkü köşe yazısında, "Suudi Arabistan’da 4 Kasım’da yapılan bir dizi tutuklama ve görevden alma Türkiye’yi yakından ilgilendirecek sonuçlara yol açabilir. Hayır, kimilerinin aceleyle söylediği üzere tatillerini Bodrum’da geçiren prens Alwaleed (ya da Elvelid) bin Talal da tutuklanan 11 prens arasında yer aldığı için bu hamle Türkiye’ye karşı yapılmış filan değil; dünyayı kendi etrafımızda dönüyor zannetmekten vazgeçelim artık lütfen" ifadelerini kullandı.

OPERASYON HANGİ AMAÇLA YAPILDI?

Operasyon, ülkenin veliaht prensi Muhammed bin Salman tarafından yolsuzlukla mücadele için kurulan komisyon tarafından yürütülüyor.

Resmi açıkalamalara göre hedef, yolsuzluklar.

Bununla birlikte, gözaltına alınan kişilere yönelik suçlamalar henüz açıklanmadı.

Suudi yayın kuruluşu Al Arabiya ise, 2009'da gerçekleşen Cidde su baskınları ve 2012'deki Mers virüsüyle ilgili yeni soruşturmalar açıldığını duyurdu.

OPERASYONDA KİMLER GÖZALTINA ALINDI?

Bu konuda henüz resmi bir açıklama yapılmadı ancak Suudi Arabistan medyası ve uluslararası haber ajanslarının aktardığına göre gözaltına alınan onlarca kişi arasında 11 prens, dört bakan ve onlarca eski bakan bulunuyor.

Haber kuruluşlarının gözaltına alındığını bildirdiği bazı isimler şöyle:

Eski maliye bakanı, Aramco petrol şirketi yönetim kurulu üyesi İbrahim el-Assaf
Ekonomi Bakanı Adel Fakieh
Eski Riyad Valisi Presn Türki bin Abdullah
Kraliyet Mahkemesi eski başkanı Halid el-Tuvaiciti
Binladin inşaat şirketi başkanı Bakr bin Ladin

Ülkenin önde gelen işadamlarından, dünyanın en zengin insanları arasında yer alan Prens El Velid bin Talal de gözaltına alınanlar arasında yer alıyor.

Suudi haber ajansı SPA, Suudi Ulusal Muhafızları Bakanı Prens Miteb bin Abdullah ve Donanma Komutanı Amiral Abdullah bin Sultan bin Muhammed Al-Sultan'ın görevden alındığını bildirdi.

LİSTEYİ VELİAHT HAZIRLADI

Operasyon çok hızlı gelişti. 81 yaşındaki Suudi Arabistan Kralı Salman bin Abdulaziz, önceki gece Rüşvet ve Yolsuzluklara Karşı Mücadele Komisyonu’nu oluşturdu. Komisyonun başına ise 32 yaşındaki oğlu Veliaht Prens Muhammed bin Salman’ı atadı. Haberlere göre gözaltı listesini de Veliaht Prens bin Salman belirledi.

OTELDE TUTULUYORLAR

Terör örgütü lideri El Kaide lideri Usame bin Ladin’in ağabeyi olan Bin Ladin inşaat şirketi başkanı Bakr bin Ladin de gözaltı dalgasına kapıldı. Gözaltına alınan kişilerin, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’daki Ritz-Carlton Oteli’nde tutulduğu haberleri geldi. Bu nedenle dış basında ‘fiili Kraliyet oteli’ olarak anılan Ritz Carlton sözcüsü Sarah Walker-Kerr, duruma ilişkin değerlendirme yaptıklarını söylerken, otelde yaşananlarla ilgili yorum yapmadı.

ÖZEL JETLERİN KALKMASINA İZİN VERİLMİYOR

Bir havacılık kaynağından alınan bilgiye göre, Cidde'de güvenlik güçleri özel jetleri yüksek makamdaki herhangi bir ismin kaçma olasılığına karşı yerde tutuyor ve havalanmalarına müsaade etmiyor.

SUUDİ ARABİSTAN'IN VELİAHT PRENSİ MUHAMMED BİN SALMAN KİMDİR?

Babası tahta çıktığından beri, Suudi Prensi Muhammed bin Salman istikrarlı bir şekilde hızla yükseldi. Artık babasının sadece bir adım gerisinde.

Genç veliaht gitgide daha fazla güç ele geçirdi. Muhtemel bütün rakipler kenara itildi.

İşte ülkenin bir sonraki yöneticisi ile ilgili bilmeniz gerekenler...

AİLE AĞACINDAKİ KONUMU NEDENİYLE GÜCÜ ELİNE ALDI

Veliaht prens, babası kral olmadan önce de ona yakındı.

