‘Dünya bir toz bulutuydu’ demeden önce sizler için dünya tarihine damga vuran olayları derledik. Türkiye’de ve dünyada birçok gelişmeye gebe olan 10 Mart tarihinde yaşanan olayları sizler için mercek altına aldık. 10 Mart Rize’nin Ardeşen ile Pazar ilçelerinin Rus ve Ermeni işgalinden kurtuluşu olarak kutlanıyor. Aynı zamanda 10 Mart Teknoloji Haftası’nın devamı olarak kabul ediliyor. Peki 10 Mart’ta dünyada ve ülkemizde neler oldu? 10 Mart doğan ve vefat eden önemli isimler kimler? İşte detaylar...
DOĞUM GÜNLERİ
- 1628 - Marcello Malpighi, İtalyan biyolog (ö. 1694)
- 1794 - Henriette d'Angeville, İsveçli tırmanıcı (ö. 1871)
- 1844 - Pablo de Sarasate, İspanyol kemancı ve besteci (ö. 1908)
- 1845-III. Aleksandr, Rus Çarı (ö. 1894)
- Hallie Quinn Brown, ABD'de siyah kadınların örgütlenmesine öncülük eden eğitimci (ö. 1949)
- 1858 - Henry Watson Fowler, İngiliz bir öğretmen, sözlükbilimci ve yorumcu (ö. 1933)
- 1873 - Jakob Wassermann, Alman yazar (ö. 1934)
- 1876 - Ali Faik Ozansoy, Türk şair (ö. 1950)
- 1891 - Sam Jaffe, Amerikalı aktör (ö. 1984)
- 1898 - Zati Sungur, Türk illüzyonist (ö. 1984)
- 1903 - Bix Beiderbecke, Amerikalı müzisyen, caz tarihinin en özgün beyaz trompetçilerinden (ö. 1931)
- 1904 - Ralph Kronig, Alman fizikçi (ö. 1995)
- 1920-Boris Vian, Fransız yazar ve müzisyen (ö. 1959)
- Kenan Pars, Türk oyuncu (ö. 2008)
- 1927 - Jupp Derwall, Alman futbolcu ve teknik direktör (ö. 2007)
- 1930 - Galip Erdem, Türk gazeteci (ö. 1997)
- 1931 - Edip Günay, Türk müzikolog (ö. 2010)
- 1937 - Joe Viterelli, Amerikalı aktör (ö. 2004)
- 1940-Chuck Norris, Amerikalı yapımcı ve oyuncu
- Defne Yalnız, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı
- 1943 - Fikret Ünlü, Türk siyasetçi (ö. 2019)
- 1950 - Abdurrahman Yalçınkaya, Türk hukukçu ve eski Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı
- 1955 - Mehmet Necmettin Ahrazoğlu, Türk siyasetçi (ö. 2021)
- 1957 - Usame bin Ladin, El-Kaide örgütünün kurucusu (ö. 2011)
- 1958 - Sharon Stone, Amerikalı sinema oyuncusu
- 1959 - Sinan Aygün, Türk iş adamı ve siyasetçi
- 1962 - Yaşar Alptekin, Türk manken, dansçı ve oyuncu
- 1973 - John LeCompt, Amerikalı müzisyen
- 1975- DJ Aligator, İran asıllı Danimarkalı DJ ve prodüktör
- Sima Sarıkaya, Türk pop müzik yorumcusu, oyuncu, besteci
- 1976 - Frantz Granvorka, Fransız voleybolcu
- 1979 - Alexander Khuon, Alman oyuncu
- 1981-Samuel Eto'o, Kamerunlu futbolcu
- Monika Bejnar, Leh atlet
- Daniel Carvalho, Brezilyalı futbolcu
- 1983 - Carrie Underwood, Amerikalı şarkıcı
- 1986- Grete Havnesköld, İsveçli sinema oyuncusu
- Samet Gül, Türk futbolcu
- Gizem Yavuz, Türk basketbolcu
- 1994 - Bad Bunny, Porto Riko'lu şarkıcı
- 1997 - Belinda Bencic, İsviçreli tenisçi
- 2001 - Alyssa Carson, Amerikalı astronot
VEFAT EDENLER
- 1832 - Muzio Clementi, İtalyan besteci (d. 1752)
- 1861 - Taras Grigoroviç Şevçenko, Ukraynalı şair ve ressam (d. 1914)
- 1872 - Giuseppe Mazzini, İtalyan milliyetçisi, siyasetçi, avukat, aktivist, gazeteci, yazar ve mason (d. 1805)
- 1913 - Harriet Tubman, Siyahi Amerikalı kölelik karşıtı eylemci, Süfrajet, Sivil haklar eylemcisi ve Amerikan İç Savaşı sırasında Konfederasyon aleyhine çalışıp Birlik lehine casusluk yapmış hemşire (d. 1822)
- 1937 - Yevgeni İvanoviç Zamyatin, Rus yazar (d. 1884)
- 1938 - Mehmet Şükrü Koç, Türk hukukçu ve milletvekili (d. 1887)
- 1940 - Mikhail Bulgakov, Rus romancı (d. 1891)
- 1945 - Aleksandr Hatisyan, Ermeni siyasetçi ve gazeteci (d. 1874)
- 1963 - Naci Kasım, Saatli Maarif Takvimleri'nin kurucusu (d. 1884)
- 1965 - Jean Boyer, Fransız film yönetmeni ve şarkı sözü yazarıdır (d. 1901)
- 1966 - Frits Zernike, 1953 yılında kendi buluşu olan Faz kontrast mikroskobu ile Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Hollandalı fizikçi (d. 1888)
- 1980 - José Américo de Almeida, Brezilyalı yazar (d. 1887)
