Tarihin kapılarını teknoloji aralayacak
BURSA (İHA) - Bursa El Yazması ve Eski Basma Eserler Kütüphanesi'ndeki tarihi sırlar, teknolojinin yardımıyla daha kolay gün yüzüne çıkacak. Türkiye'nin, İstanbul'dan sonraki en fazla ve nadide kitaplara sahip olan kütüphanesindeki kopyalama sistemleri Avrupa standartlarına getirilerek, araştırmacıların istifadesine dijital olarak sunulacak.
Fotoğrafı çekilerek CD'lere (Compact Disk) kopyalama sistemi, 1986'dan beri devam eden mikrofilmle çoğaltma derdine son verirken, çekmecelerdeki kataloglarda zorlukla bulunan kitap etiket fişleri bilgisayara yüklenerek, eşsiz kitaplara bir 'tık' ile ulaşılabilecek. Kütüphaneye getirilen 2 adet bilgisayar da araştırmacılar tarafından kullanılacak.
T.C. Kültür Bakanlığı Kütüphaneler Genel Müdürlüğü bünyesinde Bursa İl Halk Kütüphanesi Müdürlüğü'ne bağlı olarak Tahtakale'deki Tarihi İnebey Medresesi'nde hizmet veren Bursa Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesi Müdürü ve tarih araştırmacısı Ömer Kurmuş, günümüzde vazgeçilmez bir endüstri haline dönüşen bilginin asıl kaynaklarının ulaşılır ve paylaşılır olmasının teknolojiyle beraber kolaylaştığını söyledi.
Kurmuş, "Kütüphanemize her yıl yaklaşık 5 bin okuyucu gelir. 1986'da çıkan kanuna göre mikrofilmli kitap sayfası kopyalama işlemi çok sıkıntılı oluyordu. Kitabı doğrudan vermek ise el yazması eserin harap olmasına yol açacağından başka çaremiz de yoktu. Mikrofilmle araştırmacılar okumakta güçlük çekiyorlardı. Hem siyah beyaz hem de baskıda çok kötü netice veriyordu. Ayrıca yedek parçası da bulunmayan mikrofilm makineleri kendiliğinden ıskartaya çıktı. Baskı işlemi de sadece belediye binasında bulunan kütüphanedeki aletle yapılıyordu. Gelişen teknolojiyle dijital kopya devri başladı. Biz de mikrofilm işlemine son verdik ve mevcut mikrofilmlerdeki kitapları CD'lere kopyalamaya başladık. Şu an en çok talep gören bin 206 kitabı CD ortamına aktardık. Bizim zamanımızda kalem kağıt vardı, şimdi bilgisayarlar var. Al-git devri başladı, yani gelen araştırmacılar kolay bir şekilde CD'lerini alarak çalışmalarını ev veya ofislerinde sürdürebilecekler. Hedefimiz 25 bin kitabımızı CD'ye aktarmak. Mikrofilm zamanında kitapların fotokopisi çekiliyordu. Bu hamile bir bayanın röntgeninin çekilmesi gibi zararlı bir yöntem. Dijital kopyalamayla kitaplarımızın fotoğrafları bir kez çekilerek, orijinalleri sadece kanıt olarak hiç el değmeden geleceğe taşınacak. Bu çok sevindirici bir gelişmedir" dedi.
ARAŞTIRMACILARA AÇIK DAVET
Kütüphaneye araştırmacıların yararlanması için 2 adet bilgisayar getirildiğini de belirten Kurmuş, kitap sıra kayıtlarının da bilgisayar ortamına aktarılacağını söyledi.
