"Tarihe" Öğrenci Eliyle Restorasyon

6. Osmanlı Padişahı II. Murat'ın, 1437-1447 yılları arasında Edirne'de yaptırdığı Üç Şerefeli Cami'nin içerisinde, dönemin devlet büyüklerinin mezarlarının bulunduğu hazire, üniversite öğrencileri tarafından restore ediliyor.

Trakya Üniversitesi (TÜ) Meslek Yüksekokulu Mimarlık ve Restorasyon Programı'ndan 30 öğrenci, Osmanlı Devleti'nde vali, kadı ve yöneticilik yapan devlet büyüklerinin de mezarlarının bulunduğu hazirenin restorasyonuna başladı.

TÜ Meslek Yüksekokulu Mimarlık ve Restorasyon Programı Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Hüseyin Akıllı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Edirne'nin Osmanlı Devleti'ne başkentlik yapmış olmasından dolayı gerek mimari yapılar olsun, gerekse hazireler açısından zengin bir birikime sahip olduğunu söyledi.

Günümüzde Osmanlı dönemine ait yapılar arasında en çok hazire ve mezarlıkların zarar gördüğünü belirten Akıllı, Edirne'deki restorasyon çalışmalarının bir benzerini daha önce Van'ın Gevaş ilçesinde ve İznik'te öğrencilerle birlikte yaptıklarını ifade etti.

-"Mezarlıklar, tarihin bilinmesi açısından önemlidir"-

Akıllı, geçmişte Üç Şerefeli Cami çevresindeki çalışmalar sırasında hazireye bilinçsizce sonradan oluşturulan duvarların yapımında haziredeki birçok tarihi mezar taşın kullanılmasının, tarihi bir yok oluş olduğunu aktardı.

Osmanlı camilerinin onarılırken ya da restore edilirken hazirelerine pek önem verilmediğini, hatta yok edildiğini anlatan Akıllı, şunları kaydetti:

"Türkiye'de Osmanlı restorasyon bilinçlenmesinin ortaya çıkmadığı görülüyor. İnsanların bilinçli ve bilinçsiz yaptığı yanlışlar, tarihi yok ediyor. Burada ilk önce topoğraf arkadaşlarla yer tespitleri gerçekleştireceğiz. Daha sonra tasnif yaparak, kırılmış parçaları belirleyeceğiz. Tarihi mezarlıklara ülkemizde pek özen gösterilmiyor. Halbuki mezarlıklar, ilk gömünün ve son gömünün ne zaman yapıldığını belirtir. Mezarlıklar, tarihin bilinmesi açısından önemlidir. Üç Şerefeli Cami haziresinde dönemin devlet büyüklerinden valiler, kadılar ve çeşitli kademelerdeki yöneticiler bulunuyor. Sanat tarihi ile mimarlık ve restorasyon bölümü öğrencileri bunun bilimsel olarak ortaya çıkartılması için çalışıyor.

Hazirede yaklaşık 250 mezar bulunuyor. Mezar tiplerinin hepsi burada mevcuttur. Lahid, kapaklı, kapaksız, toprak mezarlar ve sanduka tipi mezarların hepsini burada görüyorsunuz. Yapılacak çalışmalar görkemli bir camide, görkemli bir mezarlık ortaya çıkartacaktır. Günümüz teknolojisiyle Sultan Ahmet, Selimiye camilerinin benzerini bir yıl gibi kısa bir sürede yapabilirsiniz. Ancak, yapılacak yapılar inşa edildiği dönemin izlerini taşıyacağı için, 21. yüzyıla ait yapı olarak kalacaktır. O nedenle eski eserlere ve geçmişimize sahip çıkalım. Yerine koyamayacağımız eserler olabilir."

-"Islah çalışmaları tarihi koruyacak"-

Üç Şerefeli Cami Başmüezzini Selami Durak da, yüzlerce insanının ibadet turizmi açısından Üç Şerefeli Cami'yi ziyaret ettiğini söyledi.

Caminin 1437-1447 yılları arasında Osmanlı padişahlarından Fatih Sultan Mehmet'in babası II. Murat tarafından yaptırıldığını belirten Durak, "Cami 70 metre iç derinliğe, ona tekabül eden dikdörtgen olan haliyle çarptığımızda, 2 bin 100 metrekare iç mekana sahip ve iki büyük fil direk üzerinde 9 kubbeyi taşıyan dikdörtgen şeklinde camidir. Şu anda haziremizde bir çalışma yapılıyor. Hazirenin içerisinde birçok yazı, kitabe, mezar taşları ve tarihi eserler var. Zaman içerisinde meydana gelen felaketlerden kırılmış tarihi taşlar da hazirede mevcut. TÜ öğrencileri vasıtasıyla yapılacak ıslah çalışmaları tarihi koruyacak" diye konuştu.

TÜ Meslek Yüksekokulu Mimarlık ve Restorasyon Programı Öğrencisi Berkem Gezmiş ise, tarihi ve kültür varlıklarının korunması için çalıştıklarını söyledi.

Mezarlığın eski görünümünü çizip, kırık parçaları onaracaklarını anlatan Gezmiş, "Daha önce burada çalışanların yapmış olduğu hataları düzelteceğiz. Tarihi haziredeki en büyük hatalardan biri daha önce çevresine örülen duvarda tarihi mezar taşlarının ve kitabelerin kullanılmasıdır. Normal bir duvar örülürken tarihi taşların kullanılmaması gerekiyor" dedi.

TÜ Meslek Yüksekokulu Mimarlık ve Restorasyon Programı Öğrencisi Selma Hasanoviç de, Sırbistan'dan Türkiye'ye mimarlık ve restorasyon programında öğrenim görmek için geldiğini söyledi.

Hasanoviç, Osmanlı Devleti tarihinin arşivlerde doğru ve gerçek bilgilerle yer alması için tarihi yapılarda çeşitli restorasyon çalışmaları yürüttüklerini kaydetti.