- 1985 - Konstantin Çernenko, Sovyet politikacı (d. 1911)
- 1986 - Ray Milland, İngiliz oyuncu (d. 1907)
- 1988 - Andy Gibb, Birleşik Krallık doğumlu Avustralyalı şarkıcı (Bee Gees topluluğu) (d. 1958)
- 1989 - Salim Ağırbaş, Türk baterist
- 1993 - Emil Galip Sandalcı, Türk gazeteci (d. 1922)
- 1996 - Marc de Jonge, Fransız aktör (d. 1949)
- 1998-II. Karekin Kazancıyan, İstanbul Ermeni Patriği ve Türkiye Ermenileri Ruhani Başkanı (d. 1927)
- Lloyd Bridges, Amerikalı oyuncu (d. 1913)
- 1999-Salah Birsel, Türk şair ve deneme yazarı (d. 1919)
- Oswaldo Guayasamín, Ekvadorlu ressam, heykeltıraş, grafik sanatçısı ve muralist (d. 1919)
- 2000 - Nim Chimpsky, maymun (d 1973)
- 2004 - Nesibe Zeynalova, Azeri oyuncu (d. 1916)
- 2008 - Kenan Pars, Türk oyuncu (d. 1920)
- 2010 - Corey Ian Haim, Kanadalı oyuncu (d. 1971)
- 2012 - Jean Henri Gaston Giraud, Fransız çizgi film yapımcısı, çizer ve yazar (d. 1938)
- 2013 - Metin Serezli, Türk film ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı (d. 1934)
- 2017-Joan Elise Sledge, Amerikalı siyahi kadın pop-dans müziği şarkıcısı, yapımcı ve söz yazarıdır (d. 1956)
- John Surtees, Britanyalı motosiklet ve otomobil yarışçısıdır (d. 1934)
- 2018-Count Hubert James Marcel Taffin de Givenchy, Fransız moda tasarımcısı (d. 1927)
- Nur Subaşı, Türk tiyatro ve seslendirme sanatçısı (d. 1942)
ÖNEMLİ OLAYLAR
- 1864 - Ulysses S. Grant, Amerikan İç Savaşı sırasında, Abraham Lincoln tarafından Kuzeyli Birlik (Union) Genel Komutanlığı'na tayin edildi.
- 1876 - Graham Bell ile yardımcısı Thomas Watson, ilk telefon görüşmesini yaptılar.
- 1910 - Hollywood'da çekilen ilk film olan In Old California gösterime girdi.
- 1919 - Çin'de kölelik kaldırıldı.
- 1919 - Ali Fethi Okyar İngilizler tarafından tutuklandı.
- 1919 - Osmanlı İmparatorluğu'nda Ahmed Tevfik Paşa hükûmeti düştü yerine Damat Ferit Paşa hükûmeti kuruldu.
- 1920 - Yunanistan başbakanı Venizelos'un da katıldığı toplantıda, İstanbul'un resmi işgaline ve Kuvâ-yi Milliye öncülerinin tutuklanmasına karar verildi.
- 1939 - Büyük Temizlik toplanan Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 18. Kongresi başladı. Kongrede Bolşevik Parti Marşı partinin yeni marşı olarak belirlendi.
- 1944 - Yunan İç Savaşı: Ulusal Kurtuluş Siyasi Komitesi Ulusal Kurtuluş Cephesi tarafından kuruldu.
- 1945 - Tokyo Büyük Bombardımanı.
- 1952 - Küba'da Fulgencio Batista önderliğinde askerî darbe.
- 1956 - Kıbrıs Başepiskoposu III. Makarios'un, 9 Mart günü sınır dışı edilmesinden sonra Kıbrıs'ta ayaklanmalar başladı.
- 1956 - ABD'nin Florida eyaletinden Fas'a giden ve iki adet nükleer başlık kapsülü taşıyan uçak Akdeniz üzerinde kayboldu, uçağın enkazı ise bulunamadı.
- 1969 - Amerikalı siyahi lider Martin Luther King'in katili James Earl Ray, 99 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.
- 1971 - Bir gün önceki başarısız askeri darbe teşebbüsünün ardından, Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç'ın Başkanlığında toplanan "Genişletilmiş Komuta Konseyi" toplantısında, "Olayları önlemede Hükümetin yetersiz kaldığı" ifade edildi ve 12 Mart günü Hükûmete muhtıra verilmesi kararı alındı.
- 1972 - Türkiye Büyük Millet Meclisi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarını, 53 red, altı çekimser, 238 kabul oyuyla onayladı.
- 2000 - Diyarbakır 1 Numaralı Devlet Güvenlik Mahkemesi, kapatılan Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ı, halkı ırk ve din farklılığı gözeterek, kin ve düşmanlığa açıkça tahrik ettiği gerekçesiyle bir yıl hapisle cezalandırdı.
- 2004 - Yargıtay Birinci Ceza Dairesi, yedi TİP'li öğrenciyi öldürdüğü için yedi kez idam cezasına çarptırılan Haluk Kırcı'nın cezasının, 48 ayı hücrede olmak üzere müebbet ağır hapis cezasına dönüştürülmesine ilişkin kararı onadı.
- 2004 - Kostas Karamanlis Yunanistan başbakanı oldu.
- 2005 - Garri Kasparov satranç turnuvalarına katılmayacağını açıkladı.