Kurmuş, "Şu an burada 20 kişi aynı anda çalışabiliyor. İsteyen herkes gelip buradan kimliğini bırakarak istifade edebilir. Kitapların belirli sayfalarının kopyasını almak isteyenler ise bize dilekçe vererek başvurabiliyorlar. Uygun görüldüğünde fotoğraf makinesiyle gerekli sayfalar çekilerek okuyucuya veriliyor. Bu arada, koridorda bulunan alfabetik ve sistematik kitap katalog fişlerimizi de bilgisayar ortamına aktarmaya başladık. Böylece kitap arama derdi de bitecek ve araştırmacılar bir tık ile aradıklarını bulacaklar. Ayrıca Süleymaniye Kütüphanesi'ne kopyalama sistemleri konusunda eğitim alacak bir arkadaşımız, tasnif sistemini başarıyla kütüphanemizde uygulayacak. Süleymaniye Kütüphanesi'ndeki kopyalama ve diğer hizmetleri aynen buraya taşıyacağız" şeklinde konuştu.
İnebey El Yazma Eserler Kütüphanesi, raflarında, Hz. Ali'ye (R.A.) atfen Irak küfi stilinde 600'lü yıllarda ceylan derisi üzerine yazılan tek yaprak Kur'an-ı Kerim'den, 1400'lü yılarda Hasan bin Ali Elbistani tarafından yazılmış altın yaprak, şemseli, zencevekli meallere; 17 yüzyılda Sünni akidenin güçlü savunucularından Fahrettin Razi tarafından kaleme alınmış Mefatihü'l-Gayb isimli çok az bulunan dirayet tefsirinin yanında diğer branşlara ait binlerce ilmi kitapla gayretli araştırmacılara davetiye çıkarıyor. Ayrıca, kütüphanede Bursa'nın geçmişine özgü de eski harita ve kitaplar gibi çok nadide eserler bulunuyor. Bursa'nın onlarca yıl öncesine ait eski bir haritasında, şehirlerarası tren istasyonunun bulunduğu yerler görülüyor.
A'DAN Z'YE HER KONUDA KİTAP, BİLGİYİ GÜN IŞIĞINA ÇIKARIYOR
14. yüzyıl mimari örneği tarihi İnebey Medresesi'nde hizmet veren kütüphanenin İstanbul Süleymaniye ve Millet kütüphanelerinden sonra 3. büyük kütüphane olduğunu kaydeden Ömer Kurmuş, 14. yüzyıldan itibaren bir Türk kenti olarak gelişmeye başlayan Bursa'da, özellikle Anadolu ve diğer İslam memleketlerinden gelen bilgin, sanatçı, tüccar, mutasavvıf ve diğer dervişlerin canlı bir kültür hayatı oluşturduklarını hatırlattı. Bir milletin kültür ve medeniyet seviyesinin yazılı ve basılı; hatta göze ve kulağa hitap eden eserlerle ölçüldüğü bir çağda yaşadığımızı hatırlatan Kurmuş, el yazması kitapların değişen dünyada tarihi hatırlamak adına en değerli eserler arasında yer aldığını ifade etti. İnebey Kütüphanesi'nde matematikten tarihe, dinden coğrafyaya kadar her konuda kitap olduğunu ifade eden Kurmuş şu bilgileri verdi:
"İnebey sahip olduğu kitap koleksiyonlarıyla ülkenin sayılı ihtisas kütüphanelerinden biridir. Bu niteliğiyle tarih, edebiyat, filoloji, ilahiyat, oryantalistik (doğu bilim), paleografi (eski yazıları tanıma bilgisi), bibliyografi, basın ve yayın tarihi, düşünce akımları tarihi, literatür tarihi, sosyal bilimlerin çeşitli alanlarında yurt içi ve yurt dışından araştırmacılara akademik hizmet vermektedir. Okuyucular, Osmanlıca, Arapça ve Farsça dillerini bilenlerden oluşmaktadır. Arap harfliler arasında, ilk Türk matbaacısı İbrahim Müteferrika matbaası basımı nüshalardan 1928'de Latin alfabesini kabul ettiğimiz zamana değin Türkiye'de basılan kitapların çoğu mevcuttur. Bundan başka Roma, Viyana, Leipzig, Bulak, Kahire, Kazan başta olmak üzere Avrupa ile yabancı muhtelif matbaalarda basılan Arabi harfli kitaplar da mevcuttur. Kütüphane Pazar ve Pazartesi haricinde her gün hizmet veriyor."
