Tarihte hiçbirimizin bilmediği büyük bir usta... Mehmet Siyah Kalem'i tarihin tozlu yapraklarında bile bulmak neredeyse imkansızken bizim bilmememiz aslında normal... Esrarengiz ustanın ne doğum tarihi ne de ölüm tarihi biliniyor. Zamanın yırtıcı koşullarını ara ara ele alan sanatçı kaotik figürleri ve nakkaşları kullanması tarzının oldukça farklı olduğunun bir göstergesi gibi.
Bir hayli ilginç 'At Terbiyecisi' çalışması
Mehmet Siyahkalem'in varlığı bazı eserlerinin üzerinde "Kâr-ı Üstad Muhammed Siyah Kalem" (Üstad Mehmet Siyah Kalem'in işi) yazmasıyla fark edildi desek yeridir. Kullanmış olduğu tarz oldukça alışılmışın dışında. Üstte görülen at terbiyecisi adlı çalışmasında yerde yuvarlanan atı terbiye eden beyaz sakallı siyahlara boyanmış bir adamı görüyoruz. Hazineyi sırtlamış tuhaf görünümlü yaratıklar
Siyah Kalem çizimlerinde genellikle doğu ve uzakdoğu figürlerinden etkilenmiş gibi. Özellikle bu çalışmasında sandıkları sırtalayan garip yaratıklar uzakdoğu figürlerini oldukça anımsatıyor. Anadolu topraklarında uzakdoğu figürlü bir hayli ilginç resim yapan bir sanatçı olduğuna inanmak bir hayli güç olsa da özellikle Siyahkalem'in eserlerinin 15. yüzyılda çok fazla ilgi gördüğü söyleniyor. Gündelik yaşamı konu aldığı bu eserin de bile ürkünç suratlar var
Mehmet Siyah Kalem'in eserlerine şuanda Topkapı Sarayından ulaşabilirsiniz. Söylenenlere göre Siyahkalem, çoğu tablosunu Yavuz Sultan Selim döneminde bitirmiş. 'Üstad' lakabını alan Siyahkalem için cinlerin ve insanların ustası deniliyordu. Aslında çizdiği ilginç figürler ve insanların yüzlerindeki ifadeler bu lakabı tanımlamaya yetiyordu. Şeytan atı kaçırıp kurban ediyor.
Sadece Osmanlı'da değil Türk toplumlarında atın yeri oldukça değerliydi. Mehmet Siyah Kalem bu ilginç tablosunda kendine has ilginç yorumuyla atı kaçıran şeytanları resmetmiş. Siyah Kalem hakkında ilk bulgular ve sanat hayatına girişi
Siyah Kalem'in tabloları ilk kez 1910'da Max van Berchem tarafından Münih'de sergilendi. II. Sünya savaşından sonra Topkapı Sarayı müze müdürü Tahsin Öz iki minyatürünü Fatih'e atfetmiş olsa da uzun süreli bu yanlıştan dönüldü ve eserlerin Yavuz Sultan Selim döneminde yapıldığı tespit edildi. Orta Asya'dan esinlemeler ve 'acaba olabilir mi?'
Yukarılarda Siyah Kalem'in kullanmış olduğu figürlerin uzakdoğu figürleriyle benzerlik gösterdiğini belirtmiştik. Siyah Kalem'in araştırmasını yine biz değil yabancılar yapmış olduğu için hakkında birçok bilgi var. Bunlardan biri de Richard Ettinghausen adlı bir araştırmacının bu tabloları Siyah Kalem'in 15. yüzyılda Türkistan topraklarında yapmış olduğu savunuluyordu. Ancak eserler ülkemize nasıl geldi hala bir bilgi maalesef yok. Tablolarda Orta Asya'yı anlatan gündelik yaşamların olması da bu savı güçlendiriyor. Sanatı her zaman farklıydı
Oldukça farklı bir tarz benimsemiş olan Siyah Kalem Orta Asya figürlerinin yanında tablolarında göçerler, sıradan insanlar, dervişler, Budistler, şamanlar, Hristiyan keşişler ve doğaüstü valıkları da kullanıyordu.
