Tarihi eserler "yakın takip" ile kaçakçıların elinden kurtarıldı

İZMİR (AA) - EFSUN ERBALABAN YILMAZ - İlkçağ'dan Osmanlı Dönemi'ne kadar Anadolu ve Orta Doğu tarihinin izlerini taşıyan eşsiz eserler, yılın ilk 5 ayında düzenlenen operasyonlarla kaçakçıların elinden kurtarılarak ait olduğu müzelere ulaştırıldı.

AA muhabirinin yaptığı derlemeye göre, binlerce yıldır medeniyetlerin beşiği olan Anadolu'nun paha biçilemez tarihi eserlerini korumak amacıyla polis ve jandarma ekipleri 2019 yılının başından bu yana çok sayıda operasyon gerçekleştirdi.

Yüz binlerce sikke, ok ucu, heykel, kitabe, çömlek, ziynet eşyasının ele geçirildiği operasyonlarda tarihsel araştırmalara ışık tutacak objelere de rastlandı.

Yılın ilk ayında Muş'un Malazgirt ilçesinde altın işlemeli Kur'an-ı Kerim, şubat ayında Ankara'da Osmanlı dönemine ait olduğu belirlenen ve kehanet amacıyla kullanıldığı tahmin edilen pirinçten "gök küre", tarihi eser kaçakçıları tarafından satılmaya çalışılırken ele geçirildi.

Şubat ayında ise Çorum'un İskilip ilçesinde jandarmanın Helenistik Dönem'e ait 2 bin 200 yıllık aslan başı heykelini, Kayseri Emniyet Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü ekiplerinin de yurt dışına kaçırılarak satılmak istenen 13. yüzyıla ait bir tabloyu ele geçirdiği operasyonlarda tarihi eser kaçakçılarına darbe vuruldu.

Dünyadaki nadir eserler arasında gösterilen tablo, Hz. İsa'nın çarmıha gerilişini ve onu üzüntüyle izleyen havarileri tasvir ediyor.

Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde de jandarma ekipleri, mart ayında bir eve düzenledikleri operasyonda Suriye'den yasa dışı yollarla getirilen aralarında el yazması Tevrat ve Picasso imzalı resimler buldu.

- Malazgirt Meydan Muharebesi'nin izleri var

Ankara'da polis, Ağrı'nın Patnos ilçesinde Bizanslı komutana ait mezardan çalındığı değerlendirilen 96 parça tarihi eseri satmaya çalıştığı iddia edilen 2 kişinin peşine düştü.

Şüphelilerin aracını durdurup arama yapan ekipler, 1071'deki Malazgirt Meydan Muharebesi'nde hayatını kaybeden Bizanslı komutana ait olduğu tahmin edilen miğfer, kama, bileklik, haç, ok ve okluğun da aralarında olduğu 96 parça tarihi eser ele geçirdi.

İstanbul Emniyet Müdürlüğü Kaçakçılık Suçlarıyla Mücadele Şube Müdürlüğü ekipleri de mart ayında yurt dışına kaçırılmaya çalışılan tarihi eserleri kurtardı.

Fatih'te birçok adrese düzenlenen baskınlar sonucu New York'taki bir müzayedede 14,5 milyon dolara satılan "Kilia İdolü"nün benzeri heykel ile Tunç Çağı savaş baltaları, Urartu dönemi bronz fibulaları (çengelli iğne), Grekçe taş baskı İncil'in de aralarında bulunduğu 836 parça tarihi eser bulundu.

- Hz. İsa'dan koruma dilenmek için hazırlanmış kitaplar

Denizli'de nisan ayında Emniyet Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Şubesi ekipleri, tarihi eser kaçakçılığı yapıldığı ihbarı üzerine çalışma başlattı, 2 şüphelinin aracında Hz. İsa'dan koruma dilenmek için hazırlandığına ve çeşitli hastalıklardan koruduğuna inanılan Mısır menşeli bin 1500 yıllık 2 kitap buldu.

Balıkesir'in Edremit ilçesinde de aynı tarihlerde 2 bin yıllık olduğu değerlendirilen mermer heykel ele geçirildi, mermerin üzerinde eski Roma dilinde "Kommagene Krallığının lideri Antiochos'un ebedi istirahatgahı" yazısı yer alıyor.

Nisan ayında operasyonlarda Van'ın Çaldıran ve Özalp ilçelerinde Urartu dönemine ait olduğu değerlendirilen heykeller, İzmir'de Lidyalılara ait sikkeler, Diyarbakır'da 1100 yıllık İbranice altın yazmalı dini motifli kitap, Muş'un Malazgirt ilçesinde Roma ve Urartu dönemine ait olduğu değerlendirilen ziynet eşyaları, Ankara'da Kanuni Sultan Süleyman dönemine ait el yazması eserler, kaçakçıların elinden kurtarıldı.

Ekipler mayıs ayında da Bursa'da Picasso'ya ait olduğu değerlendirilen "Don Kişot" resimli tablo, Mersin'de Roma ve Bizans dönemlerine ait sikkeler, Balıkesir'de Roma dönemine ait "güneş saati", İzmir'de bin 500 yıllık İbranice el yazması kitap, Kırşehir'de bin 200 yıllık olduğu değerlendirilen "Tanrı Odin" heykelini ele geçirdi.

- Son durak müzeler oldu

Güvenlik güçleri, kimi tarihi eserleri henüz kaçak kazılar sırasında ele geçirirken, çok nadir bulunan bazı eserleri de alıcı gibi davranarak kaçakçıların elinden aldı.

Sinop'ta, 1500 yıllık olduğu değerlendirilen amfora internet üzerinden satışa sunuldu, Van'da ise kargo şirketinden ayrılan bir şüphelinin elindeki cep telefonu kutusuna gizlenmiş altın sikkeler bulundu.

Polis ve jandarmanın takibine takılan kaçakçıların elinden kurtarılan tarihi eserler, operasyonların sonunda Türkiye'deki müzelere teslim edildi.

- "Hedef ABD ya da Avrupa"

Pamukkale Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Celal Şimşek, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Anadolu'nun dünyanın en zengin tarihi varlıklarını bağrında yaşattığını, bu denli zengin bir coğrafyanın dünyanın başka hiçbir yerinde olmadığını kaydetti.

Kültürel mirasın gelecek kuşaklara aktarılmasının görev olduğuna dikkati çeken Şimşek, tarihi eser kaçakçılığı ve kaçak kazıları kanayan yara olarak nitelendirdi.

Şimşek, resmi kurumların konuyla ilgili önlemler aldığını, ancak tarihi koruma eğitiminin de önem taşıdığını söyleyerek, "Maalesef Türkiye'nin her yerinde sürekli kaçak kazılar yapılıyor. Bu tahribat, eserlerin yer değiştirmesi demek. Devletimiz önlem alıyor ama herkes korumacı olmalı." dedi.

Tarihi eser kaçakçılığında hedefin ABD ya da Avrupa ülkeleri olduğunu da söyleyen Şimşek, şöyle konuştu:

"Bir ülkede düzen bozuldu mu önce tarihi eserler yağmalanıyor. Bugün Suriye'de düzensizlik, müzelerin yağmalanması söz konusu. Bu eserlerden de Türkiye'de yakalananlar oluyor. Tarihi eserlerin yeri değişmemeli. Türkiye de illegal yoldan giden eserlerini takip ediyor ve o eserleri geri istiyor."

Prof. Dr. Celal Şimşek, internetten tarihi eser ile dedektör satışlarının kontrol altına alınması durumunda kaçakçılığın da azalabileceğini sözlerine ekledi.