Tarihi Kutnu Kumaş Tezgahı İlgi Çekiyor

Anadolu'da ve Gaziantep’te çok eskilerden beri yapılan ve yörede bir zamanlar çok önemli geçim kaynağı olmuş ve olmaya da devam eden kutnu kumaşı dokumacılığının simgesi haline gelen tezgahı Gaziantep’te sergileniyor.

Tarihi bir değeri olan kutnu bezi dokumacılığı, Türkiye’de yalnızca Gaziantep’te tamamen el tezgahlarında, değişik şekillerde dokunan ipekli bir dokuma türü olarak bilinir. 16. yüzyıldan itibaren Gaziantep’te dokunan kutnu kumaşı, eskiden Anadolu’da özellikle alımlı giyinmek isteyenlere özel dikilirken, Anadolu Selçukluları’ndan bu yana dokunan bu kumaşlar Osmanlı padişahları tarafından da elbise olarak giyilirdi. Hammaddesi suni ipek ve pamuk ipliği olan ve içinde herhangi bir ham madde bulunmayan kumaşlar, görkem, zarafet ve estetiği simgeliyor. Daha çok el tezgahlarında, kimi yerlerde ise motorlu tezgahlarda dokunan kutnu kumaşı ‘kutnu ve alaca’ olmak üzere ikiye ayrılıyor. ‘Mecidiye, hindiye, zencirli, kemha, darcı, sedefli, mekkavi, kürdiye, cütari, rehvancıoğlu, kırkalem, sultan, Osmaniye, mehtap mercan, sedyeli, çiçekli olmak üzere 60’tan fazla çeşidi bulunan kumaşta en çok kullanılan renk sarıdır. Çünkü altın rengindeki sarı, kumaşa renk vermekle kalmaz, doğal bir parlaklık sağlar. Kırmızı, mor, yeşil, bordo, pembe, mavi ve siyah renklerin de tercih edildiği kumaş, halen bazı yörelerde halen giysi olarak kullanılıyor.

Daha önce imalatı Halep, Hama ve Humus’ta yapılan kumaş, daha sonra Gaziantep merkezinde, ilçelerinde ve köylerinde de üretilmeye başlandı. Şimdilerde kutnu kumaşı, yöresel bir kıyafet olarak kullanıldığı gibi, dekoratif amaçlı, çeşitli aksesuar, turistik giysi, çanta, terlik, perdelik kumaş ve folklor kıyafeti olarak da kullanılıyor.

Hammaddesi ve işlemeleriyle dikkat çeken kutnu kumaşın dokuma tezgahı Gaziantep’te sergileniyor. Özellikle yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken bu tezgah Medusa Cam Eserler Müzesinde görücüye çıktı. Sergilenen tezgahın 150 yıllık olduğunu belirten Medusa Cam Eserler Müzesi Genel Müdürü İsmail Halil Algın, kutnu kumaşın üretimini yapan kişi sayısında azalma yaşandığını belirtirken, şunları söyledi:

"Kutnu kumaş tezgahı kültür ve sanat eserlerimizden bir tanesi. Yaklaşık 150 yıllık eski bir tezgahtır bu. Müzemiz yaklaşık 5 yıl önce açıldı. Bizde bunu eski bir ustadan aldık ve buraya kurduk. Ve 4 yıldır müzemizi gezenler kutnu kumaş tezgahını inceleyerek, kumaşın nasıl yapıldığını nasıl üretildiğini görüyorlar. Türkiye’de sergilenen en eski tezgahtır. Kumaş bu tezgahta eski yöntemlerle yapılıyor. Tamamen el ve ayakla çalışıyor. El emeği ile yapıldığı için bundan çıkan kumaşlar değerli oluyor. Türkiye’de kutnu kumaş üreten çok az sayıda insan var. Bunlardan biride biziz.”