2009 yılında Prens Muhammed, o zamanlar Riyad'ın valisi olan babasının özel danışmanı oldu.

Yine de Prens Muhammed'in tırmanışı bu tür radikal değişikliklere alışık olmayan krallıkta emsalsiz.

Eski veliaht Muhammed bin Nayif ile Muhammed bin Salman'ın buluşması yayımlandı

Siyasi yolculuğundaki büyük sıçrama, kral Nisan 2015'te kendisinin yerine gelecek olanı yeni jenerasyondan seçtiğinde oldu.

Muhammed bin Nayif, veliaht prens olduğunda, kralın üvey kardeşi Mukrin Bin Abdülaziz kenara itildi.

Kral Salman'ın oğlu da yardımcı veliaht prens olarak atandı.

Bütün bu değişiklikler, Muhammed bin Nayif uzaklaştırıldığında tahtın varisliğine ikinci sırada yer almasının yolunu açtı.

Yeni veliaht prens savunma bakanı olmasının yanı sıra başbakan yardımcılığı görevini de üstleniyor.

SAVUNMA KONUSUNDA İDDİALI

Salman bin Abdülaziz Ocak 2015'te kral olduğunda, oğluna krallıkta daha iyi bir pozisyon verecek hızlı değişiklikler yaptı.

29 yaşında dünyanın en genç savunma bakanı oldu.

Sadece iki ay sonra, Suudi Arabistan komşusu Yemen'e askeri operasyon başlatacak koalisyona öncülük etti.

Koalisyon şimdilik Yemen Devlet Başkanı Abdurabbu Mansur'un isyancıların kontrolündeki başkent Sana'yı yeniden ele geçirmesi konusunda başarısız oldu.

PETROLE DAHA AZ BAĞIMLI BİR EKONOMİ İSTİYOR

Nisan 2016'da, aynı zamanda Ekonomi ve Kalkınma Konseyi'nin başkanı olan nüfuzlu prens, krallığın petrol gelirlerine "bağımlılığına" son vermek için ekonomik reformlar açıkladı.

Vizyon 2013 planının, Suudi halkının "2020 itibariyle petrol olmadan yaşayabilmesine" olanak sağlayacağını söyledi.

Yükselişinden beri genç prens, Suudilere rol modeli olarak sergilendi.

IMF planı "hırslı, geniş kapsamlı bir çaba" olarak nitelendirdi, ancak uygulanmasının zorluklar içerdiği konusunda uyardı.

'TÜM DİNLERE AÇIK BİR ILIMLI İSLAM ÜLKESİ OLACAĞIZ'

Veliaht Ekim ayında, ülkesinde "ılımlı İslamın" hakim olması için çalıştığını açıkladı.

Salman, "Eskiden olduğumuz yere geri döneceğiz, dünyaya ve tüm dinlere açık bir ılımlı İslam ülkesi olacağız. Çok yakında radikalizmi bitireceğiz" dedi.

Başkent Riyad'daki bir yatırım etkinliğinde konuşan Salman, 1979'dan sonra ülkenin durumunun değiştiğini fakat yetkililerin yakın gelecekte dini radikalizmi saf dışı bırakmayı planladığını söyledi.

Veliaht, "Suudi Arabistan önümüzdeki 30 yılı yıkıcı fikirlerle uğraşmakla geçirmeyecek" dedi.

İRAN İLE İLİŞKİLERİ DEĞİŞTİRMESİ MUHTEMEL GÖZÜKMÜYOR

Mayıs ayında, Prens Muhammed ülkesinin rakip İran ile herhangi bir diyalog başlatma ihtimalini dışladı.

İki ülke, Suriye ve Yemen gibi çatışmaların yaşandığı farklı ülkelerde karşıt tarafları destekliyor.

Riyad ve Tahran arasındaki ilişki, Suudi yetkililerin önde gelen Şii din adamı Nimr El-Nimr'i idam etmesinin ardından daha da kötüleşmişti.

İran devlet medyası prensin yükselmesini "yumuşak darbe" olarak yorumladı.

AİLESİNE DÜŞKÜN

31 Ağustos 1985'te doğan Muhammed bin Salman, Kral Salman'ın üçüncü eşi Fahdah bint Felah bin Sultan'ın en büyük oğlu.

Suudi prenslerinin çoğunun aksine eğitimini Suudi Arabistan'da tamamladı.

Bir dizi devlet oragınında çalışmadan önce Kral Suud Üniversitesi'nde hukuk okudu.

Sadece tek bir eşi var ve iki kızı ile iki oğlu bulunuyor.